Ο ποιητης Νικος Καρουζος ταξιδεψε στον αλλο κοσμο την 28η Σεπτεμβριου 1990.
The Greek poet Nikos Karouzos died twenty two years ago this day.
Σχεδον δυο χρονια πριν, στα τελειωματα του 2010 ειχα γραψει ενα αρθρο για τον μεγαλο Ελληνα ποιητη.
Almost two years ago, at the end of 2010, I wrote an article about the great Greek poet.
Σημερα, τιμωντας την μνημη του για μια ακομη φορα, παραθετω ενα εκτενες αποσπασμα απο ενα κειμενο του που ξεκινησε να καμει κριτικη στον Καζαντζακη, αλλα επικεντρωθηκε στην “αγωνια κατάντικρυ στο μηδεν” (Νικος Καρουζος, Πεζα Κειμενα, Ικαρος Εκδοτικη Εταιρεια, 1998).
Today in his memory I publish an extract from an article he wrote criticizing Nikos Kazantzakis. The article is focused on the “agony in front of nothingness”. It goes like this:
“…. Ας παρουμε λοιπον, αν οχι τιποτ’ αλλο, το Ταο τε κινγκ, το περιφημο βιβλιο του Λαο-τσε, την πιο αμυθοποιητη μεταφυσικη διδασκαλια της Αρχαιας Ασιας. Την αγωνια που μας βαζει συστηθους απεναντι στο μηδεν – απ’ τη χαμηλοτερη βαθμιδα της ως την υψηλοτερη, εκεινη που φανερωνει μ’ αλλα λογια την αγωνια ως υψωτικη μεριμνα – την κανει να υπαρχει, κατα τη διδασκαλια τουτη, το κτητικο-προσκολλητικο στοιχειο της υπαρξεως: η ατομικοτητα.
“… Let us then take, if nothing else, Tao te Ching, Lao Tse’s masterpiece, the most metaphysical teaching of Anceint Asia that is not prone to Myth. According to Lao Tse, the agony we experience in front of nothingness – from its lowest degree to the highest, where it is experienced as redemption anxiety – emerges out of the posessive – attachment attribute of our existence: individuality.
Εκεινος που δινεται στην μελετη
γινεται πιοτερος μερα με τη μερα.
Εκεινος που αφιερωνεται στο Ταο
ελαττωνεται μερα με τη μερα.
He who devotes himself to learning
(seeks) from day to day to increase (his knowledge);
he who devotes himself to the Tao
(seeks) from day to day to diminish (his doing).
Ελατωσου κι ακομη ελαττωσου
για να φτασεις καποτε στην απραξια.
Με την απραξια
τιποτα δεν υπαρχει που να μη γινεται.
(Ταο τε κινγκ, 48)
He diminishes it and again diminishes it,
till he arrives at doing nothing (on purpose).
Having arrived at this point of non-action,
there is nothing which he does not do. ((chap. 48)
Θυμιζουμε την οντολογικη θεμελιωση της ταοϊκης διδασκαλιας:
Let us be reminded of the ontological foundation of taoism:
Ο γυρισμος ειν’ η κινηση του Ταο.
Τουτο φανερωνεται στο να’ ναι κανεις εξω απ’ τη δυναμη.
Ολα τα οντα πηγαζουν απ’το Ειναι
το Ειναι πηγαζει απ’ το Μη-Ειναι
(Ταο τε κινγκ, 40)
In Tao the only motion is returning;
The only useful quality, weakness.
For though all creatures under heaven are the products of Being,
Being itself is the product of Not-being. ” (chap. 40, tr. Waley)
Το Ταο ειν’ ο δρομος προς το αδειασμα της ατομικοτητας, πηγης της κτητικοτητας και του εξουσιαζειν.
Tao is the way to get rid of individuality, which is the source of posessiveness and power.
Το Ταο ειν’ ο δρομος προς την απραξια, που σημαινει βασικα την μη προσκολληση στ’ αποτελεσματα του πραττειν, ειτε αυτα ειν’ αγαθα ειτε αυτα ειν’ ασχημα.
Tao is the road to doing nothing, which means non attachment to the results of acting, good or bad.
Το Ταο ειν’ η κινηση προς την καθαρα πνευματικη χρηση του Ειναι, προς το μη-εγω που ειναι τα αταραχτο εγω της μη-ατομικοτητας, του μη-κτητικου-προσκολλητικου στοιχειου της υπαρξεως, προς την εξουδετερωση της αγωνιας, προς την μεταμορφωση σε πνευμα της υλης: την αταραξια.
Tao is the movement to the actualization of Being, to the non-Being, which is the undisturbed nucleus of non-individuality, of the non-posessive, non-aatached element of existence, to the neutralization of anxiety, to stillness.
Φτασε στην κενοτητα την υψιστη
και σ’ αταραξια διατηρησου…(16)
The (state of) vacancy should be brought to the utmost degree, and that of stillness guarded with unwearying vigour. (16)
Γιατι το ειναι και το μηδεν γεννιουνται το εν’ απ’ τ’ αλλο.(2)
So it is that existence and non-existence give birth the one to (the idea of) the other (2)
Σ’ αυτο το σημειο το ειναι και το μηδεν ειν’ ακριβως ο,τι ο Ηρακλειτος ονομαζει “ζων” και “τεθνηκος” που ειναι “ταυτο”.
Ειν’ η παντοδεχτρα ζωη κι ο παντοδεχτης θανατος, οπου αγωνια κι ο Καζαντζακης…
It is at this point that being and nothingness is exactly what Heracletus calls “living” and “decesaed” that are “the same”.
It is the all encompassing life and the all encomapssing death, where Kazantzakis’ anxiety originates.
ταὐτὸ ζῶν καὶ τεθνηκὸς καὶ ἐγρηγορὸς καὶ καθεῦδον καὶ νέον καὶ γηραιόν· τάδε γὰρ μεταπεσόντα ἐκεῖνά ἐστι κἀκεῖνα πάλιν μεταπεσόντα ταῦτα.
Ηρακλειτος (αποσπασμα 88)
And it is the same thing in us that is quick and dead, awake and asleep, young and old; the former are shifted and become the latter, and the latter in turn are shifted and become the former.
Heracletus (fragmentum 88)
