Dear non-Greek speaking readers, I am honored to have you visiting my site.
This is to let you know that this post is written in Greek only. It describes an agonizing attempt to sacrifice a white lamb to an unfulfilled love. Similar to the sorry state of the love itself and the unfortunate love stricken author, the sacrifice fails miserably.
The post is not translated because the whole story is built around cultural references that only a Greek speaking person can decode to an adequate level, and thus appreciate the level of genius that is required in order to write this post. I am a modest person by nature and thus do not want to elaborate this point further.
Εισαγωγή
Το Πάσχα ανάμεσα σε όλα τα άλλα είναι και η θυσία του αμνού. Ο αγνός και αθώος αμνός θυσιάζεται. Πληρώνει με τη ζωή του για κάποιον σκοπό κάποιων άλλων, εκτός από αυτόν.
Η θυσία σαν τελετουργία πάει χιλιετίες πίσω.
Αρχίζοντας από τον Όμηρο, διαβάζουμε στην Ιλιάδα για την εκατόμβη που προσφέρουν ο Οδυσσέας και ο Χρύσης στον Φοίβο Απόλλωνα για να ελεηθεί τους Δαναούς.
Ευκαιρία να δούμε μερικές σχετικές λέξεις στο Ομηρικό κείμενο, με τη βοήθεια του λεξικού Liddell $ Scott, ενώ οι αποδόσεις στα νέα ελληνικά είναι των Ι.Θ. Κακριδή και Ν. Καζαντζάκη.
αυερύω, αυέρυσα: έλκω το κεφάλι του θύματος προς τα πίσω, έτσι ώστε να κόψω το λαιμό του. Η απόδοση στα νέα ελληνικά είναι «αναλαιμίζω»
σφάζω, έσφαξα: σφαγιάζω τα ζώα που πρέπει να προσφερθούν ως θυσία. Η λέξη δεν έχει αλλάξει, είναι η ίδια στα νέα ελληνικά!
δέρω, έδειρα: αφαιρώ το δέρμα. Στη νέα ελληνική, η λέξη είναι γδέρνω.
σπλάγχνα: εντόσθια που φυλάσσονταν και τα έτρωγαν οι προσφέροντες την θυσία. Στη νεοελληνική έχουμε τη λέξη «σπλάχνα». Δηλαδή χάσαμε στη διαδρομή των χιλιετιών ένα «γάμμα».
οβελός, οβελοίσιν: σούβλα. Στη νεοελληνική χρησιμοποιούμε και την λέξη «οβελίας».
Τότε ο Οδυσσέας ό πολυκάτεχος μπρος στο βωμό τη φέρνει
και την παράδωσε στου κύρη της τα χέρια λέγοντας του:
«Χρύση, ο ρηγάρχης Αγαμέμνονας με στέλνει να σου δώσω
πίσω την κόρη, και να σφάξουμε περίσσια αρνιά στο Φοίβο,
να ελεηθεί, αν θελήσει η χάρη του, τους Δαναούς, τι αλήθεια
με πίκρες έχει πολυστέναχτες ποτίσει τους Αργίτες.»
Τούτα μιλώντας του την έδωκε, κι αυτός την κόρη εδέχτη
όλο χαρά᾿ κι εκείνοι γρήγορα τ᾿ αγιάτικα σφαχτάρια
στήσαν αράδα, στον καλόχτιστο βωμό του Φοίβου γύρω.
… (η ευχή του Χρύση)
Είπε, και την ευκή του επάκουσεν ο Απόλλωνας ο Φοίβος·
κι ως ευκηθήκαν και πασπάλισαν μετά τ᾿ αγιοκριθάρια,
αναλαιμίσαν τ᾿ αρνοκάτσικα, τα σφάξανε, τα γδάραν,
χώρισαν τα μεριά, τα τύλιξαν τρογύρα με τη σκέπη,
διπλώνοντας τη, κι από πάνω τους κομμάτια κρέας πιθώσαν.
Σε σκίζες πάνω ο γέρος τα ‘καιγε, και με κρασί φλογάτο
τα περεχούσε, και πεντόσουβλες στο πλάι του οι νιοί κρατούσαν.
Και σύντας τα μεριά αποκάηκαν και γεύτηκαν τα σπλάχνα,
λιανίσαν τ᾿ άλλα και περνώντας τα στις σούβλες να τα ψήνουν
επήραν γνοιαστικά, κι ως ψήθηκαν, τ᾿ αποτραβήξαν όλα.
Κι απ᾿ τις δουλειές αυτές σα σκόλασαν κι ετοίμασαν τις τάβλες,
έτρωγαν, κι είχαν ως εταίριαζε καθείς το μερτικό του.
και σύντας του πιοτού θαράπεψαν και του φαγιού τον πόθο…
Πάντα υπάρχει ένα άσπρο αρνάκι
Εμπνευσμένος από τους Δαναούς, αλλά και τον Άγιο Ιωάννη, που απεικονίζεται ως παις με τον αμνό, αποφάσισα να θυσιάσω κι εγώ έναν αμνό. Ο Κατακουζηνός δεν αναφέρει θυσίες, καθόσον το ποίημα είναι παιδικό. Όπως όμως όλοι γνωρίζουμε, τα αρνάκια μπορεί να πάθουνε πολλά χειρότερα από το να σπάσουν ένα ποδαράκι!
Αλέξανδρος Κατακουζηνός, «Το αρνάκι»
Αρνάκι άσπρο και παχύ
της μάνας του καμάρι
εβγήκε εις την εξοχή
και στο χλωρό χορτάρι.
Απ’ τη χαρά του την πολλή
απρόσεκτα πηδούσε
της μάνας του τη συμβουλή
καθόλου δέν ψηφούσε.
«Καθὼς παιδί μου προχωρείς
και σαν ελάφι τρέχης
να κακοπάθης ημπορείς
και πρέπει να προσέχεις».
Χαντάκι βρέθηκε βαθύ
ορμά σαν παλληκάρι
να το πηδήση προσπαθεί
και σπάει το ποδάρι!
Μαρία η μοιραία γυναίκα
Ο αμνός θα θυσιασθεί στην ποδιά της Μαρίας της Πενταγιώτισσας. Μπας και σπάσει η γκίνια και ο έρωτας μου παύσει να είναι ανεκπλήρωτος.
Το Πάσχα είναι η Άνοιξη. Και είναι ο ξανθός ο Απρίλης που βρίσκεται πίσω από την θυσία του αμνού, αυτός φταίει για όλα, που έστησε χορό με τον έρωτα και μου πήραν τα μυαλά, και θυμήθηκα την Μαρία, και μόνο με μια θυσία θα ηρεμήσω.
Τώρα που το καλοσκέφτηκα, για τη θυσία φταίει και ο Σολωμός και όλοι οι ρομαντικοί ποιητές που με έκαναν τόσο ευαίσθητο και κάθομαι και ασχολούμαι με ανεκπλήρωτους έρωτες. Όχι ότι η Μαρία η Πενταγιώτισσα δεν το αξίζει, χαλάλι της όλα, αλλά η θυσία είναι θυσία.
Όπως έχετε καταλάβει ευρίσκομαι ενώπιον διλήμματος. Να θυσιάσω ή να μη θυσιάσω;
Διονύσιος Σολωμός, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»
ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Γ΄, Απόσπασμα 6, Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ
Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,
Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
Ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.
Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,
Χύνονται μες την άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,
Και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ’ αναβρύζει κι η ζωή σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύμα.
Αλλά στης λίμνης το νερό, π’ ακίνητό ‘ναι κι άσπρο,
Ακίνητ’ όπου κι αν ιδής, και κάτασπρ’ ως τον πάτο,
Με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,
Που ‘χ’ ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
Αλαφροίσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι ‘δες;
Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
Ουδ’ όσο κάν’ η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
Γύρου σε κάτι ατάραχο π’ ασπρίζει μες στη λίμνη,
Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,
Κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.
Μάρκος ο απαισιόδοξος
Ο Μάρκος ο Βαμβακάρης έπιασε αλλιώς το θέμα της Άνοιξης. Βαθύτατα ερωτικός τύπος, ο Βαμβακάρης μάλλον περνούσε ερωτική απογοήτευση όταν έγραψε αυτό το ποίημα και το σχετικό τραγούδι.
Είναι όμως ακριβώς αυτή η ικανότητα να κρύβεις μέσα σου το ολόκληρο το βαθύ σχίσμα που χωρίζει τον ψεύτη ντουνιά από τα ματόκλαδα που λάμπουν, που σε κάνει μεγάλο (ή μεγάλη).
Κι έτσι ο Μάρκος που εδώ τα βλέπει όλα μαύρα ξαφνικά συνέρχεται και λίγο μετά τραγουδά για τα λαμπυρίζοντα ματόκλαδα.
Το αποφάσισα. Δεν την γλυτώνει τη θυσία ο αμνός.
Μάρκος Βαμβακάρης, «Τι μ’ ωφελούν οι άνοιξες»
Τι μ’ ωφελούν οι άνοιξες, τι οι ομορφιές του κόσμου,
αφού ο κόσμος χάνεται, ψεύτη ντουνιά κι έξαφνα ο εμπρός μου,
αφού ο κόσμος χάνεται, ψεύτη ντουνιά κι έξαφνα ο εμπρός μου.
Τι και αν λιώσαν μάνα μου, απ’ τα βουνά τα χιόνια,
τι και αν θα `ρθει η άνοιξις, ψεύτη ντουνιά, αχ και κελαηδούν αηδόνια,
τι και αν θα `ρθει η άνοιξις, ψεύτη ντουνιά, αχ και κελαηδούν αηδόνια.
Όλα στο κόσμο μάταια, τα πάντα ματαιότης
κι ένα λουλούδι ψεύτικο, ψεύτη ντουνιά, είναι η ανθρωπότης,
κι ένα λουλούδι ψεύτικο, ψεύτη ντουνιά, είναι η ανθρωπότης.
Χάλασε ο φούρνος!
Ετούτη λοιπόν την Άνοιξη, με τον ξανθό Απρίλη και τον Έρωτα, με τη Μαρία την Πενταγιώτισσα να με κολάζει με τη σκέψη της, με τις εικόνες της εκατόμβης θυσίας των Δαναών στον Φοίβο, επήρα τον λευκό αμνό και τον έβαλα στον φούρνο για τη θυσία.
Καλή ποιήτρια η Κική Δημουλά, δεν λέγω, αλλά ο φούρνος της μου τα χάλασε όλα!
Η θυσία απέτυχε!
Ο αμνός δραπέτευσε!
Η Μαρία Πενταγιώτισσα θα μείνει για πάντα όνειρο!
Και για όλα αυτά φταίει η ποίηση!
Κική Δημουλά, “Πάσχα στο φούρνο “
Από τη συλλογή «Ενός λεπτού μαζί» (1998)
Βέλαζε το κατσίκι επίμονα βραχνά.
Άνοιξα το φούρνο με θυμό τι φωνάζεις είπα
σε ακούνε οι καλεσμένοι.
Ο φούρνος δεν καίει, βέλαξε
κάνε κάτι αλλιώς θα μείνει νηστική
χρονιάρα μέρα η ωμότητά σας.
Έβαλα μέσα το χέρι μου. Πράγματι.
Παγωμένο το μέτωπο τα πόδια ο σβέρκος
το χορτάρι η βοσκή τα κατσάβραχα
η σφαγή.
Ηθικό δίδαγμα
Μην ερωτευθείτε την Μαρία την Πενταγιώτισσα.
Μην διαβάζετε ρομαντικούς ποιητές.
Μην εμπιστεύεσθε τον φούρνο μιας ποιήτριας αν θέλετε να ψήσετε κάτι. Καλύτερα στον φούρνο της γειτονιάς.
Αν σκέφτεσθε να κάνετε μια θυσία, καλύτερα να θυσιάσετε τον εαυτό σας, ή ένα κομμάτι του. Ο αμνός είναι πολύ βολικός, αλλά σε τελική ανάλυση δεν φταίει τίποτε να πληρώνει τα δικά σας τα σπασμένα.
Ο Ελληνικος Εμφυλιος Πολεμος 1946-1949 αποτελει θεμελιωδες γεγονος για τη νεωτερη ελληνικη ιστορια.
Μαζι με την Μικρασιατικη Καταστροφη του 1922 και τις επιπτωσεις της, ο Εμφυλιος Πολεμος του 1946-1949 αποτελουν τα κλειδια για την κατανοηση της εξελιξης του κρατους, της διεθνους θεσης της Ελλαδας, και της νεοελληνικης κοινωνιας και οικονομιας στον εικοστο αιωνα και μετεπειτα.
Εχουν γραφτει πολλα και ισως γραφτουν περισσοτερα.
Η δε διαμαχη και αντιπαλοτητα αναμεσα στους “δεξιους” ή τους “εθνικοφρονες” και τους κομμουνιστες συνεχιζεται μεχρι σημερα.
Δεν ειναι ομως το φαινομενο αυτο μια απλη γραμμικη επεκταση στο χρονο.
Νομιζω οτι υποκρυπτει και επμπεριεχει μια αντιληψη και πρακτικη για τη διαχειριση των διαφορετικων αντιληψεων που ειναι καταστροφικη. Οτι δηλαδη η εξοντωση ειναι ο μοναδικος τροπος για να διευθετηθει η “αλλη” αποψη, και οι φεροντες αυτην.
Με την απελευθερωση της Ελλαδας απο τους Γερμανους, οι Αγγλοι εθεσαν ως στρατηγικο στοχο την καθυποταξη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και την εγκατασταση μιας συντηρητικης κυβερνησης, σε συνδυασμο με την επιστροφη του Βασιλια. Η στρατηγικη αυτη επιλογη συνδυαστηκε με την ισοπεδωση της δημοκρατικης συγκροτησης τηε χωρας και των θεσμων της. Στο ονομα της εξουδετερωσης των αριστερων, των κομμουνιστων, των αντιφρονουντων, των μη εθνικοφρονων, η Ελλαδα περασε σε ενα καθεστως καταλυσης των δημοκρατικων θεσμων με αντιβαρο την οικονομικη βοηθεια και την εξαγορα.
Μετα την κατοχη απο τους Γερμανους, Ιταλους και Βουλγαρους, η Ελλαδα εγινε μια χωρα που χρειαζοσουν πιστοποιητικο πολιτικων φρονηματων για να βγαλεις διαβατηριο, ή να προσληφθεις στο δημοσιο, και αλλα πολλα.
Ετσι, αντι να επελθουν οι κομμουνισται και να καταλυσουν τη δημοκρατια, ηλθον οι Αγγλοι και την κατελυσαν αυτοι. Βεβαια, οι Αγγλοι ειχαν επιδειξει αναλογη συμπεριφορα και σε αλλες ιστορικες στιγμες και χωρες, οποτε αυτη τους η συμπεριφορα δεν επρεπε να εκπληξει κανενα.
Σε εμενα, τον ασχετο, προκαλει εκπληξη η σταση της Αριστερας εκεινης της εποχης, με αρχη την Συμφωνια της Βαρκιζας. Εν πασει περιπτωσει, αυτο ειναι ενα αλλο θεμα.
Θελω ομως να αναφερω αυτο που ειναι γνωστο σε ολους (σχεδον), οτι δηλαδη πολιτες που στη διαρκεια της κατοχης ήταν μελη του ΕΑΜ, κατεληξαν μετα την Βαρκιζα στο να πολεμησουν με τον Εθνικο Στρατο.
Ξεκιναμε απο το σημερα
Χαρακτηριστικες ειναι οι δηλωσεις του Γραμματεα του Υπουργικου Συμβουλιου κ. Μπαλτακου (21/3/2014):
«Ασφαλώς και είμαι αντικομμουνιστής, έτσι γεννήθηκα και έτσι θα πεθάνω», τόνισε ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Παναγιώτης Μπαλτάκος μιλώντας την Παρασκευή στον ραδιοφωνικό σταθμό Βήμα. Συμπλήρωσε ότι οι κομμουνιστικές ιδεοληψίες, που δεν έχουν επιτυχή εφαρμογή πουθενά, έχουν ταλαιπωρήσει την χώρα.
Στο ιδιο μηκος κυματος και ο Υπουργος Υγειας κ. Γεωργιαδης, μετα απο επισκεψη του στο Ιμπηριαλ Κολετζ στο Λονδινο (17/3/2014).
Συνέχεια στο έντονο επεισόδιο που είχε την Κυριακή 17/3 με Έλληνες φοιτητές στο Imperial College στο Λονδίνο έδωσε ο Άδωνις Γεωργιάδης. Ο υπουργός Υγείας μίλησε στον Alpha όπου απέδωσε την επίθεση σε ακροαριστερούς και κομμουνιστές, για τους οποίους είπε μεταξύ άλλων: «Τους σιχαίνομαι και με σιχαίνονται» και πρόσθεσε ότι «έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να χαϊδεύουμε αυτά τα παλιόπαιδα». (4)
One exhausted guerrilla fighter surrenders to the Greek army during the Greek Civil War. (Photo by Bert Hardy/Getty Images). 1948
Προσεγγιση
Εκεινο που βρισκω ιδιαιτερα ενδιαφερον περα απο τα ιστορικα, κοινωνικα. πολεμικα, πολιτικα ζητηματα του εμφυλιου ειναι η χρηση της γλωσσας απο τις δυο πλευρες.
Δεν θα επιχειρησω βεβαια αναλυσεις και εξαγωγη συμπερασματων. Απλα θα προσφερω παρατηρησεις και σχολια.
Ο τροπος θα ειναι αφηγηματικος, παραθετοντας λεξεις και εκφρασεις.
Αλλα δεν θα ειναι ευθυγραμμος. Οι λεξεις του τοτε γεννησαν λεξεις του σημερα, καποιες ξεχαστηκαν, καποιες παρεμειναν, και ο χορος συνεχιζεται. Ειναι αναγκαιο λοιπον να παρουσιασθουν και καποιες απο τις συγχρονες λεξεις, που δεν υπηρχαν μεν τοτε, δημιουργηθηκαν ομως απο την ροη της ιστοριας και του πολιτισμου, ο,τι και να’ναι τουτος.
Εθνικοφρων – Νομιμοφρων – Βασιλοφρων
“Με τον ΑΝ (αναγκαστικο νομο) 509, ο πληθυσμός της χώρας χωρίστηκε σε δύο βασικές κατηγορίες: Στους εθνικόφρονες – νομιμόφρονες και στους μη εθνικόφρονες, στους οποίους συγκαταλέγονταν οι κομμουνιστές και οι λεγόμενοι συνοδοιπόροι τους, όσοι, δηλαδή, δε χαρακτηρίζονταν από απόλυτα δουλόφρονη στάση απέναντι στο καθεστώς. Πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι οι εθνικόφρονες για το καθεστώς ήταν ταυτόχρονα και οι πραγματικοί πατριώτες, ενώ οι μη εθνικόφρονες θεωρούνταν απάτριδες και χαρακτηρίζονταν ως μιάσματα του έθνους.” (8)
Η τριαδα εθνικοφρων, νομιμοφρων, βασιλοφρων, αποτελει το ιδεολογικο θεμελιο της Ελλαδος που ανοικοδομειται απο το Δεκεμβριο του 1944 και μετα, εχοντας αποκλεισει τις κυριες δυναμεις της αριστερας, το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, το ΚΚΕ. Ο στοχος ομως αυτης της ανοικοδομησης δεν ηταν μονον ο αποκλεισμος, αλλα η εξοντωση της αριστερας.
Κομμουνιστης
Ο ασπαζομενος τας ιδεας του κομμουνισμου. Γραφεται και με ενα “μ”.
Ισως και το μελος του Κομμουνιστικου Κομματος Ελλαδος.
Ισως και το μελος αλλου κομματος που ασπαζεται τα κομμουνιστικα ιδεωδη.
Ειναι οι κομμουνιστες κατα του εθνους; Οι ιδιοι – ή τελος παντων καποιοι απο αυτους – θεωρουν οτι ειναι κατα του εθνικισμου.
Αρα η εξισωση του κομμουνισμου με αντεθνικες δραστηριοτητες ειναι μαλλον παρατραβηγμενη και κατασκευασμενη προκειμενου να εξυπηρετησει την ιδεολογια της “νεας αρχουσας ταξης”, αυτης που διαμορφωθηκε με το δογμα Τρουμαν.
Εκτος απο τους απλους κομμουνιστες, ειχαμε και κομμουνιστες στο συνθετο, οπως δηλαδη “Σλαυοκομμουνιστης“, που γραφεται επισης με “β”. Αυτη η συνθεση ειναι νομιζω παραλλαγη της λεξης “σλαβομακεδονας”, που γραφεται επισης με “υ”. Εκεινο που θελει να πει ο ποιητης ειναι οτι οι κομμουνιστες δεν ειναι μονον ελληνες, αλλα και σλαβοι, πολλοι δε εξ αυτων μετειχαν στο ανταρτικο, τον συμμοριτοπολεμο, τον ΔΣΕ, οπως το λεει ο καθενας.
Εχομε και αλλες συνθετες λεξεις ομως, οπως Κομμουνιστοσυμμοριτης , ή Κομμουνιστοληστοσυμμορίτης.
Εκφρασεις περι των κομμουνιστων απο τους αντιφρονουντες και εθνικοφρονουντες, και λοιπα μελη της κοινωνιας και του εθνους:
“Αλητες, προδοτες κομμουνιστες”. Αυτο το θυμαμαι απο τα φοιτητικα μου χρονια, δεκαετια 1970 δηλαδη, δεν μπορεσα να βρω απο ποτε χρησιμοποιειται. Ειναι παντως κλασσικο σημερα.
“τσεκούρι και φωτιά στα κόκκινα σκυλιά’’. Αυτο ειναι απο τα αγαπημενα της Χρυσης Αυγης σημερα, στην Ελλαδα του 2014.
“μακρυα απο πουστηδες, πουτανες και κομμουνιστες”. Εκφραση της δεκαετιας του 1960, αγνωστου προελευσεως.
Κομμουνι
Απαξιωτικο παραγωγο του κομμουνιστη. Γραφεται και με ενα “μ”.
“Κομμούνια, κομμούνια θα γίνετε σαπούνια”
Σύνθημα των μελων των παραταξεων ΔΑΠ και ΟΝΝΕΔ στα φοιτητικα αμφιθέατρα στα τελη της δεκαετιας 1990.
Η ΔΑΠ (ΝΔΦΚ) ειναι φοιτητικη οργανωση, ενω η ΟΝΝΕΔ ειναι η οργανωση νεολαιας, και οι δυο στο χωρο της δεξιας της Νεας Δημοκρατιας.
Συνοδοιπορος
Οι κομμουνιστες δεν ηταν μονοι τους. Ειχαν και πολλους συνοδοιπορους. Συναντησαμε τη λεξη και λιγο πριν, στο εδαφιο για τον Α.Ν. 509.
Συμπαθων
Εκτος απο τους συνοδοιπορους, υπηρχαν και οι συμπαθουντες. Μια διαβαθμιση χαμηλωτερα στην κλιμακα των εχθρων του εθνους αυτοι.
Το πληρες φασμα λοιπον ξεκινα απο τους κομμουνιστες, συνεχιζεται με τους συνοδοιπορους, και κλεινει με τους συμπαθουντες.
Τελικα τα κριτηρια ειναι τοσο κρυσταλλινα, που αν καποιος πολιτης δεν ηταν αρεστος, με τον εναή τον αλλο τροπο θα ευρισκετο εις μιαν απο τας ομαδας των εχθρων του Εθνους.
Κομμουνιζω
Σημαινει “ρεπω” προς τον κομμουνισμο.
«Κομμουνιστικό όργανο ήταν η ΕΡΤ. Κομμούνιζε από το πρωί μέχρι το βράδυ. Μέχρι αηδίας». Θεοδωρος Παγκαλος, πρωην Υπουργος Εξωτερικων, καποτε το 2013.
Η χρηση της λεξεως, που εινια μετατροπη του ουσιαστικου “κομμουνι” σε ρημα, απο τον κ. Παγκαλο δεν εκπλησσει.
Ο κ. Παγκαλος ειναι προσφατα εντονωτατα αντι-ΣΥΡΙΖΑ, σε βαθμο παραληρηματος, θα ελεγα οτι βλεπει παντου κοκκινα φαντασματα.
(Μπορει βεβαια να μην τα βλεπω εγω, αλλα αυτο δεν σημαινει οτι δεν υπαρχουν! )
Ανταρτης
Οι μαχητες του Δημοκρατικου Στρατου Ελλαδας (ΔΣΕ) αποκαλουνται κυριως απο την εθνικοφρονα παραταξη ως ανταρτες. Ειναι ομως σχετικα πολιτισμενη λεξη, την χρησιμοποιησε και το περιοδικο TIME οτνα εκανε εξωφυλλο τον Μαρκο Βαφειαδη, τον Αρχιστρατηγο του ΔΣΕ, αποκαλωντας τον “Greek Guerilla Chief Markos”.
Σημειωνω οτι και τα μελη του ΕΛΑΣ αποκαλουνταν ανταρτες. Πολεμουσαν ομως τους Γερμανους και αλλους κατακτητες.
Η λεξη εχει την εννοια του μαχιμου σε μη τακτικο στρατο.
Σχετικες ειναι οι λεξεις ανταρτης πολεων και ανταρτης υπαιθρου.
Συμμοριτης
Η λεξη συμμοριτης ειναι εντελως απαξιωτικη, και χρησιμοποιηθηκε κατα κορον στη διαρκεια του Εμφυλιου αλλα και μετα απο την Εθνικοφρονα παραταξη.
“Οι συμμορίτες αμύνονται σθεναρώς εφ’ όλου του μετώπου των. Τα ναρκοπέδια υπήρξαν το φόβητρο και Διοικήσεων και διοικουμένων. Το ηθικό κατρακυλά. Επί 40 ημέρες ματαίως καταβάλλονται προσπάθειαι διασπάσεώς των. Η Ανώτατη Ηγεσία προ της γενικής καθηλώσεως, υπό την πίεσιν της ανάγκης μελετά την αναθεώρησιν του σχεδίου της. Η κοινή γνώμη είναι ανάστατος” (Βλέπε: Θρασυβουλος Τσακαλωτος “40 Χρόνια Στρατιώτης… “, τόμος Β`, σελίδα 125).
Τωρα το πως καταφεραν αυτοι οι ανταρτες και συμμοριτες να κρατησουν ζωντανη την μαχη απεναντι στον εθνικο στρατο για περιοδο τριων χρονων, απο το 1946 εως το 1949, ειναι μια αλλη ιστορια.
Συμμοριτισμος
«Κατά δημοσιογραφικάς πληροφορίας εκ του μετώπου του Γράμμου άπαντα τα κατεχόμενα υπό των συμμοριτών υψώματα περιήλθον εις τας χείρας των ημετέρων. Από της στιγμής ταύτης ουδεμία αντίστασις υφίσταται εις τον Γράμμον», έγραφε η Καθημερινή. Και πρόσθετε: «Η απώλεια το Γράμμου αποτελεί σκληρότατον πλήγμα δια τον συμμοριτισμόν» Καθημερινη 30/8/1949.
Συμμοριόπληκτος, Ανταρτοπληκτος
«Συμμοριόπληκτοι» ή «ανταρτόπληκτοι» ονομάστηκαν οι κάτοικοι των ακριτικών περιοχών, που κατά την περίοδο του Εμφυλίου πολέμου (1946-1949) υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα χωριά τους και να εγκατασταθούν προσωρινά σε άλλες περιοχές. Στόχος της υποχρεωτικής μετακίνησης των πληθυσμών αυτών ήταν η δημιουργία «νεκρής ζώνης» ώστε να απομονωθούν οι αντάρτες από τον αγροτικό πληθυσμό, ο οποίος τoυς εξασφάλιζε διατροφή αλλά και εφεδρείες.
Οι ερευνητές εκείνης της περιόδου υπολογίζουν ότι οι «συμμοριόπληκτοι» ανέρχονταν περίπου σε 800.000 άτομα. Σε αμερικανικές και ελληνικές στατιστικές εκείνης της εποχής οι βιαίως εκτοπισθέντες από τα χωριά τους ανέρχονταν σε 684.000 άτομα. (12)
Ληστοσυμμοριτης
“Την 1-10-46 ο ληστοσυμμορίτης Μιχαλόπουλος, από τη Νισιούτα Άρτας(το σωστό: Νησίστα – σημερινή ονομασία Ροδαυγή), δολοφόνησε το δημοκρατικό πολίτη Γιάννη Παπά.” (3)
Εδω εχομε μια διαφορετικη λεξη, που αναφερεται στις συμμοριες που εσπερναν τον τρομο στην ελληνικη υπαιθρο κατα την διαρκεια της λευκης τρομοκρατιας.
Πιστοποιητικο Κοινωνικων Φρονηματων
Το 1948 τα πιστοποιητικά καθιερώθηκαν με το νόμο 516 του 1948 (κυβέρνηση Σοφούλη) ώστε να καλύπτουν όλο το δημόσιο τομέα. Το 1954, τα πιστοποιητικά αυτά τα απαιτούσαν οι αρχές ακόμη και για “την έκδοσιν διαβατηρίων προς αποδημίαν ή προσωρινήν μετάβασιν εις το εξωτερικόν”.
Στρατολογια
Ο ΔΣΕ αντιμετώπιζε σοβαρότατο πρόβλημα προσέλευσης μαχητών. Οπως έγραφε ο ίδιος ο Μάρκος Βαφειάδης, η εθελοντική κατάταξη στον ΔΣΕ δεν αποτελούσε ούτε το 10% των νεοεισερχομένων στο αντάρτικο το 1947. Από ένα σημείο και μετά, όμως, οι αντάρτες δεν έβρισκαν άνδρες και εφήβους στα χωριά να στρατολογήσουν και έπαιρναν με το ζόρι ακόμη και γυναίκες και έφηβες. Με την πάροδο του χρόνου ο αριθμός των γυναικών ανταρτισσών αυξήθηκε δραματικά. Την άνοιξη του 1949 οι γυναίκες αποτελούσαν το 30% των μάχιμων και το 70% των βοηθητικών στις μονάδες του ΔΣΕ. Ομως, η υποχρεωτική στρατολογία δεν μπορούσε να έχει την κανονικότητα του επίσημου κράτους. Μια τέτοια κανονικότητα θα σήμαινε στράτευση με βάση ηλικιακές σειρές, φροντίδα για κάποιες ειδικές κατηγορίες του πληθυσμού κ.ά. Αντίθετα, η στρατολογία στον ΔΣΕ ήταν άτακτη χρονικά και γεωγραφικά και βασιζόταν κυρίως στις ξαφνικές βραδινές εισβολές των ανταρτών σε χωριά και κωμοπόλεις ή στις ενέδρες που έστηναν σε τόπους παζαριών των χωρικών. Μπαίνοντας σε κατοικημένες περιοχές οι στρατολόγοι του ΔΣΕ εισέβαλλαν στα σπίτια των κατοίκων αναζητώντας ό,τι υπήρχε διαθέσιμο. (15)
Ταγματασφαλιτες
Τα Ταγματα Ασφαλειας συγκροτηθηκαν το 1943 απο την Ελληνικη Κατοχικη Κυβερνηση του Ιωαννου Ραλλη με την εγκριση της Βερμαχτ για να πολεμησουν την Εθνικη Αντισταση, και ιδιαιτερα τον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Ειναι γνωστοι και ως Ραλληδες και Γερμανοτσολιαδες, επισης και ως ταγματαλητες.
Ορκος των Ταγματων Ασφαλειας (13)
“ΟΡΚΙΖΟΜΑΙ εις τον Θεόν τον Άγιον τούτον όρκον ότι θα υπακούω απολύτως εις τας διαταγάς του ανώτατου αρχηγού του Γερμανικού Στρατού Αδόλφου Χίτλερ. Ανατεθησόμενός μοι υπηρεσίας και θα υπακούω άνευ όρων εις διαταγάς των ανωτέρων μου. Γνωρίζω καλώς δια μίαν αντίρρησιν εναντίον των υποχρεώσεων μου, τας οποίας δια του παρόντος αναλαμβάνω, θέλω τιμωρηθή παρά των Γερμανικών Στρατιωτικών Αρχών”. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 30/4/1944
Μετα την απελευθερωση το 1944 απετελεσαν τις πρωτες “εθνικες” δυναμεις που χρησιμοποιησαν οι Αγγλοι για την επικρατηση τους. Μετειχαν στα Δεκεμβριανα του 1944 στην Αθηνα και απο το 1945 ενσωματωθηκαν στις δυναμεις της χωροφυλακης, ΜΑΥ/ΜΑΔ, και του Εθνικου Στρατου.
Εθνοφυλακη
Μετα την απελευθερωση της Ελλαδας απο τους Γερμανους οι δυναμεις του ΕΔΕΣ διαλυθυκαν. Οι περισσοτεροι ανδρες του τον Ιανουαριο του 1945 οικειοθελως ενταχθηκαν στα Ταγματα Εθνοφυλακης.
Σημειωτεον οτι την εποχη εκεινη δεν υπηρχε Εθνικος Στρατος.
Εθνικος Στρατος
Ο Εθνικος Στρατος συγκροτηθηκε το 1946 με τη συνδρομη των Αγγλων και λιγο αργοτερα των Αμερικανων.
Οι ανταρτες, συμμοριτες, κομμουνιστες και συνοδοιποροι, τον αποκαλουσαν “Μοναρχοφασιστικο” Στρατο.
Ειναι αξιοσημειωτο οτι ο Εθνικος Στρατος μαζι με τον Βασιλεα αποτελεσαν το ισχυρο διπολο της μετεμφυλιακης Ελλαδας, που καθυπεταξε τους πολιτικους. Το τιμημα αυτης της καθυποταγης το πληρωσε ακριβα η δημοκρατια στην Ελλαδα.
ΜΑΥ (Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου)
Τον Απριλιο 1946 άρχισε η συγκρότηση των «Μονάδων Άμυνας Υπαίθρου» (Μ.Α.Υ.) από όλους τους μη επιστρατευμένους άνδρες, οι οποίοι μπορούσαν να φέρουν όπλο, με σκοπό την ανάληψη στατικών αποστολών. (Γενικο Επιτελειο Στρατου).
ΜΑΔ (Μονάδες Αποσπασμάτων Διώξεως)
Ειχαν επικεφαλης αποστρατους αξιωματικους.
Μονάδες και τα Τάγματα Εθνοφυλακής Αμύνης (ΜΕΑ/ΤΕΑ)
ΔΣΕ (Δημοκρατικος Στρατος Ελλαδας)
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) είναι η ονομασία του στρατού των ανταρτών που πολέμησε κατά της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου (1946-1949). Ως συμβατική ημερομηνία έναρξης του εμφυλίου πολέμου θεωρείται η 31η Μαρτίου 1946, ημέρα των βουλευτικών εκλογών, όταν μια ομάδα ανταρτών επιτέθηκε στο σταθμό Χωροφυλακής στο χωριό Λιτόχωρο Πιερίας. Τους μήνες που ακολούθησαν οι επιθέσεις των ανταρτών κατά της Χωροφυλακής πολλαπλασιάστηκαν, ενώ οι δυνάμεις των ανταρτών αυξήθηκαν. Στις 28 Οκτωβρίου 1946 δημιουργήθηκε το Γενικό Αρχηγείο των ανταρτών, ενώ τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς οι δυνάμεις των ανταρτών έλαβαν την ονομασία Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. (14)
Συμμοριτοπολεμος ή Ανταρτικο
Ο πρωην Προεδρος της Ελληνικης Δημοκρατιας Χρηστος Σαρτζετακης γραφει:
“Αὐτὴ ὑπῆρξεν ἡ νικηφόρος κατακλεὶς τριετοῦς καὶ πλέον ἐνόπλου ἀγῶνος τοῦ Ἔθνους ἐναντίον συμμοριτοπολέμου, ἐπιβληθέντος εἰς τὴν Ελλάδα ἀπὸ τοὺς βορείους, ὑπὸ κομμουνιστικὸν τότε καθεστώς, γείτονάς της, …Συμμοριτοπολέμου, ἀποσκοποῦντος εἰς τὴν ὑλοποίησιν ἀφ ἑνὸς τοῦ παλαιοῦ, ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 19ου αίῶνος, πανσλαβιστικοῦ σχεδίου ἐπεκτατικῆς καθόδου εἰς τὸ Αἰγαῖον…” (1)
Λευκη τρομοκρατια
Η περίοδος που ξεκινά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και μέχρι τις εκλογές του Μαρτίου 1946, χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο μέρος των ιστορικών ως περίοδος της «λευκής τρομοκρατίας», λόγω των συστηματικών διώξεων οπαδών του ΕΑΜ. Στόχος τους ήταν η αποδυνάμωση του ΕΑΜ μέσα από την εξουδετέρωση των κοινωνικών του ερεισμάτων και τη διάλυση των οργανώσεών του. Για να το επιτύχουν αυτό έπρεπε πρώτα να συγκροτήσουν ένα νομιμόφρονα κρατικό μηχανισμό, το οποίο σήμαινε την απομάκρυνση όλων των φιλοεαμικών στοιχείων και τη στρατολόγηση αντικομμουνιστών. Παράλληλα η κυβέρνηση επεδίωξε να τρομοκρατήσει τους οπαδούς του ΕΑΜ. Στην ύπαιθρο, ιδιαίτερα, η Εθνοφυλακή αρχικά και η Χωροφυλακή στη συνέχεια, σε συνεργασία δεξιές παραστρατιωτικές ομάδες, εξαπέλυσε μια εκστρατεία βίας κατά των αριστερών στα χωριά. Σύμφωνα με το ΕΑΜ, περίπου 1.500 αριστεροί δολοφονήθηκαν, 6.500 τραυματίστηκαν ή βασανίστηκαν, και 700 γραφεία και τυπογραφεία του ΕΑΜ καταστράφηκαν. Στο ίδιο πλαίσιο οργανώθηκε μια τεράστια επιχείρηση συλλήψεων και φυλακίσεων. (14)
Στρατηγος Θρασυβουλος Τσακαλωτος
Κονσερβοκουτι
“Τα κονσερβοκούτια τα χρησιμοποιούσαν οι νέοι της ΕΠΟΝ και του εφεδρικού ΕΛΑΣ στις πόλεις (κυρίως στην Αθήνα) για να κατασκευάζουν αυτοσχέδιες αντιαρματικές «βόμβες».
Μια περιγραφή υπάρχει στο βιβλίο «Παιδιά της Αθήνας» όπου γράφει (μεταφέρω από μνήμη) ότι έβαζαν στο κονσερβοκούτι ένα- δυο αυτοσχέδια δυναμιτάκια και ότι σκουριασμένο παλιοσίδερο έβρισκαν. Κατόπιν τοποθετούσαν το κονσερβοκούτι, άναβαν τα δυναμιτάκια και με την έκρηξη εκσφενδονίζονταν τα σιδηρικά προκαλώντας ζημιές στα οχήματα των ναζίδων.
Ίσως από αυτό να τους κόλλησαν τη ρετσινιά οι χίτες, ταγματασφαλίτες και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις που πούλησαν αργότερα τον τόπο.” (5)
Για καποιο λογο που δεν τον ξερω, τα κονσερβοκουτια σαν οπλα των κομμουνιστοσυμμοριτων αναφερονται σχεδον παντα στις εκδηλωσεις μνημης των γεγονοτων στον Μελιγαλα Μεσσηνιας.
Πολεμίτιδα
“Στα οχυρωμενα υψωματα, ειδικα στα κλειστα καταφυγια και πολυβολεια, αρχισε να εκδηλωνεται μια ασθενεια που αργοτερα πηρε τη μορφη επιδημιας. Την ονομασαν ‘πολεμιτιδα’ και ηταν ενας συνδυασμος ισχυρου φοβου και κλειστοφοβιας. Οσοι την παθαιναν περιεπιπταν σε μια κατασταση απαθειας και αδιαφοριας, που για μερικους υπηρξε μοιραια στο ιδιο το πεδιο της μαχης.” (11)
Μουλάρια και ντενεκέδες
“Στο Αίγιο μέχρι το 1949 τα περιστατικά έκθεσης κομμένων κεφαλιών ήταν τόσο πολλά και ανατριχιαστικά που ο τοπικός τύπος ( “Αιγιώτης”) δημοσίευσε ένα δυνατό άρθρο του Ανδρέα Βαρελά με τίτλο “Μουλάρια και ντενεκέδες”. Το άρθρο αναφέρεται στους διάφορους κατσαπλιάδες που μάζευαν κεφάλια μέσα σε γκαζοτενεκέδες από τα θύματά τους για να πληρωθούν με μια λίρα το κεφάλι… ” (7)
Ραντεβου στα γουναραδικα
Η φραση απο διδεται στον Αρη Βελουχιωτη. Χρησιμοποιηθηκε προσφατα απο τον βουλευτη του ΣΥΡΙΖΑ Βαγγελη Διαμαντοπουλο και προκαλεσε εντονες αντιδρασεις. Ας δουμε αρχικα τι γραφουν τα εγκριτα “ΝΕΑ”.
“Ο επικεφαλής του ΕΛΑΣ φέρεται να είπε τη φράση με το τέλος της Κατοχής. «Εβλεπε από ένα σημείο και μετά με πολύ σκεπτικισμό την τροπή της Αντίστασης. Εννοούσε ότι θα απελευθερώσουν την Ελλάδα και για ανταμοιβή θα τους γδάρουν το τομάρι, όπως συνέβαινε με τους λύκους και τις αλεπούδες στα βυρσοδεψεία της εποχής. Δεν ήταν λόγια επιθετικά. Ούτε δείγμα αυταπάρνησης. Ηταν μια απαισιόδοξη στάση. Ο Βελουχιώτης άλλωστε ήταν άνθρωπος πεισιθάνατος», εξηγεί ο κ. Χαριτόπουλος.
Την ίδια ερμηνεία δίνει και ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Γιώργος Μαργαρίτης. «Αυτή η φράση που χρησιμοποιήθηκε από τον Βελουχιώτη ήταν ένας καλυμμένος τρόπος για να δείξει τη διαφωνία του στους συμβιβασμούς. Ελεγε ότι οι αντάρτες θα καταλήξουν σαν τις αλεπούδες γδαρμένοι στα γουναράδικα», λέει στα «ΝΕΑ».” (6)
Επιλογος
«Στας 28 Αυγούστου η κίνησις ήτο σχεδόν άνευ αντιστάσεως και το βράδυ τα τμήματά μας ολοκλήρωσαν τον Β. Γράμμον και εξεχύνοντο προς κατάληψιν του Ν. Γράμμου. Τα τμήματά μας εσημείωσαν με φωτιές χαράς και αποδείξεως την κατάληψιν των συνόρων… Στις 29 Αυγούστου στας 5μ.μ. κατελήφθη από τους καταδρομείς του Ρούσσου η Μπάρα του Ν. Γράμμου. Την 30ν Αυγούστου, στας 5μ.μ., η VIII Μεραρχία κατέλαβε το Κάμενικ. Στας 10 το πρωί κάθε αντίστασις εσταμάτησε παντού». Θρασυβουλος Τσακαλώτος: «40 Χρόνια Στρατιώτης της Ελλάδος», Αθήναι 1960, τόμος β’, σελ. 278
H Mάτση Χατζηλαζάρου ποζάρει προκλητικά στο φακό του Ανδρέα Εμπειρίκου
“Η Γκρέτα, καταφανώς εν μεγάλη διεγέρσει διατελούσα, χωρίς την παραμικράν προφύλαξιν, ανέσυρε εν ριπή οφθαλμού το φόρεμά της, και, αποκαλύπτουσα, προς στιγμήν, ένα θαυμάσιον και προεξέχον πολύ, εν μέσω ολίγων αραιών τριχών μουνί (δεν έφερε σκελέαν), ήνοιξε τούς μηρούς της, έθεσε την κούκλαν μεταξύ αυτών, και καλύπτουσα πάλιν το ερωτικόν της όργανον, έσφιξε τούς μηρούς της, και ήρχισε να κινήται ζωηρώς, ζωηρότατα, επί του καθίσματός της, κατά τρόπον που εφανέρωνε ότι ηυνανίζετο με πάθος, τρίβουσα μανιωδώς το αιδοίον της, επί της κεφαλής και των μαλλιών του κομψού ανθρωπομόρφου ομοιώματος, επιδιώκουσα με αφάνταστον ζέσιν να επιφέρη τοιουτοτρόπως την έκχυσιν του ερωτικού χυμού της, αδιαφορούσα τελείως, και, ίσως, τερπομένη επιπροσθέτως, από το γεγονός ότι εξετέλει την τόσον άσεμνον, άλλα και τόσον χαριτωμένην αυτήν πράξιν δημοσία.”
Αποτιω τιμη στην μεγαλη Αμερικανιδα ζωγραφο Τζωρτζια Ο’ Κηφ, που ζωγραφισε ανθη, και με καποιον τροπο πολλα απο τα ανθη της παραπεμπουν στο ανθος του αιδοιου.
Αυτο εξαλλου παρετηρησε και εις εκ των δυο πρωταγωνιστων τη σειρας Breaking Bad, ο νεαρος Τζεσσυ, οταν η νεαρα καλλιτεχνιζουσα φιλενας του τον επηγε να δουνε μαζι το μουσειο της Τζωρτζια Ο’ Κηφ στην πολιτεια του Νεου Μεξικου των ΗΠΑ.
Alfred Stieglitz, Georgia O’Keeffe
Εισαγωγικες παρατηρησεις
Η διερευνηση αυτης της πραγματειας ειναι εκ των πραγματων προσδιορισμενη αλλα και περιορισμενη απο το γλωσσικο ιδιωμα.
Αυτη η παρατηρηση ομως με κανενα τροπο δεν οδηγει σε πολιτισμικη μονοσημαντοτητα.
Το αντιθετο θα ελεγα. Ακριβως η αναγνωριση του περιοριστικου παραγοντα ειναι η απαρχη της αναιρεσης του.
Ο μεγας πρωταγωνιστης της πραγματειας αυτης ειναι το “αιδοιον”.
Χαιρε, ώ χαιρε τετιμημενον!
Η διερευνηση θα στηριχθει στην γλωσσα.
Πρεπει ομως να προειδοποιησω τον αναγνωστη (και την αναγνωστρια) οτι τα πολιτιστικα δικτυα δεν αναγονται αποκλειστικα εις την γλωσσαν, αρα θα υπεισελθουν και αλλα στοιχεια πολιτισμου σχετικα με το τετιμημενον.
Andreas Empeirikos
“Εις εν ακρότατον σημείον της ομηγύρεως, μία ομάς εκ δεκαπέντε περίπου ανδρών, παρετήρει, ουχί το αερόστατον, αλλά μίνα νεαράν ακροβάτιδα, ήτις, υπό τους ήχους ενός ντεφιού, που έσειε ένας νεώτερος αδελφός της, εξετέλει διάφορα γυμνάσματα με μεγάλην ευκαμψίαν και δεξιοτεχνίαν. Η νεάνις αυτή ήτο ευειδής και χαρίεσσα. Εις μίαν στιγμήν που περιεστρέφετο επί των χειρών, με τους πόδας της εις τον αέραν, εσχίσθη, εν αγνοία της, η περισκελίς της εις καίριο σημείον, εις τρόπον ώστε, εις ωρισμένην φάσιν της ακροβασίας, να φαίνεται το αιδοίον της ευκρινώς. Εντεύθεν η εξαίρεσις, εντεύθεν η γοητεία. Διότι, εις το γεγονός ότι διεκρίνετο το ερωτικόν της όργανον, ωφείλετο η απόσπασις της προσοχής των δεκαπέντε θεατών από το αερόστατον.”
Ανδρεας Εμπειρικος, Αργώ ή Πλους Αεροστάτου
Sarah Lucas, Chicken Knickers 2000, Saatchi Gallery.
Η προσεγγιση
Εν αρχη ην η γλωσσα.
Ο Λακάν στρέφεται στη γλωσσολογία μέσα από δύο βασικά σημεία (1):
1. Υιοθετώντας τη βασική ιδέα ότι η γλώσσα ως συμβολικό σύστημα μαζί με τα άλλα κοινωνικο-πολιτιστικά συστήματα και τις δομές τους προϋπάρχουν της γέννησης ενός ανθρώπου και υπέρ-κεινται αυτού. Κατά συνέπεια, το παιδί με την κατάκτηση της γλώσσας εγγράφεται σε αυτή τη συμβολική τάξη, η οποία επειδή ακριβώς υπέρ-κειται θα το πλάσει ανάλογα με τις δομές της. Με άλλα λόγια, το άτομο αναδύεται ως υποκείμενο μέσα από την εγγραφή του στη συμβολική τάξη της γλώσσας ή, όπως λέει ο Αλτουσέρ (1983), η κατάκτηση της γλώσσας είναι αυτή που με την εισαγωγή στη συμβολική τάξη θα σημαδέψει το πέρασμα από τον άνθρωπο-θηλαστικό στον άνθρωπο-παιδί -άνδρα ή γυναίκα.
2. Θεωρώντας ότι το “το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα”, δηλαδή μια δομή που όπως και η γλώσσα αποτελείται από στοιχεία που βρίσκονται σε σχέση, και εξομοιώνοντας τους μηχανισμούς του ασυνειδήτου με τους γλωσσικούς μηχανισμούς της μεταφοράς και της μετωνυμίας.
Θα συναντησομε τον Λακαν και παρακατω, οχι ως μεγιστο ψυχαναλυτη, αλλα ως συλλεκτη εργων τεχνης.
Louise Bourgeois, “Untitled”, 2002
Η Κυρία Λέξις, Παραλλαγες και Παραγωγα της
Οι λεξεις που θα αναλυθουν ειναι κυριως ελληνικες. Για λογους ομως που σχετιζονται με την αυθαιρεσια του συγγραφονοτς να κανει του κεφαλιου του και να μην δινει αναφορα σε κανενα, θα εμπλουτισθουν αι λεξεις αυτες, και με καποιες ξενικες.
Μουνί Θεωρειται απο καποιους χυδαια λεξις. Το ολον θεμα του πως οριζεται η χυδαιοτης ειναι τεραστιον και δεν θα το αναπτυξω εδω.
Θα εκφρασω ομως τη διαφωνια μου με τον χαρακτηρισμο λεξεων και γλωσσικων ιδιωματων ως χυδαια.
Για την ετυμολογία της λέξης, το Λεξικο Κοινης Νεοελληνικης (3) μας διδει δυο εκδοχες.
Η πρώτη είναι από το ευνή:
(αρχαια) εὐνή `κρεβάτι, κρεβάτι του γάμου΄ – ελληνιστικο υποκοριστικο *εὐνίον
> μεσαιωνικο *βνίον (αποβολη του αρχικού άτονου φωνήεντος)
Γαλλικη λεξις, που μπορει να μεταφρασθει και σαν “μουνακι” και σαν “μαλακας”.
Σε απταιστα Γαλλικα, στο παρον πονημα « con » désignant trivialement la vulve.
Achille Deveria, French Painter
Μουνακι
“Η Ειρηνη ειναι σνα μια αψιδα πανω απο την θαλασσα. .. Αχ, αχ. Η Ειρηνη καλει τον εραστη της. Τον εραστη της που καυλωνει απο μακρυα. Αχ, αχ, Η Ειρηνη αγωνια και σπαρταρα. Εκεινος ορθωνεται καυλωμενος σαν θεος πανω απο την αβυσσο. Αυτη κουνιεται, εκεινος την αποφευγει, αυτη κουνιεται και του δινεται. Αχ. Η οαση υποκλινεται με τις πανυψηλες τις χουρμαδιες της. Ταξιδιωτες, οι πανωφορες σας στροβιλιζονται μεσ’ τη λεπτη την αμμο. Απ’ το λαχανιασμα η Ειρηνη κοντευει να διαλυθει. Εκεινος την κοιταζει. Το μουνι εχει μουσκεψει καρτερωντας τ’ ολοζωντανο παλουκι. Στ’ απατηλα βουνα της αμμου, μια σκια ζαρκαδιου. Κολαση ας αρχισουν οι καταραμενοι σου να μαλακιζονται, η Ειρηνη εχυσε.”
Λεξη επιτιμητικη. Χιλαδες, εκατονταδες χιλιαδες, εκατομμυρια Ελληνων και Ελληνοφωνων εχουν κραυγασει καποια στιγμη του βιου τους “Μουναρα μου!”.
Τι εννοουσαν αραγε;
Εντελως υποθετικα, θα ελεγα οτι η λεξη αρχικα αναφερεται στο υπερτατο θηλυκο.
Η φαινομενικη απλοηκοτης της λεξεως δεν αφαιρει την διασταση του υπερτατου, αντιθετως την κανει πιο εντονη.
Μιλαμε λοιπον για το υπερτατο θηλυκο, και τουτο με την διασταση την σεξουαλικη.
Δεν θα ακουσετε καποιον να λεει “αγαπω μια μουναρα”. Καποιο αλλο ρημα θα χρησιμοποιησει.
Εδω λοιπον, η λεξη μας διδει το εδαφος δια να θυμηθουμε αυτο που εγραψε ο μεγας Λακαν: ” Η αγαπη ερχεται να αναπληρωσει την ανυπαρξια ερωτικης σχεσης.”
Η “μουναρα” ειναι βαθεια βυθισμενη και σφραγισμενη απο το ερωτικο και μονο το ερωτικο στοιχειο.
Οι αγαπες και οι μαργαριτες ειναι αλλου.
Γλυκομούνα
“Διαβάζοντας το βιβλίο Τα αδιάντροπα -Λεσβιακά Λαογραφικά του Βαγγέλη Καραγιάννη με πρόλογο του Μ.Γ.Μερακλή (Φιλιππότης) Αθήνα 1983, είδα να αναφέρει στην φράση : Είνι γλυκουμούνα μια τοπική συνήθεια που δεν την είχα ξαναδιαβάσει. Γράφει ακριβώς :
Φράση που λέγεται για γυναίκες που έχουν επιτυχίες στους άνδρες, έστω και αν δεν είναι πολύ όμορφες.
Τον παλιό καιρό, στα χωριά της Λέσβου, ρίχνουν στο αιδοίο του πολύ μικρού κοριτσιού λίγη ζάχαρη, “για να γλυκάν΄” κι όταν θα γίνει κοπέλα πια να την λαχταρούν και να την ζητούν σε γάμο οι γαμπροί.
Δια της λεξεως προβαλλει αυτος που την χρησιμοποιει την ιδιοτητα του κακου χαρακτηρα εις την γυναικα.
Μπορει να ειναι μια αστατη γυναικα, μπορει να ειναι μια γυναικα που δεν τιθασευεται, δεν ελεγχεται, δεν υποτασσεται.
Εδω δεν υπαρχει αντικειμενικη διασταση.
Ο χαρακτηριζων αυθαιρετει και χρησιμοποιει την λεξη ασυστολως.
Μπορει λοιπον η ουτως χαρακτηριζομένη γυνη απλα “να μην καθεται” στον χαρακτηριζοντα, να μην ανταποκρινεται θετικα εις τα ερωτικα του κελευσματα.
Καριολομουνο
Black Widow
Φαρμακομούνα
Εδω το “φαρμακο” εχει την ιδιοτητα του δηλητηριου, και οχι της θεραπευτικης δρασης.
(Βλεπε σχετικα την λεξη “ποντικοφαρμακο”. Δεν θεραπευει τους ποντικους, αλλα τους θανατωνει, ειναι δηλητηριον, και δη ισχυρωτατον.)
Και ειναι ενδιαφερον να παρατηρησομε ποσον κοντα αλλα και μακρυα ειναι οι λεξεις φαρμακο και φαρμακι στην ελληνικη γλωσσα.
Κατι που δεν συμβαινει σε αλλες γλωσσες, παραδειγμα στην αγγλικη, οπου εχομε medicine vs. poison. Παντελως διαφορετικη ριζα.
Η διαθετουσα το σχετικον οπλον (η πηγη του φαρμακου ειναι το αιδιοιον) “φαρμακωνει” τον ερωτικον της συντροφον, ή τον συζυγον της.
Κατι κακο θα του συμβει, ισως και ο θανατος.
Παραπεμπει λοιπον στην “μαυρη αραχνη”, που μετα την ερωτικη πραξη, και εκ της συνεπειας της, θανατωνει τον ερωτικον της συντροφον.
Εν προκειμενω η λεξις δεν αναφερεται υποχρεωτικα σε υπαρκτη ιδιοτητα.
Μπορει να εκφραζει και τον φοβο του ερωτικου συντροφου, οτι η ερωτικη συνανστροφη με την φερουσα το φαρμακοφορον αιδοιον θα τον θανατωσει, ή θα τον βλαψει.
Αρα η γλωσσα εκφραζει το ονειρο, τον εφιαλτη, τον φοβο, οποτε οπως θα ελεγε και ο Δοκτωρ Φροϋντ την υποβοσκουσα επιθυμια.
Ο φαρμακοφορος και απειλητικος ερως αντικειμενοποιειται εις τον φαρμακοφορον αιδιοιον.
Ιδου λοιπον και μια εισετι λειτουργια – και δη θεραπευτικη – της γλωσσας.
Δια της εκφρασεως την φοβων και των επιθυμιων εν τροπω αντικειμενοποιησεως, εκβαλλομεν το κακον, το βλαβερον, και του αποδιδομεν υλικη συγκεκριμενη υποσταση.
Παυει λοιπον ο φοβος του θανατου να ειναι μια αφαιρεση, και συγκεκριμενοποιειται ως το Αιδοιον της γυναικος Χ.
Απο το αλμπουμ “Φωτοφρακτης”του Ανδρεα Εμπειρικου
Οδοντωτον Αιδοιον (Μουνι με δοντια)
Αποδοσις του εις την λατινικην ορου Vagina Dentata – ενω εις την αγγλικην αναφερεται ως Toothed Vagina.
Αναφερεται εις την μυθικης προελευσεως γυναικα ητις φερει οδοντας εις το αιδοιον της, και ως εκ τουτου δυναται να ακρωτηριασει το πεος του ερωτικου της συντροφου εν τη εκτελεσει της γενετησιας πραξεως.
Βεβαιως υπαρχει και η επιστημονικη αποψη οτι το πεος ειναι αναλωσιμο, ως μια πρωτη υλη. Καθε φορα λοιπον που το πεος διεισδυει εις το αιδοιον, αναλωνεται.
Το οδοντωτον αιδοιον αποτελει και εφιαλτη δια τον ανδρα που ονειρευεται τον ακρωτηριασμο του εν τη τελεση της ερωτικης πραξεως.
Εν τη εννοια τουτη, το οδοντωτον αιδοιον αποτελει μεγαλυτεραν απειλην συγκρινομενη με την φαρμοκομουναν.
Καλυτερα ο ακαριαιος θανατος απο τον ατιμωτικον ακρωτηριασμον.
Κλαψομουνα
Λεξις ητις υπαρχει και εις το αρσενικον, ως “κλαψομούνης”.
Υποδηλωνει καποιαν η οποια το ριχνει στο κλαμα, ή την κλαψουρα με το παραμικρο, υπερβαλλει, τρεχουν τα δακρυα ποταμι, και ολα αυτα χωρις λογο. Οποτε και δεν την παιρνει κανεις στα σοβαρα, ενω αποτελει και ενοχλησιν μεγαλην, με αποτελεσμα να την αποφευγουσιν οι παντες.
Υπαρχει βεβαιως και η γνωστη ταση του ανδρικου φυλου να υποτιμα τον συναισθηματισμο της γυναικας και να επιχειρει να τον απορριπτει ως κλαμμα ανευ λογου. Προσοχη λοιπον, η γλωσσα εν προκειμενω επιβεβαιωνει δια μιαν εισετι φοραν την αμφισημιαν ητις ενεδρευει.
Achille Deveria: Small and innocent games
Γλειφομούνι
Η πλεον αξιοπρεπης λεξις ειναι η “Αιδοιολειχια”.
Αποτελει πραξιν ητις αποδιδει εις τον πραγματοποιουντα εμπειριαν μοναδικην, καθοσον ενεργοποιουντια οι γευστικοι αδενες και σχεδον ολοκληρη η στοματικη κοιλοτης. Ταυτοχζρονως πραγματοποιουνται και ποικιλοτροπες προσμιξεις υγρων πολλαπλων προελευσεων και πηγων, συνοδευομενες απο οσμες και μυρωδιες μονον δια τους πραγματικους ρεκτες.
Ψευτομούνι. Είδος γλειφομουνίου, με τη διαφορά ότι ο τύπος προσποιείται ότι χρησιμοποιεί γλώσσα, ενώ στην ουσία χρησιμοποιεί δάχτυλο (πιθανόν λόγω σιχαμάρας). Απαραίτητη προϋπόθεση για ένα επιτυχημένο ψευτομούνι είναι η μίμηση του ήχου του γλειψίματος, (6)
Μουνόσκυλο αποκαλειται ο εχων σχεδον εθισμον εις την αιδοιολειχιαν, προσομοιαζομενος ουτω με τους συμπαθεις κυνες οιτινες οπου βρεθουν και οπου σταθουν γλειφονται και γλειφουν.
Παρομοιες στην εννοια ειναι και οι λεξεις Μουνοδουλος και Μουνακιας, παρολον οτι αμφοτερες εχουσιν και μεταφορικην εννοιαν ήτις αφορα την εξιν των ανθρωπων αυτων προς το σεβαστον.
Sarah LucasGot a Salmon On #3 1997
Πλακομουνι
Πραξις ομοφυλοφιλικου ερωτος.
Το σχετικο ρημα αποδιδεται ως “πλακομουνιαζομαι”.
Το δε ουσιαστικον ειναι “πλακομουνού”.
“Οι στασεις ειχαν αλλαξει. Οι τριβαδες μου ειχαν εισχωρησει η μια στην αλλη, αγκαλιαζονταν ασφυκτικα ωστε να εφαπτεται το δριμυ και πυκνο τριχωμα τους, να τριβονται τα μελη τους. Εφορμουσαν, ενωνονταν και απωθουνταν, με το ρυθμο, την επιμονη και τη δυναμη που προμηνυει στις γυναικες το επερχομενο απογειο της ηδονης.”
Alfred de Musset “Γκαμιανί, ή Δυο νυχτες παραφορας”. Μεταφραση Ανδρεα Στάϊκου. Εκδοσεις Άγρα, 2002.
