Σημερα τιμω τον οικογενειακο φιλο και μεγαλο ζωγραφο Βαλια Σεμερτζιδη. Σε μερες δυσκολες που παραδερνουμε και βολοδερνουμε, χωρις οραματα, χωρις αξιες, η δουλεια και η κληρονομια του Σεμερτζιδη αποτελουν σημειο αναφορας για εναν Ελληνισμο που μπορει να παει μπροστα.
Γεννημενος στον Καυκασο το 1911 απο Ελληνοποντιο πατερα και Καυκασια μητερα, ερχεται στην Ελλαδα το 1923. Η οικογενεια της μητερας του ειχε τεραστια κτηματικη περιουσια, την οποια και εχασε μετα την Οκτωβριανη Επανασταση.
Στη δεκαετια του 1930 ο Σεμερτζιδης ειναι στη Σχολη Καλων Τεχνων του ΕΜΠ και γινεται μαθητης του Αλεξανδρινου Κωνσταντινου Παρθενη, που τον επηρεασε βαθυτατα.
Η ζωγραφικη του καρριερα στο ξεκινημα της σημαδευεται απο την συμμετοχη του σε μια μεγαλη εκθεση στο Παρισι το 1937, με το εργο “Βραχος στο Αιγαλεω”.
Πριν ξεσπασει ο Δευτερος ΠΑγκοσμιος Πολεμος και στην Ελλαδα, βρισκει την ευκαιρια να ζωγραφισει τον φιλο του Νικο Καββαδια.
Μετα την εναρξη του Πολεμου, ο Σεμερτζιδης εντασσεται στον ΕΛΑΣ και πηγαινει στη Βινιανη, στην Ευρυτανια, κι αργοτερα στα Αγραφα.
Εκει αποθανατιζει τους αγωνιστες και τη ζωη τους. Στην φωτογραφια του Σπυρου Μελετζη, ο Σεμερτζιδης ζωγραφιζει τον Λεοντα, ενω ο Αρης Βελουχιωτης παρακολουθει.
Ο Σεμερτζιδης απεικονιζει την ανθρωπινη φιγουρα και το προσωπο με αδρες λιτες γραμμες και συνθεσεις.
Η πολυπλοκοτητα παραφυλαει, αλλα δεν παρεισφρυει.
Οι ανθρωπινες φιγουρες του Σεμερτζιδη ειναι σαν αγαλματα. Ακομη κι οταν κινουνται ειναι καπου αλλου, σε ενα αλλο κοσμο. Η δωρικη λιτοτητα και ισως και μια αυστηροτητα αγκαλιαζουν τις ανθρωπινες φιγουρες του Σεμερτζιδη.
Απο την αλλη μερια, στα τοπια του Σεμερτζιδη κυριαρχει το χρωμα και το συναισθημα.
Ο Σεμερτζιδης απο το 1963 εγκαθισταται στη Ροδο οπου και παραμενει μεχρι τις αρχες της δεκαετιας του 1980.
Ερωτευεται τα τοπια, με κορυφαιο ισως τον ορεινο ογκο του Ατταβυρου, του ψηλοτερου και μεγαλυτερου ορους της Ροδου, τον οποιο και απεικονισε πλειστακις.
Ο Σεμερτζιδης εκτος απο ζωγραφος ηταν και χαρακτης. Η ικανοτητα του να μεταβαινει απο τα πλουσια χρωματικα τοπια στα συγκρατημενα χαρακτικα τοπια ηταν μοναδικος.
Γνωρισα τον Σεμερτζιδη στη Ροδο, καθως ηταν φιλος των γονεων μου. Θυμαμαι εναν ιδιαιτερα ευγενικο σεμνο ανθρωπο, παντα με το χαμογελο, και μια ζεστη φωνη. Ειχε ενα σπιτι κοντα στο χωριο της Κρεμαστης, γεματο φως. Ακομη και τα χειμωνιατικα απογευματα που τον επισκεπτομαστε το σπιτι ειχε φως.
Ο Σεμερτζιδης ταξιδεψε το 1983. Το 1985 εγινε στην γκαλερι Νεες Μορφες μια πολυ ομορφη εκθεση εργων του, απο την οποια και αναρτω την συνοπτικη παρουσιαση με κειμενο της Τζουλιας Δημακοπουλου.
Όπως ακριβώς το είπατε,σημείο αναφοράς!Έτσι όπως εξελίσσεται η κατάσταση,θα ξεχάσουμε και ποιοι είμαστε,πού πάμε και το μόνο που μας σώζει είναι οι σταθερές αξίες και σημεία αναφοράς όπως ο αξιόλογος οικογενειακός σας φίλος που είχατε την τύχη να ζήσετε από κοντά.Είχατε αναφερθεί και στο παρελθόν για τον αξιόλογο ζωγράφο αλλά σήμερα τον τιμήσατε δεόντως!
Περιμένοντας λοιπόν να φυσήξει ούριος άνεμος,να διαλυθεί το σύννεφο της ηφαιστειακής στάχτης και να προσγειωθεί το αεροπλάνο με τους κυρίους του ΔΝΤ, η κατάσταση μπορεί να περιγραφεί άριστα με το ανέκδοτο του γρύλου.Εύχομαι μόνο να μη χρειαζόμαστε εκτός από το γρύλο και ρεζέρβα!Πάντως και ο ποδαρόδρομος καλό κάνει,αν είναι δε με καλή παρέα και ανάμεσα στα υπέροχα τοπία που απαθανάτισε ο καλλιτέχνης ακόμη καλύτερα!
Μανώλη ευχαριστούμε για την υπόδειξη του βιβλίου, αποσπάσματα είναι δημοσιευμένα στο διαδίκτυο.Αν το διαβάζαμε την εποχή που εκδόθηκε θα λέγαμε ότι είναι επιστημονικής φαντασίας αλλά τώρα δύσκολα το χαρακτηρίζεις ως τέτοιο.
καλό βράδυ
Ρουλα μου η ελλειψη αξιων, η καταβαραθρωση τους, ειναι απο τις κυριες αιτιες της σημερινης μας καταστασης.
Ωραια η ζωγραφικη, αλλα η χαρακτικη ειναι η αδυναμια μου. Πολυ το χαρηκα. Ειναι τυχη και ευλογια να γνωριζεις σημαντικους ανθρωπους. Τα σεβη μου στο ατελιε.
Δεσποιναριον, θα τρελαινοσουνα να εμπαινες στο ατελιε του Σεμερτζιδη! Παντου χαρακτικα και ποσο ομορφα!
Τι σπουδαια που ειναι η τεχνη!Μου μοιαζει σαν ενα υπεροχο προστατευτικο κελυφος που με ενα βλεμμα σου, μπορει να απελευθερωσει ολο το ρεαλισμο της στιγμης που ο καλλιτεχνης αποτυπωσε την εμπνευση του.Με διαδρομες αλλοτε απλες και αλλοτε πολυπλοκες,που στην ουσια τους δεν επιδιωκουν να αλλαζουν καθολου το αποτελεσμα,η εικαστικη εκφραση αγγιζει το νου και την ψυχη με ενα τροπο μοναδικο.Καθε φορα που θα βρεθω μπροστα σε ενα εργο τεχνης νιωθω να φτερουγιζουν γυρω μου χιλια περιστερια που με ανεβαζουν ψηλα.Δυσκολα θα με ξεκολλησεις απο κει για να παω παρακατω.
Γλυκυτατος ο καλλιτεχνης σας και ευαισθητα πολιτικοποιημενος.Δεν θελω να ανατρεχω συνεχως στο παρελθον για να στηριξω το σημερα.Αλλα ειναι αληθεια οτι η ευτελεια περρισευει και ανταμα με την οικονομικη ενδεια βαδιζει και η πνευματικη.
Η αναφορα σε θεματα κουλτουρας μπορει να θεωρηθει πολλες φορες γραφικη.Σημεια των καιρων.Καλημερα σε ολους.
Ευχαριστούμε για την αναφορά στον Σεμερτζίδη. Η τέχνη του φανερώνει μια συνέχεια της ελληνικότητας μέσα από το πρίσμα των γεγονότων που σφράγισαν τον καιρό του. Όπως ο ίδιος λέει η καθαρή σκέψη, η σκέψη που δεν είναι υποδουλωμένη στο εγώ, είναι η προϋπόθεση της γνήσιας αναφοράς στον άλλον. Η μεγάλη ταραχή είναι το άθλημα υπέρβασης της λογικής, της ρητής γλώσσας, προς τον άρρητο λόγο της προσωπικής εμπειρίας.
Οι εκπρόσωποι της γενιάς του 30 δεν είναι πια μαζί μας. Φώτισαν όμως τον ελληνικό πολιτισμό δια μέσου των αιώνων, από την Ιλιάδα μέχρι την Ρωμιοσύνη. Η παράδοση αυτού του πολιτισμού είναι το σημείο αναφοράς μας. Χωρίς σημείο αναφοράς δεν μπορείς να πλεύσεις, να βγεις στον κόσμο. Δεν μπορείς να σχετιστείς. Κάθε σχέση απαιτεί δύο ετερότητες. Η έλλειψη σημείου αναφοράς, ο μηδενισμός της ετερότητας, οδήγησε στην τυφλή μίμηση άλλου πολιτισμού, στην άκριτη πρόσληψη άλλης οικονομίας, άλλου νομίσματος.
Αν έχουμε τα προβλήματα που έχουμε σήμερα δεν είναι γιατί αποτύχαμε να γίνουμε Ευρωπαίοι αλλά γιατί ξεχάσαμε ότι είμαστε Έλληνες. Έλληνες όπως το εννόησε η γενιά του 30, όχι Ελληναράδες.
Μανωλη μου, η γενια του 30 εκανε μιαν αποπειρα πολυ σοβαρη, ισως ειναι η κορυφαια μετα το 1821. Δε νομιζω οτι ολοκληρωσε την αποπειρα της, περισσοτερο επειδη παραστρατησε και αποπειραθηκε να κανει περισσοτερα απο οσα μπορουσε και ηταν εφικτο να γινουν. Μας βαραινει με συντριπτικο τροπο αυτη η κληρονομια της αρχαιοτητας, αυτο το απιστευτο συμπλεγμα οτι ειμαστε μια συνεχεια των αρχαιων ελληνων, που βεβαια δεν ειμαστε, και εκει νομιζω οτι χαθηκε η μπαλλα και για την γενια του 30. Μια παραφυαδα αυτου του συμπλεγματος ειναι και το Βυζαντιο. Παλι εχουμε την αγωνιωδη προσπαθεια να αποδειξουμε οτι ειμαστε οι συγχρονοι Βυζαντινοι και αυτο το μπλεκουμε και με την Ορθοδοξια, οποτε συμπληρωνεται ο αχταρμας.
Θα το πω πολυ απλα, παραφραζοντας τα λογια του Γιωργου Σεφερη: ειμαστε ενας βραχος στην ακρη της Ευρωπης. Απο εκει πρεπει να αρχισουμε. Το πρωτο στοιχειο που μας καθοριζει ειναι η γεωγραφια. Το δευτερο στοιχειο ειναι η γλωσσα. (Και θα προτεινα στο αμεσο μελλον να ασχοληθουμε το γλωσσικο, γιατι νομιζω ειναι το κλειδι για την εξελιξη της συγχρονης Ελλαδας.)
Οπως πολυ σωστα λες, ξεχασαμε οτι ειμαστε Ελληνες, η μαλλον παψαμε να ειμαστε Ελληνες και γιναμε Ελληναραδες.
Σταματω εδω γιατι το θεμα ειναι τεραστιο.
Αγαπητε Μανωλη τα λογια σας με συγκινησαν και με επανεφεραν για μια ακομα φορα στην πραγματικοτητα.Ειναι σαφες οτι στη δυνη του ευκολου πλουτισμου και της απαξιωσης των ιδεων, απο μια γενια που ενω αγωνιστηκε στο παρελθον, εξαγορασε ακριβα τον ιδρωτα του ιδανικου αγωνιστη με θεσεις,χρηματα και αθλια διαθεση της ατομικοτητας της,-πλην ελαχιστων-η ταυτοτητα του νεο Ελληνα περναει κριση.Ειμαστε πλεον αυτο που εμεις κατασκευασαμε για μας και οχι αυτο που κληρονομησαμε.Πιστευω οτι ειμαστε ολοι δεσμιοι μιας αλυσιδας που δεν σπαει με τιποτα,γιατι το εξανδραποδισμενο αυτο κρατος εχει φτιαξει μια κοινωνια ανευρων,εραστων του πλουτισμου κατα το προτυπο που επελεξε το ιδιο να λειτουργει.
Και ενω επρεπε οι κυβερνησεις των τελευταιων ετων μαζι με τα οικονομικα επιτελεια τους να κρατουνται,αυτοι ταξιδευουν για να φανε τα κλεμμενα.Ελληναραδες λοιπον και το καυχιομαστε οι αφρονες.Μεχρι να καταλαβουμε ομως την αληθεια η αλυσιδα θα μας εχει γινει βρογχος.
Γιαννα μου, ο Σεμερτζιδης μας θυμιζει οτι αυτος ο τοπος ειναι ενας τοπος εκτεταμενος. Μας ηρθε απο τον Καυκασο! Ο Ελληνας πατερας του ηταν εκει οπου και παντρευτηκε την εντοπια γυναικα του. Ο Ελληνισμος του Ποντου, αστειρευτη πηγη δημιουργιας και πλουτου ανα τους αιωνες!
Ο Σεμερτζιδης μας θυμιζει οτι υπαρχει εσωτερικη ζωη, γιατι χωρις αυτην δεν μπορουμε να αντιληφθουμε τον κοσμο. Ετεροτητα και ταυτοτητα πανε μαζι.
Για ολα τα αλλα τα Ελληναραδικα, τα ειπες τοσο καλα που δεν εχω να προσθεσω κατι.
Με πολυ ενδιαφερον διαβασα για τον Βαλια Σεμερτζιδη. Ειμουνα 12 χρονων οταν ζωγραφησε μια συγγενη μου και με ρωτησε αν ηθελα να μου κανει και το δικο μου πορτραιτο. Εμενε τοτε καπου στην Αθηνα. Αρχισε δυο εργα, ενα για μενα και ενα για κεινον. Πηγαινα καθε φορα με διαφορετικα χρωματα φουστανια και αυτο τον ενοχλουσε γιατι η αντανακλαση στο προσωπο μου ηταν διαφορετικη απο τη μια φορα στην αλλη. Ενω εγω δεν ειμουν ευχαριστημενη με το πως με παρουσιαζε στον καμβα του. Μα δεν μοιαζω του ελεγα.. “Θα θελεις φωτογραφια τοτε. Εγω δεν κανω φωτογραφιες”.. Σταματησα να πηγαινω για τις ποζες. Τα εργα ηταν σχεδον τελειωμενα. Ματαια οι γονεις μου με πιεζαν. Δεν ακουγα κανεναν. Δυστυχως.
Τελικα μας ειδοποιησε πως αν ηθελα το πορτραιτο μου να παω να το παρω γιατι θα καθαριζε το ατελιε του. Δεν πηγα, στα 13 χρονια μου δεν ενδιαφερωμουνα.. Και οι γονεις μου αμελησαν να πανε για μενα. Διερωταμαι πως να τελειωσε αυτα τα δυο πορτραιτα μου η ποιος ναχει ταχει!
Αγαπητη φιλη, καλως ηλθες στην παρεα μας!
Τι ωραιες αναμνησεις! Και παροιμοιωδες το παιδικον σας πεισμα!
παρα πολυ καλος ο Σεμερτζίδης, και στο πινέλο και στη χαρακτική…
μου αρεσουν πολυ οι γραμμές του, άλλοτε λιτές και άλλοτε δυνατές και σύνθετες…
ξέρω ότι πολλά ωραία έργα του είναι σε ιδιωτικές συλλογές
γεια σου παναθήναιε
Χαιρε Ναταλια μας!
Ευχαριστω για το καλοσωρισμα Παναθηναιε!
Μακαρι να μην ειμουν τοσο ξεροκεφαλη η οι γονεις μου να μην ηταν τοσο αμελης! Εχασα την ευκαιρια ενος ωμορφου εργου! Ναι θυμαμαι αρκετα καθαρα αυτην την εποχη. Θυμαμαι τα χρωματα απο τα φορεματα που φορουσα . Στα 12 χρονια μου ειμουνα ντροπαλο παιδι και συνεσταλμενο και δεν αισθανωμουνα ανετα με τους γυμνους πινακες που ειχε στο ατελιε του! Προσπαθουσε να μου εξηγησει τις τελειες η μη αναλογιες των διαφορων μοντελων που ειχε χρησιμοποιησει αλλα εγω ειμουνα πολυ αμηχανη για να ενδιαφερθω!!
Το ατελιε του ηταν στο σπιτι του στο οποιο επισης εμενε η ομορφη αδερφη του η Ναντια η οποια ηταν χορευτρια. Χορευε στο καλοκαιρινο θεατρο στην οδο Κυψελης το Ριαλτο.
Να μας ερχεσαι να σε γνωρισουμε και καλυτερα, το ατελιε παντα ζητα φερελπιδα μελη!
Σ’ευχαριστω πολυ Παναθηναιε — I will keep this in mind. In the meantime all best wishes
Να εισαι καλα Μαριου, σε περιμενουμε ολοι να μας ξαναρθεις!
Καλησπέρα, ο Βάλιας άφησε ισχυρές αναμνήσεις καθώς ήταν φίλος και του δικού μου παππού, τα έργα του κυκλοφορούν σε τοίχους φίλων και συγγενών και οι ιστορίες για τον ίδιο, κυρίως αυτές οι ανθρώπινες και όχι οι καλλιτεχνικές, όλο και επανέρχονται στις συναντήσεις μας, μεγάλη μορφή. Μακάρι να δούμε σύντομα άλλη μια έκθεση του.
Καλησπερα Νατασα, καλως ηλθες! Μακαρι να ξαναδουμε τη δουλεια του Βαλια, μακαρι να παρουμε ακομη μια ανασα.