Tears: the liquid essense of psyche?

– Ψυχηισιν θανατος υδωρ γενεσθαι,
υδατι δε θανατος γην γενεσθαι,
εκ γης δε υδωρ γινεται,
εξ υδατος δε ψυχή –

Ηρακλειτος

“When the soul dies, it becomes water,

when water dies, it becomes earth,

and the earth makes the water,

and the water makes the soul”

Heraclitus

(5th century BC Presocratic Greek Philosopher)

Una furtiva lagrima (A furtive tear)

One furtive secret tear
from her eyes did spring:
as if those youths who can be playful
it ( or she ) seemed to be envious of.
What more searching do I want?
What more searching do I want?
She loves me! Yes, she loves me, I see it. I see it.
Just for an instant the beats
of her beautiful heart if I could feel!
My sighs if they were mingled
for a while with her sighs!
The beats, the beats of her heart if I could feel,
to fuse my sighs with hers…
Heavens! Yes, I could die!
I ask for nothing more, nothing.
Oh, heavens! Yes, I could, I could die!
I ask for nothing more, nothing.
Yes, I could die! Yes, I could die of love.

Una furtiva lagrima (A furtive tear) is the romanza taken from Act II, Scene VIII of the Italian opera, L’elisir d’amore by Gaetano Donizetti. It is sung by Nemorino (tenor) when he finds that the love potion he bought to win his dream lady’s heart, Adina, works.

Nemorino is in love with Adina, but she isn’t interested in a relationship with an innocent, rustic man. To win her heart, Nemorino buys a “love potion” with all the money he has in his pocket. The “love potion” is actually a cheap red wine sold by a traveling con man. But when he sees Adina weeping, he knows that she has fallen in love with him and the “Elixir” works. (Source: Wikipedia)

Here is Roberto Villazon, in the role of Nemorino, singing the famous romanza from Donizetti’s L’ Elisir d’ amore , with the Orchestra of the Vienna State Opera, Alfred Eschwe conducting.

Vesti la giubba (Put on the costume)!

To act! While out of my mind,
I no longer know what I say,
or what I do!
And yet it’s necessary… make an effort!
Bah! Are you not a man?
You are Pagliaccio!

Put on your costume,
powder your face.
The people pay to be here, and they want to laugh.
And if Harlequin shall steal your Columbine,
laugh, Pagliaccio, so the crowd will cheer!
Turn your distress and tears into jest,
your pain and sobbing into a funny face – Ah!

Laugh, Pagliaccio,
at your broken love!
Laugh at the grief that poisons your heart!


Vesti la giubba (Put on the costume) is a famous tenor aria performed as part of the opera Pagliacci, written and composed by Ruggero Leoncavallo, and first performed in 1892.

Vesti la giubba is the conclusion of the first act, when Canio discovers his wife’s infidelity, but must nevertheless prepare for his performance as Pagliaccio the clown because ‘the show must go on‘.

The aria is often regarded as one of the most moving in the operatic repertoire of the time. The pain of Canio is portrayed in the aria and exemplifies the entire notion of the ‘tragic clown’: smiling on the outside but crying on the inside. This is still displayed today as the clown motif often features the painted on tear running down the cheek of the performer. (Source: Wikipedia)

The great Swedish tenor Jussi Bjorling sings the aria in a performance of 1953.




W.A. Mozart: Requiem – Lacrimosa

Lacrimosa dies illa
Qua resurget ex favilla
Judicandus homo reus.
Huic ergo parce, Deus:
Pie Jesu Domine,
Dona eis requiem. Amen

Tearful that day,
on which will rise from ashes
guilty man for judgment.
So have mercy, O Lord, on this man.
Compassionate Lord Jesus,
grant them rest. Amen.

In the video John Eliot Gardiner conducts the English Baroque Soloists and the Monteverdi Choir. This performance was filmed at the Palau de la Musica Catalana, Barcelona in Dec. 1991. It starts with “confutatis” and continues with the “lacrimosa”.

Credit: I thank Manolis for contributing the Heraclitus quotation, in addition to his endless stream of comments, thoughts and ideas.

28 comments

  1. Τα δάκρυα τα δυτικά χαρά είναι ή λύπη
    σε μας το συν-αμφότερο το λένε χαρμολύπη

    Του Καρτεσίου η λογική αν μ αυτό φρακάρει
    με παστουρμά πολίτικο ξανά στροφές θα πάρει

  2. καλημέρα,καλημέρα!
    αγαπημένε μας δάσκαλε πάνω που λύθηκα στο γέλιο με το Δεσποινάριον,να και το δάκρυ κορόμηλο!
    έτσι είναι η ζωή,αυτή είναι η πραγματικότητα.Πώς θα εκτιμούσαμε το φως αν δεν υπήρχε το σκοτάδι.
    κατά τους ψυχολόγους το κλάμα λειτουργεί ως μέσο ψυχικής και σωματικής ισορροπίας,τα δάκρυα εκτονώνουν και αποφορτίζουν τον οργανισμό από την ένταση,δείχνουν άνθρωπο θαρραλέο και ευαίσθητο που δεν διστάζει να εκτεθεί και για το λόγο αυτό ενθαρρύνουν το κλάμα.
    Τα βουβά δάκρυα αποκαλύπτουν με τον πιο φλύαρο τρόπο θα έλεγα την συναισθηματική κατάσταση.
    Να θυμίσω την απουσία δακρύων σε ανθρώπους που ναι μεν βιώνουν τη χειρότερη κατάσταση που θα μπορούσε να τους συμβεί όπως η απώλεια παιδιού και από την άλλη δεν εξωτερικεύουν τα αισθήματά τους.Σ’αυτήν την περίπτωση ίσως δεν επιζητά κάποιος την εκτόνωση,δε θέλει να λυτρωθεί από τον πόνο και τότε είναι το πιο ανησυχητικό για την ψυχική του υγεία.
    Από την άλλη βλέπουμε και ανθρώπους να χρησιμοποιούν τα δάκρυα για να χειρίζονται καταστάσεις και πρόσωπα τα λεγόμενα κροκοδείλια δάκρυα.
    Τα μικρά παιδιά μέχρι να εκπαιδευτούν από το περιβάλλον επιστρατεύουν το κλάμα για να διεκδικήσουν το φαγητό,το παιχνίδι,την προσοχή από τους άλλους.
    Μανώλη πολύ εύστοχα χρησιμοποιήσατε την έκφραση χαρμολύπη όσο και να εμπεριέχει η λέξη στοιχεία οξύμωρου.Ας μου επιτραπεί η ερμηνεία του όρου και από επιστημονική άποψη.Σε καταστάσεις έντονου στρες,πόνου παράγονται ενδορφίνες που είναι τα φυσικά οπιούχα συστατικά που παράγει μόνος του ο οργανισμός για να αντιμετωπίσει την έντονη κατάσταση.Πονάμε αρκετή ώρα μετά την κάκωση ή την έντονη σωματική κόπωση και λέμε τη συνηθισμένη έκφραση-τώρα μου βγήκε η κούραση-.
    Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας ότι μετά τις ενδορφίνες ένα παστουρμαδάκι ή γλυκό περγαμόντο που παρεπιπτόντως έγινε τέλειο,βοηθάει τα μάλα.
    υγ.πάω να καθαρίσω κρεμμύδια και να προσποιηθώ ότι κλαίω που θα χάσει ο δαφνοστεφής το νταμπλ.
    φιλάκια σε όλο το ατελιέ

    1. Ρούλα η τοποθέτηση σας αποκαλύπτει ότι το ατελιέ είναι σχολείο. Η κλινική σας εμπειρία είναι ανεκτίμητη. Πόσο μάλλον σε όσους εξ ημών ζούμε στο καλοστημένο σκηνικό της Δύσης. Το κλάμα σαν άρρητη μορφή έκφρασης είναι κίνηση, έκ-σταση, τελικά πραγμάτωση της ελευθερίας. Ελευθερία είναι ο τρόπος της ζωής του ανθρώπου, τρόπος μηδενισμού του δεδομένου, αυτού που δεν αλλάζει. Το πνίξιμο του κλάματος είναι αυταπάτη: η προσπάθεια να πιστέψει ο άνθρωπος ότι δεν είναι ελευθερία αλλά ένα απαθές, αυτιστικό επίπεδο του είναι. Του είναι σαν πέτρα, σαν το είναι που απλώς είναι και όχι ένα συνεχές γίγνεσθαι. Είναι τελικά αλλοτρίωση, υπαγωγή σε άλλη τάξη. Τις ενδορφίνες τις αγνοούσα και πολύ ευχαριστώ για την αναφορά. Επιβεβαιώνουν το φαινόμενο του πόνου μου, που δεν μπορεί να αντικειμενοποιηθεί, γιατί τον ζω, είμαι ο πόνος μου. Αν έχετε ασχοληθεί με την αλληλεπίδραση σώματος-συνείδησης (body-mind problem) πέστε μου γιατί με ενδιαφέρει.

      1. Μανώλη,δεν έχω ασχοληθεί στα σοβαρά παρά μόνο σε ότι αφορά τον πόνο και το κατά πόσο βιώνει ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά αυτή την κατάσταση μιας και ασχολούμαι με την αποκατάσταση.Υπάρχει αυτή η αμφίδρομη και διαδραστική σχέση που είπατε σώματος-συνείδησης,θα θυμίσω και το- νους υγιής εν σώματι υγιεί-των προγόνων μας.
        Βλέπουμε ασθενείς με το ίδιο πρόβλημα,ο ένας να το αντιμετωπίζει στωικά και ο άλλος με δραματική προσωπικότητα με τελείως εξωστρεφή και δραματικό τρόπο.
        Άλλη περίπτωση είναι η σωματοποίηση του άγχους και της συναισθηματικής φόρτισης δηλαδή νιώθουμε πόνο που είναι ψυχογενής και ο οποίος εξαφανίζεται όταν οι ψυχογενείς αιτίες εκλείψουν.
        Να αναφέρω και κάτι τελευταίο που βοηθάει σίγουρα σε όλες τις περιπτώσεις και δεν είναι άλλο από τις μικροαπολαύσεις που χαρίζουμε στον εαυτό μας καθημερινά που για τον καθένα μας είναι διαφορετικό και λειτουργούν άκρως θεραπευτικά.
        Ορίστε τώρα με τσιγκλήσατε με έπιασε η επαγγελματική μου διαστροφή και πάλι ένα κατεβατό έγραψα.τραβάτε με και ας κλαίω…
        υγ.Όρφιααααα,ποιητριούλα μουυυυ,θα γράψω εκατό φορές το
        το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν
        το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν
        το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν
        ………………………..
        το μαντινάδειν εστί φιλοσοφείν,επίσης

        1. η επαγγελματικη διαστροφη
          προυποθετει καλην ανατροφη
          καθε σαββατο μια κοτα μιλανεζα
          και για τα αγγλικα δασκαλα ολλανδεζα

          1. ανησυχητική η σιγή ασυρμάτου!είμαστε όλοι καλά?
            …—…ήτοι τακ τακ τακ τακτακ τακτακ τακτακ τακ τακ τακ δηλαδή sos και σε ελεύθερη μετάφραση:
            αγιούτο απήγαγαν το δάσκαλο!

          2. καλημερα ρουλα μου, εγυρισα εχθες το βραδυ, εβγαλα τη σημαια στο παραθυρο και αναψα και το καντηλι … τα υπολοιπα αργοτερα, ελπιζω να εισαι καλα … πολλα φιλια

          3. η σημαια και το καντηλι αποτελουν συμβολα δεσποιναριον!

            η σημαια υποδηλωνει την πατριδα, δηλαδη δια της αναρτησεως της αποστελω μηνυμα προς την επικρατεια

            “εγυρισα εγυρισα παιδες, και κοπελλες,
            δικασται και κρεοπωλες,
            οινομαγειροι, αρτοποιοι,
            επαιτες, και αστυνομοι,
            λαμογια, πρακτορες,
            κουφαλες και τελωνες,
            βουλευται και αγρονομοι,
            ναυται και λοστρομοι!”

            το δε καντηλι αποτελει σινιαλο περι της ζωσης ψυχης, ηγουν οτι το ηθικον παραμενει ακμαιον
            παρα τας αντιξοοτητας του βιου!

            “εχω ηθικο βαρβατο
            σαν ποτηρι κολωνατο!
            κι ποτε παει στον πατο
            παλι θανεβει στον αφρατο!”

            αβε βου κομπρι μανταμ;
            οχι, παιζουμε!!!

            περαστικος1: ρε μεγαλε, γιατι δηλαδη, εμεις οι περαστικοι δεν υπαρχουμε; εδω χαιρετισες και τα λαμογια με τη σημαια, εμας τιποτα;
            περαστικος2: δεν υπαρχει δικαιοσυνη! κοινωνια ατιμη, κουφαλα κοινωνια!
            περαστικος1: ποια κοινωνια ρε ουφο; αυτος ο μαλακας φταιει!
            περαστικος2: κι αυτη η πρωτευουσιανα δεν καταλαβαινει τιποτε ρε παιδι μου! ολο για κατι καντηλια λεει

      2. σχολειο ειναι σχολειο το ατελιε και σ’ ολους μας ανηκει
        ο πονος ομως ειναι δικος μου και ατομικος
        ο πονος χωρις δακρυα ειναι η καταδικη
        κι ο εφιαλτης παραδιπλα περναει σκεπτικος

    2. μετα την κουραση μου βγηκε ενα δακρυ
      κι ουτε παστουρμας, ουτε περγαμοντο για παρηγορια
      αφησα την λυπη μου στην ακρη
      κι ετρεξα στις ακρες του βορηα

  3. Μμη με μαλωσετε γιατι τα δακρυα τα εχω στο τσεπακι μου. Για μενα, για τους αλλους, για καθε τι που μαυριζει στον οριζοντα. Χτες βραδυ διαβασα την αναρτηση αλλα δεν ειπα τιποτα, πηγα και κοιμηθηκα με ενα δακρυ.
    Ας προσδοκουμε τις χαρες. Ειλικρινα, ουτε να το φιλοσοφησω δε θελω. Τα δακρυα των αλλων παντως καινε πιο πολυ απο τα δικα μας.
    Καλημερα ατελιε και οχι αλλα δακρυα.

    1. Για αυτο σ΄αγαπω βρε Δεσποινα…παντα στο στοχο με δυο λογια….Ευαισθησια….χωρις πολλα..πολλα..!
      Καλημερα

      1. εχω μιαν ευαισθησια που ειναι πλεον σκετη αναπηρια
        οπου και να παω τη βρισκω να κοιταει βλοσσυρα
        και με ημερα και με αγρια θηρια
        δεν μπορει να μπει σε μια σειρα

    2. εγειρε στο πλαι μ’ ενα καημο κι ενα δακρυ καυτο
      το μεταξενιο παπλωμα την σκεπασε απαλα
      η προσδοκια την ειχε εγκαταλειψει απο καιρο
      κι εμεινε το ποταμι να κυλαει σιγανα

  4. Δάκρυα!!

    Μόνο δύναμη δηλώνουν, για μένα αγαπημένε μου σοφέ Δάσκαλε. Μόνο δύναμη.
    Σας φιλώ και σας ευχαριστώ που με το αφιέρωμα αυτό τους δώσατε την αξία που έχουν.

    1. η αξια των δακρυων
      ειναι μυστικο
      που η κορη κρυβει
      βαθεια στο φουστανι

      ο λυγμος ελευθερωνει
      και τον αγερα δυναμωνει

  5. Ο καλος μας Παναθηναιος αφηνει ενα λαμπερο ιχνος στη μπλοκοσφαιρα και μας αφηνει να το αναλυσουμε και να αποκαλυπτουμε.
    Θα κλαψω στην λυπη και σε καθε χαρα,θα κλαψω στην επιτυχια και σε οτι με συγκινει γυρω μου.Θα κλαψω οταν με αγγιξει η εκφραστικη δυνοτητα του καθε δημιουργου.(εχω κλαψει και στο Θεατρο).Το κλαμα μου ειναι η εκφραση μου κυριως οταν τα λογια ειναι περιττα.
    Φιλια σε ολους

    1. κλαιμε μαζι
      στη χαρα και τη λυπη
      μα κοιταμε αλλου
      γιατι ο πονος και η χαρα δεν μοιραζονται
      απλα σηλωνονται ως εδαφη στο κτηματολογιο

    1. – Ψυχηισιν θανατος υδωρ γενεσθαι,
      υδατι δε θανατος γην γενεσθαι,
      εκ γης δε υδωρ γινεται,
      εξ υδατος δε ψυχή –

      ΥΓ: η μηχανή δε υπακούει απόψε

      1. μανωλη μου ειναι τοσο μεγαλη η χαρα μου απο την “συμπτωση” (εξ υδατος δε ψυχη) και (liquid essence of psyche) που ανεγραψα το ρητο του Ηρακλειτου ως προμετωπιδα εις το αρθρο
        σε τρις ευχαριστω!

  6. Καλησπέρα! Έχω αδυναμία στο “Κλεφτό δάκρυ”… Μου άρεσε όμως ολόκληρη η ανάρτηση… σαν ιδέα, σύνθεση, επιλογές…Την απόλαυσα!

    (κάτι άσχετο: παρατήρησα το γερμανικό ρητό στο δεξί … sidebar. μερικές φορές αποκαλώ τα γνωμικά “εικονικά φάρμακα”… απόψε … σας ευχαριστώ για το… χάπι 🙂 )

    1. Ευχαριστω Αλμπενα!!! Τα δακρυα ειναι το αιμα της ψυχης. Οσο για την παροιμια, σα να βγηκε απο ενα απο τα τεραστια δαση με ομιχλη. Η ζωη ειναι δυσκολη, ο,τι και αν λενε.

      1. … κι όχι απλά δύσκολη! – Ανυπόφορη μπορεί να απογίνει!… Και να μας ξανά στην παροιμία.. Συντονίστηκα τόσο πολύ μαζί της, όπως την έβαλα σε μια σελίδα δική μου. Το ξέρω ότι το απόφθεγμα δε σας ανήκει, αλλά πάλι αισθάνομαι λίγο… ένοχη. Τουλάχιστον post factum να ρωτήσω… αν έχετε αντίρρηση;
        Υ.Γ. το δάκρυ λέτε είναι το αίμα της ψυχής.. συμφωνώ! μα υπάρχουν και ψυχρόαιμες ψυχές, οι οποίες βγάζουν….. “δάκρυα”….
        (το παράκανα.. ξανά…με συγχωρείτε!)
        Καλό βράδυ!

        1. Οχι στην αυτολογοκρισια!!!! Εκφρασθειτε ελευθερα. Εξαλλου δεν εχετε παρακανει τιποτε. Η χρηση των αποφθεγματων ειναι ελευθερη και αυτη, αρκει να σας αρεσει το αποφθεγμα. Οσο για τις ψυχροαιμες ψυχες, κακο του κεφαλιου τους ποιουν με τα ξενερωτα δακρυα τους. Αλλα ας μην ξεχναμε, ο καθεις φθανει μεχρι εκει που του αρμοζει. Και ποσες πολιτειες, ποσα ακρογυαλια θα παραμεινουν στο σκοταδι…. Γιαιτ τοσοι και τοσοι περασανε αλλα δεν ειδανε.

Comments are closed.