Grande Albergo Delle Rose

Το ιστορικό “Ξενοδοχείο των Ρόδων” κτίστηκε στη Ρόδο την περίοδο 1925 – 1927 σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Φλορεστάνο ντι Φάουστο, που είχε αρχίσει να εργάζεται για τον Ιταλό Διοικητή των Δωδεκανήσων Μάριο Λάγκο από το 1923.

Ο Λάγκο είχε αναλάβει καθήκοντα το 1922 και φιλοδοξούσε να καταστήσει τα Δωδεκάνησα διεθνή τουριστικό προορισμό. Όταν τελείωσε η κατασκευή του το 1927, το κτίσμα συνδύαζε αρχιτεκτονικά στοιχεία από το Βυζάντιο, την Αραβία, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, και την Βενετία.

Όμως η πληθώρα διαφορετικών στοιχείων στα οποία τονίζονταν ιδιαίτερα τα ανατολικά, δεν άρεσε στο νέο Διοικητή Τσέζαρε Μαρία ντε Βέκι, που ανέλαβε τα καθήκοντα του το 1936, και διέταξε την αφαίρεση τους, ώστε να κυριαρχήσει η αυστηρότητα που χαρακτήριζε την φασιστική αρχιτεκτονική.


Τα Δωδεκάνησα πέρασαν στην κυριαρχία της Ιταλίας το 1911 μετά τον Ιταλο-Τουρκικό πόλεμο. Η Ιταλική κατοχή επικυρώθηκε από την Συνθήκη της Λωζάννης το 1923. Οι Ιταλοί κατείχαν τα νησιά μέχρι το 1943, οπότε κατέρρευσε ο Ντούτσε και τα νησιά πέρασαν στην κατοχή των Γερμανών.

Μετά το τέλος του πολέμου το 1945, τη Διοίκηση των νησιών ανέλαβαν οι Άγγλοι. Με τη συνθήκη των Παρισίων του 1947 τα νησιά αποδόθηκαν στην Ελλάδα.

Το 1949 το ξενοδοχείο φιλοξένησε τις διαπραγματεύσεις για την παύση των εχθροπραξιών ανάμεσα στο Ισραήλ, την Αιγυπτο, την Ιορδανία και την Συρία.

Φωτογραφία: Ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών Abdel Moneim Moustafa (τρίτος από αριστερά) συνομιλεί με τον Κόμη Folke Bernadotte (στο κέντρο) στο ξενοδοχείο των Ρόδων. (by Frank Scherschel/The LIFE Picture Collection/Getty Images)

Ο νονός μου Νικόλαος Μαυρής διετέλεσε Διοικητής των Δωδεκανήσων αμέσως μετά την ενσωμάτωση. Διέμενε στο ξενοδοχείο των Ρόδων σε όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του.

Σήμερα το ξενοδοχείο συνυπάρχει στο ιστορικό κτήριο με το καζίνο της Ρόδου.

Το επισκέφθηκα τον Απρίλιο 2023 και πέρασα υπέροχα.

Πέρα από την ιστορική διάσταση και την πολυτέλεια του κτηρίου, εκείνο που προσδίδει μεγάλη αξία στην παραμονή στο ξενοδοχείο είναι το εξαιρετικό προσωπικό.

Ελπίζω να το επισκεφθώ ξανά.

Lunch in the Taverna of the Apollo Blue Resort in Faliraki, Rhodes, Greece

A few days ago I had the pleasure to meet with good friends in the taverna of the Apollo Blue Resort and taste some of the delicacies on offer. Many thanks to Minas Minaides and his wife Angelica for offering me this delicious meal.

We started with taramossalata mixed with cuttle fish ink. It was delicious.

We continued with red mullet crudo, which disappeared before I could manage to take a picture. It was light, fresh, soft, with sweet undertones.

The next dish was thinly sliced swordfish cured in a mix of herbs used in “pastirma”. Absolutely delicious. The spicy mix counterbalanced the richness of the fish.

The octopus that came next was boiled until reasonably soft and then grilled on charcoals. It was seasoned with “balsamico” and was an absolute delight.

I like red mullet any way it comes, as long as it is cooked properly. The fried red mullets that were served next were perfectly cooked and unbelievably fresh.

The meal was concluded with rice cooked in the ink of cuttle fish. I could eat the whole pot if I were given the chance.

Enalia Santorini 2019 accompanied the food in a wonderful way.

Thank you Minas, thank you Angelica!

Archangelos, Rhodes – Αρχάγγελος, Ρόδος

Η Αρχάγγελος είναι μια κωμόπολη στη Ρόδο, η πατρίδα ενός πολύ αγαπητού φίλου, του Νικόλα Χατζηγρηγορίου, που χάθηκε πολύ νωρίς. Από τότε που ταξίδεψε ο Νικόλας, το καλοκαίρι του 1985 κάθε φορά που ακούω για την Αρχάγγελο, σκέφτομαι το Νικόλα.

Στο Βενετόκλειο Γυμνάσιο της Ρόδου όπου φοίτησα από το 1968 έως το 1973, είχα πολλούς συμμαθητές από την Αρχάγγελο, επειδή τότε δεν υπήρχε γυμνάσιο εκεί. Έπαιρναν το πρωϊνό λεωφορείο κι ερχόντουσαν στην πόλη της Ρόδου, και το απόγευμα γύρναγαν με το απογευματινό.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο πληθυσμός της κωμόπολης ήταν περίπου 3,000 κάτοικοι το 1971, και 7,000 το 2011.

Σήμερα έφτιαξα μια ζωγραφιά της Αρχαγγέλου, και την αφιερώνω στο Νικόλα.

Αρχάγγελος, Νίκος Μορόπουλος 2021

Λαδοπαστέλ σε χαρτί Α4, 100 γρ./τμ, 21 επι 28 εκ.

“Φάε ρε σπασο-παΐδη!”

Η λέξη αυτή είναι σύνθετη.

Το πρώτο της μέρος προέρχεται από το “σπάζω”.

Είναι παραφθορά, αναφέρεται μάλλον σε κάτι σπασμένο.

Το δεύτερο της μέρος προέρχεται από τα παΐδια, τα πλευρά του σώματος.

Η λέξη αναφέρεται σε κάποιον άνθρωπο που είναι τόσο αδύνατος, που είναι εύκολο να του σπάσεις τα πλευρά, ή που τα πλευρά του είναι τόσο εκτεθειμένα που σπάζουν εύκολα.

Την λέξη την έμαθα από τον πατέρα μου, και δεν την έχω ακούσει από κάποιον άλλο. Μάλλον ήτανε δικής του εμπνέυσεως και κατασκευής.

Την χρησιμοποιούσε για να χαρακτηρίσει τον ΧΧ, γιο μιας φίλης οικογένειας, που ήταν πολύ αδύνατος. Ο ΧΧ την εποχή εκείνη ήτανε ούτε 10 ετών.

Ο ΧΧ ερχότανε συχνά στο σπίτι μας, και η μεγάλη επιχείρηση του πατέρα μου ήτανε να τον κρατήσει για φαγητό το μεσημέρι, ή το βράδυ, ανάλογα με την περίσταση, και να τον ταΐσει.

Η διαδικασία ήτανε απλή.

Κάθιζε τον ΧΧ στο τραπέζι δίπλα του, και του γέμιζε συνέχεια το πιάτο, κραυγάζοντας και γελώντας ταυτόχρονα: “Φάε ρε σπασο-παΐδη!”

Ο κύριος Γιάννος, όπως τον αποκαλούσε ο ΧΧ

Ο ΧΧ στην αρχή φοβήθηκε, δεν είχε αντιμετωπίσει κάτι παρόμοιο στον πρότερο βίο του. Η οικογένεια του ήτανε αστική, με την πραγματική έννοια του όρου, και στο τραπέζι δεν είχανε τέτοια συμβάντα.

Στη συνέχεια όμως, ο ΧΧ εξοικειώθηκε με την τελετουργία, και κατάλαβε ότι οι κραυγές του πατέρα μου ήτανε περισσότερο έκφραση αγάπης και παραίνεσης να φάει λιγάκι για να δυναμώσει, παρά κάτι άλλο.

Η τραπεζαρία μας ήτανε δίπλα στην κουζίνα, διασυνδεόταν με αυτήν με ένα πέρασμα σαν το “πάσο” των εστιατορίων, οπότε ήτανε πολύ εύκολο να έχομε αδιάλειπτη τροφοδοσία για να φάει ο ΧΧ. Η δε μητέρα μου, μαθημένη καλά από τις ιδιορρυθμίες του πατέρα μου, φρόντιζε να υπάρχει πάντα επαρκής ποσότητα και ποικιλία στα οικογενειακά τραπέζια.

Ο “κύριος Γιάννος” λοιπόν έγινε φίλος του ΧΧ και οι συνεστιάσεις έγιναν συχνότερες. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια περίοδο που η οικογένεια του ΧΧ είχε ένα οικογενειακό θέμα που απαιτούσε την συχνή απουσία της μητέρας του ΧΧ, οπότε ο ΧΧ ερχότανε στο σπίτι μας, και “έπεφτε” στην αγκαλιά του “κυρίου Γιάννου”, που άλλο δεν ήθελε για να φτιάξει η διάθεση του.

“Φάε ρε σπασο-παΐδη!”

Η σίτιση του ΧΧ είχε πλέον γίνει απαραίτητη για την οικογενειακή μας ευρυθμία.

Το σκηνικό επαναλαμβανόταν και σε εξόδους σε εστιατόρια και ταβέρνες, ίσως με ηπιώτερο τελετουργικό, χωρίς ποτέ όμως να λείπει η φράση κλειδί.

“Φάε ρε σπασο-παΐδη!”

Τελικά όλες οι προσπάθειες του “κυρίου Γιάννου” πήγανε σε καλή μεριά, ο ΧΧ έγινε άντρας δύο μέτρα μπόι. Κι εγώ με την θύμηση του, κάθισα και έγραψα αυτό.

George Seferis in Rhodes, 1955 – Ο Γιώργος Σεφέρης στη Ρόδο το 1955

Ο Γιώργος Σεφέρης επισκέφτηκε τη Ρόδο το Σεπτέμβριο του 1955. Εκείνη την εποχή ήταν Πρέσβης της Ελλάδος στο Λίβανο, με έδρα τη Βηρυτό.

Έφτασε στη Ρόδο μέσω Κύπρου την Τετάρτη 31 Αυγούστου 1955 το απόγευμα και κατέλυσε στο Ξενοδοχείο των Ρόδων.

hotel_de_roses
Ξενοδοχείο των Ρόδων, Ρόδος (Εφημερίδα “Ροδιακή”) https://www.rodiaki.gr/article/268126/xenodoxeio-rodwn-kai-ellh-glitwsan-thn-katedafish

Οι παρακάτω καταχωρήσεις στο ημερολόγιο του είναι συνοπτικές, αλλά περιεκτικές (1, σελ. 181).

Τετάρτη, 31. – Ρόδος, ξενοδοχείο Ρόδων, 18…

Πέμπτη, 1 Σεπτέμβρη. – Νίκος Κάσδαγλης (+).

Σάββατο, 3. – Λίνδος.

Κυριακή, 4. – Επιστροφή από Λίνδο.  

Δευτέρα, 5. – Άφιξη Κατσίμπαλη (++).

(++) Ο Γιώργος Κατσίμπαλης (Αθήνα 1899 – Αθήνα , 25 Ιουλίου 1978) ήταν Έλληνας διανοούμενος και συγγραφέας. Έγραψε πολλές μελέτες , κριτικές και βιβλιογραφίες για λογοτέχνες. Ήταν στενός φίλος του Γιώργου Σεφέρη, εμβληματική μορφή της “γενιάς του ’30” και ο κύριος χαρακτήρας στο βιβλίο “Ο Κολοσσός του Αμαρουσίου” του Χένρυ Μίλλερ.

Στον “Ισολογισμό του ’55” (1, σελ. 195), ο Σεφέρης περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

Το πρώτο βράδυ στα στενορύμια της παλιάς πόλης (σημείωση δική μου: της Ρόδου) με τον μικρό τον Κάσδαγλη (+). Η πρώτη εκδρομή στην Λίντο και η αυγή – ίσως περισσότερο απ΄όλα – στη χώρα της Πάτμος. Δεν ήμουν στα καλά μου. Με είχαν αρρωστήσει και τα φριχτά γεγονότα  του Σεπτέμβρη (Τουρκία – Κυπριακό) (*) και η ελεεινή ανεπάρκεια των αρχόντων μας. 

(*) Στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 έγινε το πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη, στο οποίο αναφέρεται ο Σεφέρης.

(+) Ο Νίκος Κάσδαγλης (1928-2009) γεννήθηκε στην Κω. Εμφανίζεται για πρώτη φορά στα γράμματα στο περιοδικό Νέα Ελληνικά του Ρένου Αποστολίδη, με το διήγημα Ο μηχανικός. Τον ίδιο χρόνο, εκδίδει την πρώτη του συλλογή διηγημάτων Σπηλιάδες. Ακολουθούν τα Δόντια της μυλόπετρας, το 1955, που θα τιμηθεί με το β κρατικό βραβείο, ενώ ευρύτερα γνωστός θα γίνει με τους Κεκαρμένους (1959). Το Νοέμβριο του 2008 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. Έφυγε από τη ζωή στις 14 Φεβρουαρίου 2009. Είχα γνωρίσει ολόκληρη την οικογένεια Κάσδαγλη, όταν μεγάλωνα στη Ρόδο. Θυμάμαι και τον ίδιο, με τα χαρακτηριστικά του γυαλιά, τη γυναίκα του Ρένα, και τα παιδιά Άννα – Μαρία και Χριστόφορο.

seferis_rhodes

Από τις “Μέρες ς'”, σελ. 183, η φωτογραφία πρέπει να είναι του Γ. Σεφέρη

Συνεχίζω το απάνθισμα από το ημερολόγιο του Σεφέρη (1, σελ. 181):

Τετάρτη, 7. – Τόνιο. (&)

(&) Ο Τόνιο, δηλαδή ο Δ.Ι. Αντωνίου (1906-1994) ήταν Έλληνας ποιητής και φίλος του Σεφέρη. Καταγόταν από την Κάσο. Το 1928 έγινε δόκιμος πλοίαρχος σε εμπορικό πλοίο. Πήρε δίπλωμα πλοιάρχου και ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ταξίδευε σε όλο τον κόσμο. Τότε, κατά τον Ελληνογερμανικό πόλεμο υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός στο αντιτορπιλικό Κείος. Μετά τον πόλεμο, ταξίδευε με τα κρουαζιερόπλοια «Αχιλλεύς» και «Αγαμέμνων» και το 1968, μετά από 40 χρόνια στην θάλασσα, συνταξιοδοτήθηκε. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 6 Φεβρουαρίου 1994

Παρασκευή, 9. – Γιώργος Σαββίδης (+++)

(+++) Ο Γ.Π. Σαββίδης (Αθήνα, 11 Μαρτίου 1929 – Λόγγος Αχαΐας, 11 Ιουνίου 1995), ήταν μελετητής και καθηγητής της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ήτανε από τα νιάτα του στον στενό κύκλο του Σεφέρη. Τους συνέδεε μακρόχρονη φιλία από τα φοιτητικά χρόνια του Σαββίδη στην Αγγλία.

Σάββατο, 10. – Κάμειρος, Έμπωνας, Μπάνιο: Σκάλα Καμείρου.

Κυριακή, 11 – Λίνδος. 

Τρίτη, 13. – Αρχάγγελος, Φαληράκι. 

Πέμπτη, 15. – Αναχώρηση για Πάτμο, α/π “Άνδρος”.

Μετά από μια σύντομη περιήγηση στην Πάτμο, τη Λέρο και την Κω, επιστροφή στη Ρόδο.

Τετάρτη 21. – Αναχώρηση από Κώ για Ρόδο – έφυγε Σαββίδης. 

Πέμπτη, 22. – Ροδίνι τ΄απόγευμα με Κατσίμπαλη. 

Παρασκευή, 23. – Αναχώρηση (10.30) από Ρόδο για Κύπρο.

old_town_Agios_fanourios
Η οδός Αγίου Φανουρίου στην παλιά πόλη της Ρόδου. Από την εξαιρετική συλλογή   “Γεωργαλλίδης Σταύρος η Ρόδος του Χτες”

Οι σημειώσεις του ποιητή για τη Ρόδο του 1955 κλείνουν με τις ακόλουθες γραμμές (1, σελ. 182):

Ρόδος

Εντύπωση ότι ζω μέσα σ’ ένα σκηνικό – κουρασμένο – φτωχιά μελαγχολία ανθρώπων (συνοικία του Αγίου Φανουρίου) – σκηνικό “που διαλύεται” (στα γαλλικά)

Είχα λησμονήσει την Ελλάδα των λουτροπόλεων, σαντάλια, κτλ.

Ανθισμένη αμυγδαλιά – συγκίνηση αποδήμου Έλληνος – και ναπολιτάνικα τραγούδια. “Βενετσιάνικο Καρναβάλι” (στα γαλλικά)  

rhodes_st_Athanassios_gate
Η Πύλη του Αγίου Αθανασίου στην παλιά πόλη της Ρόδου

Πέρναγα από τον Άγιο Φανούριο τρεις φορές την εβδομάδα όταν ήμουνα στο Γυμνάσιο, με το ποδήλατο. Κατέβαινα από τον Άγιο Φραγκίσκο, περνούσα την πύλη του Αγίου Αθανασίου, και πήγαινα στο Ινστιτούτο Γκαίτε, στην οδό Ιπποτών. Στην γειτονιά αυτή υπήρχαν τα πορνεία της Ρόδου, για φαντάρους, μαθητές, και λοιπούς. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την μυρωδιά των στενών δρόμων, λίγο σαπούνι, λίγο αποσύνθεση, λίγο βάλτος. Ακόμη και η φρεσκάδα ήτανε βιαστική και περαστική, σα να μην ήτανε αληθινή.

Ο Σεφέρης επισκέφτηκε τη Ρόδο για τελευταία φορά λίγο πριν πεθάνει, το 1971. Σε όποιον ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για τις επισκέψεις του Γ. Σεφέρη στη Ρόδο, προτείνω να διαβάσει το εξαιρετικό άρθρο του Δ. Κόκκινου (2).

Ενδιαφέρον είναι και το άρθρο του Θανάση Νιάρχου (3) για το ταξίδι στα Δωδεκάνησα και μια φωτογραφία του Σεφέρη.

Πηγές

  1. Γιώργος Σεφέρης, Μέρες ς’,  ΙΚΑΡΟΣ 2008
  2. Δημήτρης Κόκκινος: Η Ρόδος του Γιώργου Σεφέρη, Περιοδικό “Νησίδες”Τεύχος 17, Χειμώνας 2017-2018
  3. Θανάσης Νιάρχος, “Στη βάρκα από Πάτμο προς Λέρο“, εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” στις 20 Σεπτεμβρίου 2017

 

 

In memoriam John Moropoulos – Στην μνήμη του Ιωάννη Μορόπουλου

Σήμερα είναι η μεγάλη γιορτή του Ιωάννη του Προδρόμου και τιμώ την μνήμη του πατέρα μου, Ιωάννη Μορόπουλου. Γεννήθηκε στην Ιστιαία Ευβοίας, γιος του Νικόλαου και της Αγγελικής, και σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο Ε.Μ.Π. Αποφοίτησε το 1949 μετά την πολυετή στρατιωτική του θητεία και διορίστηκε μηχανικός στη νεοσύστατη Νομαρχία Δωδεκανήσου, με έδρα τη Ρόδο, την οποία αγάπησε σα δεύτερη πατρίδα του. Εκεί γνώρισε την μητέρα μου, που είχε διορισθεί φιλόλογος στην Εμπορική Σχολή, την οποίαν ηράσθη σφόδρα. Παντρεύτηκαν το 1951 και απέκτησαν δύο παιδιά.

Ο προϊστάμενος του πατέρα μου το 1949 στη Ρόδο ήταν ο Νικήτας Αβραμέας, Πολιτικός Μηχανικός, παντρεμένος με τη Ζωή Αβραμέα, που πριν τον πόλεμο ήταν νοσηλεύτρια στην Βασιλική Αυλή. Οι γονείς μου – ο καθένας χωριστά – γνωρίστηκαν με το ζεύγος Αβραμέα στην μικρή κοινωνία όσων είχαν πάει στη Ρόδο για την ανοικοδόμηση, ταιριάξανε και κάνανε πολύ παρέα, κάτι που οδήγησε στα στέφανα. Ο Νικήτας και η Ζωή Αβραμέα στεφάνωσαν το ζεύγος Μορόπουλου.

Ένας άλλος μηχανικός που συνεργάστηκε με τον πατέρα μου ήταν ο Χριστοφίδης (δυστυχώς δεν θυμάμαι το μικρό του όνομα). Ερχότανε συχνά στη Ρόδο με τη γυναίκα του Μαίρη Χριστοφίδου και κάνανε πολύ παρέα με τους γονείς μου και τους Αβραμέα.

Έτσι με το που γεννήθηκε η αδελφή μου η Ζωή Αβραμέα και η Μαίρη Χριστοφίδου έγιναν οι νονές της.

Μετά τα πρώτα χρόνια στη Ρόδο, ο πατέρας μου αποφάσισε να ασκήσει το ελεύθερο επάγγελμα. Το έργο που θυμάμαι είναι οι εγκαταστάσεις της φωνής της Αμερικής στη Ρόδο, που δεν υπάρχουν πια. Το καλοκαίρι με έπαιρνε μαζί του από το πρωί στο εργοτάξιο και με έβαζε να κάνω δουλειές. Η αγαπημένη μου ήτανε να “ποτίζω” το μπετόν με το λάστιχο. Επειδή έβλεπα ότι κάθε Σάββατο πρωί πλήρωνε τους εργάτες, του ζήτησα να πληρώνει κι εμένα, κάτι που έκανε με τεράστιο χαμόγελο. Είχα κι ένα κουμπαρά και τα έβαζα όλα τα χρήματα μου εκεί, αφού κατάφερνα για τα δικά μου έξοδα να παίρνω – με διάφορες δικαιολογίες – λεφτά από την αδερφή μου.

Απέκτησε σχέσεις με τους Αμερικάνους μηχανικούς που είχαν έρθει στη Ρόδο για το έργο, και με μερικούς έγινε πολύ φίλος. Θυμάμαι το ζεύγος  Rosenblatt από την Βαλτιμόρη, που είχαν εγκατασταθεί στη Ρόδο με τα δύο παιδιά τους. Πέρα από το ότι ήτανε υπέροχοι άνθρωποι, είχανε ένα σπίτι τεράστιο στην αυλή του οποίου υπήρχε μία γούρνα που το καλοκαίρι τα παιδιά είχαμε μετατρέψει σε πισίνα, παρόλο που είχε μέσα φυτά και χορτάρια.  Όταν γύρισαν στην Αμερική, οι Rosenblatt μας άφησαν όλες τις συσκευές που είχαν. Η ναυαρχίδα ήταν ένα τεράστιο ψυγείο Westinghouse, στο οποίο χωρούσαμε και η αδερφή μου και εγώ. Το χωριστήκαμε με πόνο ψυχής όταν πέθανε ο πατέρας μου και κλείσαμε το σπίτι στη Ρόδο.

Εκτός από τις προσωπικές σχέσεις όμως, οι Αμερικάνοι μηχανικοί αναγνώρισαν την συμβολή του πατέρα μου στο έργο αποδίδοντας του την τιμητική ιδιότητα του μέλους της American Society of Civil Engineers (ASCE). Ήτανε κάτι για το οποίο ήτανε περήφανος.

Με τους Αμερικάνους σχετίζεται κι ένα άλλο επεισόδιο από τις πατρικές μου αναμνήσεις. Ήτανε Πάσχα του 1965 και πολλά πλοία του Έκτου Στόλου επισκέφθηκε τη Ρόδο. Ο φιλόξενος πατέρας μου κάλεσε 60 αξιωματικούς να φάμε μαζί το Πάσχα. Σούβλισε 10 αρνιά και έφερε και ορχήστρα, με την Αννούλα από το Βόλο, που ήτανε η αγαπημένη του τραγουδίστρια στον κέντρο “Μπαμπούλας“.   Έγινε χαμός, και είχαμε και ειδύλλιο στο τέλος, αφού ένας πλοίαρχος ερωτεύθηκε σφόδρα την εξαδέλφη της μητέρας μου, την θεία Μαίρη, που μας επισκεπτόταν συχνά.

Η φιλοξενία και η απλοχεριά ήτανε έμφυτα στον πατέρα μου. Θυμάμαι τόσους και τόσους επισκέπτες από την Αθήνα, που ερχόντουσαν στο σπίτι μας στη Ρόδο, σχετικούς και άσχετους. Όλους τους περιποιήθηκε σα να ήτανε πολύ κοντινοί φίλοι.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ήτανε η αγάπη που έτρεφε για τους εργάτες και τους εργοδηγούς που είχε στα συνεργεία του.  Πολλά απογεύματα Σαββάτου, όταν σχολάγανε από το εργοτάξιο, τους πήγαινε με ταξί στον “Μπαμπούλα” να φάνε και να πιουν και να διασκεδάσουν. Όταν μεγαλώσαμε, η αδερφή μου κι εγώ τον πειράζαμε, και τον αποκαλούσαμε “βασιλικό κομμουνιστή”. Γιατί και βασιλικός ήτανε μέχρι το κόκκαλο (στο δημοψήφισμα του 1974 ήτανε για κλάματα) και φερότανε στους εργάτες σα να ήτανε συνέταιροι του. Το “βασιλικός” του άρεσε, για το “κομμουνιστής” είχε σοβαρές ενστάσεις! Από τότε όμως (δεκαετία 1970) έλεγε ότι η Κίνα είναι ο γίγαντας που κοιμάται και κάποτε θα κυριεύσει τον κόσμο.

Στις γιορτές ερχόντουσαν στο σπίτι, μαζί με τις οικογένειες τους, οι επιστάτες και εργοδηγοί. Θυμάμαι τον Λουκά, και τον Τριαντάφυλλο. Αξέχαστος θα μου μείνει ο Αργύρης Γιαννακές (ο “Αργυράκος”) από την Απολακκιά της Ρόδου, που επειδή η οικογένεια του ήτανε στο χωριό και δεν μπορούσε να πηγαινοέρχεται, περνούσε τη βδομάδα στο σπίτι μας, και τα βράδια που βγαίνανε οι γονείς μου, πρόσεχε την αδερφή μου κι εμένα. Ευγενικός, χαμογελαστός, υπέροχος άνθρωπος!

Το 1968 ο πατέρας μου μου ανέθεσε μια ειδική αποστολή. Να τον εκπροσωπήσω στον γάμο της νεώτερης αδελφής του, που θα γινότανε στην Αθήνα. Εκείνος δεν μπορούσε να παραστεί λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων. Με πήγε στον ράφτη, μου έραψε ένα κοστουμάκι, και με έβαλε στο αεροπλάνο. Θυμάμαι ότι είχανε έρθει και μέλη της οικογένειας από την Αμερική, που δεν τους είχα ξαναδεί κι όλοι ρωτάγανε για τον Γιάννη.  Πάντως όλα πήγανε καλά, κι ο γάμος στέφθηκε με επιτυχία.

Εκτός από καλός μηχανικός, ήτανε και καλός δάσκαλος. Όταν σταμάτησε τις εργολαβίες κι έκανε μόνο μελέτες και επιβλέψεις μάζευε στο γραφείο του νέους μηχανικούς και τους βοηθούσε να λύσουν προβλήματα θεωρίας και πρακτικής. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον Κοσμά Σφυρίου, που αργότερα εξελέγη βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, να συνεργάζεται με τον πατέρα μου, τον οποίο και αναφέρει κάθε φορά που συναντιόμαστε.

Η αγαπημένη του βόλτα στην πόλη της Ρόδου ήτανε στο Μαντράκι. Το ταξί – πάντα με ταξί, δεν ήθελε να οδηγεί – τον άφηνε στο Μαντράκι, και αφού έκανε τη βόλτα του πήγαινε στο μεγάλο καφεζαχαροπλαστείο “Ακταίον” και απολάμβανε το ουϊσκι του.

Είχε πολλά παρατσούκλια, αφού τον αγαπούσαμε όλοι. Το πιο χαρακτηριστικό είναι “Σπανιόλος”. Επειδή του άρεσε και η λέξη “μόρτης”, τον λέγαμε κι έτσι. Κι έτσι τον θυμόμαστε.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A 1954 Guide (in Greek) to the Dormition of the Virgin Chapel in Lindos, Rhodes, Greece – Ο Ιερός Ναός Λίνδου “Η Κοίμησις της Θεοτόκου”, Αρχιμανδρίτου Θεοδοσίου Αναστασιάδου – Λίνδος 1954

Συνέχεια παιδικών αναμνήσεων και χρόνων.

Ψάχνοντας στην βιβλιοθήκη μου, βρήκα αυτό το φυλλάδιο που αποτελεί οδηγό για τον ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου τη Λίνδο της Ρόδου.

Εκδόθηκε το 1954 και γράφτηκε από τον Αρχιμανδρίτη Θεοδόσιο Αναστασιάδη. Ο Μητροπολίτης Ρόδου Σπυρίδων έγραψε μιαν εγκριτική εισαγωγή. Τον Σπυρίδωνα τον θυμάμαι καλά, λειτουργούσε στον Ευαγγελισμό κάθε Κυριακή και το Πάσχα. Τον Αναστασιάδη δεν τον ενθυμούμαι.

 

 

Venetokleion Gymnasium of Rhodes – Class of 1968-1973 / Βενετόκλειο Γυμνάσιο Ρόδου – Η Τάξη του 1968 – 1973

group1_class
Η ταξη στην αυλη του Βενετοκλειου.

Εισαγωγη – Introduction

Σημερα κλεινω εξι χρονια απο την ημερα που αρχισα αυτο το μπλογκ, και ανασυρω απο την μνημη την μαθητεια μου στο Βενετοκλειο Γυμνασιο Ροδου, απο το 1968 εως το 1973.

Today is my sixth WordPress anniversary. I started this blog six years ago, and I felt necessary to reminisce about my Gymnasium in Rhodes, where I grew up. Its name is Venetokleion and is still operational. This post features photos I took in excursion with the teachers and the class.

Εχω υπεροχες αναμνησεις απο το Βενετοκλειο για δυο λογους.

This is a time and space specific post, and language is crucial. The post  must be in Greek. So I stop here with the English part, and wish the visitor a happy visit.

Ο πρωτος ειναι οτι γνωρισα εξαιρετικους ανθρωπους, συμμαθητες, συμμαθητριες, καθηγητες και καθηγητριες.

Ο δευτερος ειναι οτι πηρα τις πρωτες συγκινησεις της μαθησης, μαζι με καποιες αλλες.

Θα αναφερθω στους συμμαθητες και τις συμμαθητριες με τα μικρα τους ονοματα, ενω στους καθηγητες και τις καθηγητριες και με τα επιθετα τους. Οσοι διαβασουν αυτο το κειμενο και δουν τις φωτογραφιες θα αναγνωρισουν τους συμμαθητες και τις συμμαθητριες.

papamanolis
Ο Μανωλης Παπαμανωλης, Γυμνασιαρχης του Βενετοκλειου

Η αναφορα σε επιλεγμενους καθηγητες και καθηγητριες με τα πληρη ονοματα τους οφειλεται κυριως στο οτι θελω να υπαρχει καπου στο διαδικτυο γραπτα και επιφατικα το υπεροχο εργο που επιτελεσαν οι ανθρωποι αυτοι. Ετσι απλα.

Ζητω προκαταβολικα συγγνωμη, αλλα καποιους απο τους απεικονιζομενους δεν τους ενθυμουμαι με τα ονοματα τους.

Μια αλλη διασταση που επιβαλλει ο χρονος ειναι η χρηση του παρελθοντος στην αφηγηση και τα ρηματα. Αυτο βεβαια δεν σημαινει οτι καποιος δεν ζει πια. Απλα αναφερομαι στο παρελθον και σε αυτα που θυμαμαι απο τοτε.

Οι φωτογραφιες ειναι ολες απο το αρχειο μου, οι περισσοτερες παρμενες σε σχολικες εκδρομες.

Βενετοκλειο: Αρρενων αλλα και Θηλεων
Βενετοκλειο: Αρρενων αλλα και Θηλεων. Κατω σειρα απο δεξια: Λεωνιδας, Ανθουλα, Τετα, ?, Γιωργος. Επανω σειρα απο δεξια: Κλεανθης, ?, Γιωργος, Νικος

Αρρενων, αλλα και … ολιγον θηλεων

Την εποχη εκεινη το Βενετοκλειο ητανε Γυμνασιο Αρρενων. Επειδη ομως η πρακτικη κατευθυνση σπουδων (το πρακτικο) υπηρχε μονο στο Βενετοκλειο, στις τρεις τελευταιες ταξεις (Τεταρτη, Πεμπτη και Εκτη) ερχοντουσαν να φοιτησουν στο Βενετοκλιεο και μαθητριες, απο το Καζουλειο Γυμνασιο Θηλεων. Θυμαμαι οτι η πρωτη φουρνια απο το θηλεων ητανε η ταξη της αδελφης μου. Ακολουθησαμε εμεις.

Ετσι λοιπον στην φωτογραφια που βλεπετε παραπανω, απεικονιζονται ορισμενοι νεοι με ορισμενες νεες.

Οι σχεσεις μας ητανε πολυ καλες. Τις ειχαμε τις κοπελλες στα οπα οπα. Ομολογω δε οτι ουδεποτε καταλαβα για ποιον λογο χωριζανε τα παιδια σε αρρενες και θηλεις στα σχολεια.

group1_teachers
Οι καθηγητες.  Απο δεξια καθιστοι: Γιωργος Μανδραγος, Νικος Βολονακης, ?, Κωνσταντινιδης.

 

Οι  καθηγητες

Μεσα σε μια περιοδο εξι χρονων, ειναι επομενο να εχει κανεις πολλους καθηγητες, και ολιγες καθηγητριες. Τωρα που το αναπολω, οι καθηγητριες ητανε πολυ λιγοτερες.

Καποιο ομως ξεχωρισαν και παραμενουν στην μνημη μου εντονα και με σεβασμο και αγαπη.

Ξεκινω λοιπον απο τον Γιωργο Μανδραγο, Φυσικο, που παρολον οτι δεν τον ειχαμε για πολυ στην ταξη, τον αγαπησα πολυ. Ημουνα και συμμαθητης με τον γυιο του τον Μιχαλη Μανδραγο, που χαθηκε προωρα το 2012. Ο Γιωργος Μανδραγος ητανε αυθορμητος, απλος, και αξιαγαπητος. Πηγαινα πολλες φορες στο σπιτι του, γιατι παιζαμε με τον Μιχαλη. Με τον Μιχαλη πηγαιναμε μαζι και στον Ναυτικο Ομιλο Ροδου, Ν.Ο.Ρ. στην ΕΛΛΗ, οπου ιστιοπλοουσε με σκαφη τυπου “Οπτιμιστ”. Μετειχε και σε αγωνες, και πηγαινε πολυ καλα.

maniatakis1
Ο μαθηματικος Γιωργος Μανιατακης (αριστερα)

Συνεχιζω με την μεγαλη μου αδυναμια, τον Μαθηματικο Γιωργο Μανιατακη. Ισως ενας απο τους λογους που αγαπησα τα μαθηματικα ητανε ο Μανιατακης. Εξαιρετικος δασκαλος, με οξυτατη αισθηση του χιουμορ και σεβασμο προς ολους τους μαθητες. Με τη χαρα της ζωης, σοβαροτητα και μετρο. Εξαιρετικος ανθρωπος και δασκαλος.

Τωρα ενθυμουμαι και τον αλλον αγαπημενο μου μαθηματικο, τον Αντωνη Μπαϊραμη απο την Καλυμνο, που χαθηκε προωρα. Ειμασταν στην ιδια ταξη με την αδελφη του την Ποπη, που εικονιζεται στην φωτογραφια της εισαγωγης.

politis1
Ο Φιλολογος Σεβαστιανος Πολιτης

Ενας αλλος αξεχαστος δασκαλος, ητανε ο Σεβαστιανος Πολιτης, Φιλολογος. Ο,τι εμαθα στα αρχια το χρωσταω στον Πολιτη και την μητερα μου. Ο Πολιτης ητανε ανθρωπος χαμηλων τονων, και δημιουργουσε την περιεργεια να μαθεις τι κρυβεται πισω απο τις λεξεις. Εξοχος! Περναγε η ωρα και δεν το καταλαβαινα.

Και μια και ζουμε σε κοσμο αντιθεσεων, δεν μπορω να μην αναφερω εναν αλλο φιλολογο, που ητανε μαλλον κακολογος. Το τι φωνες ακουγαμε δεν περιγραφεται. Και ειχε πει και το απαραμιλλο “τι νομιζετε οτι ειναι ο ανθρωπος; μια λεκανη εντερα”.

konstantinidis
Ο θεολογος Κωνσταντινιδης

Ο θεολογος Κωνσταντινιδης θα μου μεινει αξεχαστος για την ευγενεια και την προσχαρη φυση του. Και το λεγω αυτο επειδη ειχαμε και εναν αλλο θεολογο που μας ειχε τρελανει στις φαπες. Εκρηκτικος τυπος, ξεσπουσε ξαφνικα και οποιον παρει ο … χαρος. Σε αντιθεση λοιπον με τον ευεξαπτο αλλον, ο Κωνσταντινιδης ητανε οαση. Παντα με το χαμογελο. Και μαθαμε και ολιγα θρησκευτικα.

mandragos2
Ο Φυσικος Γιωργος Μανδραγος (δεξια)

Πολλες φορες οταν θυμομαστε κατι απο την νεοτητα μας, εχομε την ταση να υποθετομε ή και να δηλωνουμε ευθεως οτι τοτε ητανε καλα τα πραγματα, ενω σημερα… Δεν ξερω πως ειναι σημερα τα πραγματα, αλλα τοτε που ημουνα στο Βενετοκλειο, χωρις να ειναι ολα τελεια, μαθαιναμε. Ολοι μαθαιναμε. Και δεν παπαγαλιζαμε. Και μπορουσε ο καθενας να τα βγαλει περα χωρις φροντιστηρια. Και οι καθηγητες νοιαζοντουσαν. Υπηρχανε βεβαια και εξαιρεσεις, ολιγες ομως.

Παρολο που δεν τον εχω σε φωτογραφια, ο Βασιλης Λεβεντης, Γυμναστης, ητανε απο τους ανθρωπους που με τον ενθουσιασμο και την καλη καρδια του με ειχε εμπνευσει. Δεν ημουνα ποτε καλος στη Γυμναστικη. Ομως προσπαθουσα. Ο Βασιλης Λεβεντης υποστηριξε την προσπαθεια μου. Και οχι μονο τη δικη μου. Ολων των παιδιων που δεν ημασταν αστερια. Πριν μερικα χρονια μιλησαμε σοτ τηλεφωνο, βρισκοτανε στις Καλυθιες και τα ειπαμε για λιγο.

Θεωρω επισης απαραιτητη την μνεια στον Έξαρχο των Γυμναστων, τον Χρηστο Παλαιολογο. Που με την βραχνη, μπασα φωνη του μας εβαζε στη σειρα.

maniatakis2
Ο Μαθηματικος Αντωνης Μανιατακης (δεξια)

Θα ητανε παραλειψη να μην αναφερθω και στον εξαιρετο Μανωλη Παπαμανωλη, που τον θυμαμαι ως Γυμνασιαρχη. Εξαιρετικος ανθρωπος, χαμηλων τονων, παντοτε με εγνοια για τους μαθητες και το σχολειο.

Οι καθηγητριες

Σε συγκριση με τους αντρες, οι γυναικες στο Γυμνασιο ητανε πολυ λιγοτερες.

Περιττο να αναφερω οτι  η συγκινηση των αγοριων ανεβαινε σε υψηλα επιπεδα οταν η καθηγητρια ητανε νεα και ωραια.

Ειχαμε βεβαια ολον τον σεβασμο στις αλλες καθηγητριες, ομως η προτιμηση μας ητανε σαφως στις νεες.

Θυμαμαι στη δευτερα γυμνασιου ειχε ελθει μια νεαρα καθηγητρια γαλλικων. Ολοι θελαμε να μαθουμε γαλλικα.

Βεβαια εκεινη την εποχη οι ξενες γλωσσες στο γυμνασιο ητανε ανεκδοτο. Οι καθηγητες και καθηγητριες ελαχιστες, που μετετιθεντο συνεχως.

Με την καθηγητρια μας των γαλλικων δεν θυμαμαι καν αν κλεισαμε ολοκκληρη τη χρονια.

Ομως η συγκινηση θα παραμειενει αξεχαστη στο υποσυνειδητο των 14 ετων.

gnkg
Απο δεξια: Γιωργος, Νικος, Κλεοβουλος, Γιωργος

Οι συμμαθητες

Οπως ειναι φυσικο, με καποιους απο τους συμμαθητες ειμασταν πιο κοντα, μια παρεα ας πουμε.

Ανακαλω πρωτο τον Μιχαλη Σταματιου, ενα χρυσο παιδι που χαθηκε προωρα και αυτος.

Ο Μιχαλης Σταματιου ητανε ενας υπεραθλητης και ενας υπεροχος ανθρωπος. Μεσα σε ολα, και καλος μαθητης. Παντα με το χαμογελο. Τον θυμαμαι σα να ειμασταν μαζυ εχθες. Πριν απο μερικα χρονια συναντησα στην Αθηνα ολως τυχαιως εναν συγγενη του και τιμησαμε την μνημη του.

Το γυμνασιο της εποχης εκεινης ειχε και μια ιδιομορφια γεωγραφικου τυπου. Πολλα παιδια ερχοντουσαν απο τα χωρια με λεωφορειο το πρωι και γυρναγανε στο χωριο τους το απογευμα.

gln
Απο δεξια: Γιωργος, Λεωνιδας, Νικος (καπου στην Κω)

Ειχαμε λοιπον ενα εξαιρετικο μιγμα απο παιδια της πολης και των χωριων.

Η μεγαλη ομαδα απο τα χωρια ητανε οι Αρχαγγελιτες. Ερχοντουσαν συντεταγμενοι και παντα χαρουμενοι.

Το Αρχαγγελιτικο χιουμορ ειναι αξεπεραστο. Δωρικο αλλα και Ιωνικο μαζυ.

Το τι ιστοριες εχω ακουσει δεν λεγεται.

Ο Κλεοβουλος ερχοτανε απο τη Σορωνη. Τον συναντησα προσφατα και τα ειπαμε. Παντα με ευγενεια και μετρημενος.

Ειχαμε βεβαια και τις συναγωνιστικες μας διαδικασιες, παντα στα πλαισια του “ευ αγωνιζεσαθι”.

Ενας συναγωνιστης ητανε ο Λεωνιδας, σοβαρος και μετρημενος, και ταλαντουχος.

vrouchos
Απονομη βραβειων το 1969

Παντα τον θυμαμαι με αγαπη. Ειχαμε μιλησει και στο τηλεφωνο πριν μερικα χρονια.

Ομως αυτος που εχει παραμεινει παντα κοντα, παρολη την γεωγραφικη αποσταση, ειναι ο παιδικος φιλος, συμμαθητης και υπεροχος ανθρωπος, ο Γιωργος. Συναντηθηκαμε προσφατα στην Αθηνα και περασαμε πολλες ωρες μαζι.

Το 2005 ειχα κατεβει στη Ροδο και με πρωτοβουλια του Γιωργου συναντηθηκαμε παρα πολλοι απο την ταξη του Βενετοκλειου.

Η συναντηση αυτη θα μου μεινει αξεχαστη.

Κι αν κατι θελω κασι το εκφραζω και απο εδω, ειναι να ξαναβρεθουμε οι συμμαθητες του Βενετοκλειου που αποφοιτησαμε το 1973.

Θα ειναι μεγαλη χαρα και τιμη μου.

Ευχαριστω σε Βενετοκλειο, ευχαριστω σε Ροδο!

Υποσημειωση

Αν καπου η μνημη μου επαιξε παιχνιδια, προσκαλω την ευγενικη αναγνωστρια να με βοηθησει, υποδεικνυοντας την αστοχια, και – αν μπορει – προτεινοντας και την επανορθωση.

‘Αλλα άρθρα μου σχετικά με τη Ρόδο

Dr. Nikolaos G. Mavris – Δρ. Νικόλαος Γ. Μαυρής

The Armistice Agreement talks between Israel and Egypt, Jordan and Syria in Rhodes, 1949

Οι μελιτζάνες του Ρετζέπ