Προοίμιον
Η αναφορά που ακολουθεί ανήκει στον Ιωάννη Πετράκη, υπαστυνόμο του Κιλκίς, ο οποίος στις 7 Απριλίου 1923 αναφέρει στο τοπικό αστυνομικό τμήμα εγγράφως:
« Λαμπυριζούσης και σελαγιζούσης της σελήνης παρά λίμνην της Δοϊράνης, εωράκαμεν τους ληστάς. Κράζων δε σταθείτε, ρε πούστηδες, γαμώ το σταυρό σας» και απαντησάντων «κλάσε μας τα’ αρχίδια», απέδρασαν…
Σημειωση 1: “σελαγιζουσης” μαλλον προερχεται απο το “σελας”
Σημειωση 2: υπενθυμιζω το “σουξεδιαρικο” του μανωλη ρασουλη “λαμπεις σαν το βορειο σελας στο λοφακι της καστελλας“. Ισως υπαρχει λοφισκος “καστέλλα” και εις το κιλκις! Καθοσον η ποιητικη ελευθερια ειναι καθόλα και αποκαλυπτικη!
Σημειωση 3: Περαν της αρχιδολογικης σημασιας της κραυγης του υπαστυνόμου, θεωρω οτι υποκρυπτει η κραυγη του και μεθοδο αντιμετωπισεως πασης παρανομου συμπεριφορας, οποτε θα πρεπει οι ιθυνοντες να την μελετησουν αρμοδιως και βαθεως. Το “σταθειτε, ρε πουστηδες…” ειναι αποτρεπτικη κινησις πολλώ υπερτέρα πυροβολων και λοιπων οπλων. Οι νοησαντες ενόησαν. Ισως δε θα πρεπει να εξαγωμεν την τεχνογνωσιαν και εις λοιπας χωρας προς καταπολεμησιν της εγκληματικης και υπονομευτικης συμπεριφορας.
Εισαγωγη
Το παρον πονημα αφορα ενα θεμα υψιστης εθνικης, πολιτιστικης, γλωσσολογικης αλλα και οικονομικης σημασιας, την χρηση των όρχεων εις την καθημερινην ζωην, πλην της εκδηλωμενης και φανερωμενης χρησεως, ηγουν οτι την γεννησιν και διαθεσιν σπερματος προς αναπαραγωγην (και αλλες πολλες χρησεις οιτινες παραβλεπονται χαριν οικονομιας και χρηστων ηθων).
Η δηθεν σεμνοτης της καθεστηκυιας κουλτουρας εχει καταποντησει την παρουσιασιν παρομοιων θεματων, καθοσον ολοι και ολες ασχολουνται με πολυ σοβαρα θεματα, και ως εκ τουτου η αρχιδολογια, ηγουν οτι ο λογος περι των ορχεων, αποτελει αντικειμενο παρηκμασμενης και εκφυλισμενης σκεψεως, αντιληψεως και εν γενει και καθολικως αναξιου υπαρξεως και προορισμου.
Αντιθετως, και εκθετως, η παρουσα δημοσιευση ελπιζω οτι θα αναδειξει την ιστορικη, πολιτιστικη, κοινωνιολογικη, γλωσσολογικη αλλα και γαστρονομικη σημασια της αρχιδολογιας.
Προβαινω παραυτα εις διευκρινισιν σε ο,τι αφορα το θεμα της παρουσης. Δεν διεκδικω την μοναδικοτητα ουτε και οιονδηποτε τιτλον και βραβειον. Η παρουσα αποτελει απλως και μονον ταπεινην συνεισφοραν εις το τιτανιον εργον της γλωσσολογιας, κοινωνιολογιας, γαστρονομιας, και αλλα βεβαιως και πρωτιστως, αρχιδολογιας. Και ολα αυτα χωρις να παρεκκλινω εις τους ιλιγγιωδεις ατραπους της αρχιδολαγνειας.
Πρωτογενεις λεξεις και Ορισμοι
Ορχις: γεννητικος αδενας που παραγει σπερματοζωαρια. Αφορα ανθρωπους αλλα και ζωα.
Αμελέτητα: οι όρχεις των σφαγίων. Ουχι νμονον των αμνοεριφιων και των γουρονιων, αλλα και λοιπων ζωων, οπως οι ταυροι.
Παπάρι: συνωνυμο του όρχεως. Ουδεμια σχεσιν εχει με την “παπάρα”. Αλλα μεγιστην συναφειαν με τον “παπάρα”.
Παπαριά: ανοησίες και ψέμματα
Καμπανέλια: το ζευγος την ορχεων
Παπαρολογία: Διάλογος ανευ ουσίας, επικεντρωμένος επι δευτερευόντων ή και τριτευόντωνθεμάτων και προσώπων. Επι παραδείγματι, η συζήτησις περι του Παναθηναϊκού εις το φετεινο πρωτάθλημα. Ή η συζητησις περι αναπτυξεως της σημερινης Ελλάδος.
Ανεκδοτολογικη αναφορα σε χρησεις και εκφρασεις αλλα και στιχουργηματα.
Απαξιωτικοι χαρακτηρισμοι με γεωγραφικη προελευση ή προσωπο
“Τα αρχιδια του Καραμπελα“: αρνητικος χαρακτηρισμος καταστασης ή προσωπου. Τονιζω και εννοω την ενταση της εκφρασεως, οτι οι ορχεις του Καραμπελα ειναι Ελληνικοι! Ολοι οι ανθελληνες να πανε να γαμευθουνε. Η προσκληση αυτη προς τους ανθελληνες ειναι καθαρα ιατρικου χαρακτηρος, καθοσον η αποφραξις των υδραυλικων συστηματων αμφοτερων των διαπλεκομενων εν τη ερωτικη πραξει, θα οδηγησει και εις “ξελαμπικαρισμα” οποτε και θα ομολογησουν οτι τα καραμπελιακα παπαρια ανηκουν εις το Εθνος και ουχι εις τους εχθρους της Πατριδος!
“Αρχιδια Καλαβρεζικα“: Παρολον οτι εγκριτοι μελετηται εριζουν περι της γεωγραφικης οντοτητος, ηγουν οτι περι ποιας περιοχης προκειται, Καλαβρυτων ή Καλαβριας εις την Ιταλικην Χερσονησον, εγω προσωπικα – και ο ιδιος – δεν εχω οιανδηποτε αμφιβολιαν. Η αναφορα της εκφρασεως ειναι εις την Ιταλικην Καλαβριαν, ήτις αποικήθηκε απο τους Αρχαιους Έλληνες και ως φαίνεται ειχε απο τοτε φήμην δια τους ορχεις των κατοικουντων εις αυτην. Η φημη ημπορει να ητο και καλη, και να ήλλαξε εν τη ροή της ιστοριας, καθοσον τα μιση και οι πολεμοι οδηγουν και εις αλλαγην των αποψεων των ανθρωπων.
Γαστρονομικα
“Αρχιδια καπαμά“: Οπως ειναι γνωστον, ο καπαμας ειναι πιατο μαγειρευμενο με σκεπασμενη την κατσαρολα, καπακωμενη. Συνηθως ειναι μικρα κομματια κρεατος που απο την εις ατμον εκθεσιν εχουσι καταστει υπερτρυφερα.
“Φάε ένα αρχίδι”: Απαξιωτική εκφρασις, πλην όμως ενίοτε και ουσιώδης προτροπή, καθόσον εις την ορεινην Κρήτην σερβιρονται τα καλυτερα αμελετητα, οπότε ειναι συνηθες οι επαίοντες να προτρέπουν τους μη δια της προσκλήσεως ταύτης. Προσκλήσεως προς δοκιμήν και απόλαυσιν.
Παρεμφερης εκφραση: “Τσιμπα ενα αρχιδι“.
“Αρχιδια με ριγανη“: μεταφορικη εκφρασις σημαινουσα “‘άλλα αντ’ αλλων”. Επισημαίνω ομως ότι η μαγειρικη διάστασις της εκφρασεως αποτελεί αφεαυτής ενα μικρον θαυμα, καθοσον η ριγανη των ελληνικων λοφων και βουνων ταιριαζει εκπληκτικα με τα αμελητηα αμνοεριφιων.
“Αρχίδια μάντολες“: Υποτιμητικη εκφραση, παραδόξως καθοσον οι μάντολες ειναι εξαιρετικες! Και τι θα πει ο Μαρσέλ Προυστ!
“… σαν Συριανα λουκουμια“: Σκοπιμως και οικειοθελως απέκοψα την εκφρασιν απο λαϊκον στιχουργημα οπου ο αοιδός ατενιζει τα οπίσθια συμπαθους προς αυτον γυναικός με την οποίαν ευρίσκεται εις συμπτηξιν, και με τρυφεροτητα περιγραφει την ταλάντωσιν των όρχεων του, επικρεμαμένων μεσούσης της γενετήσιας πραξεως παρά φυσιν, ήγουν οτι εκ της οπισθίας εισόδου. Μην με ρωτατε να σας πω περισσότερα, οσοι και οσες δεν κατανοείτε, ατυχήσατε, καθόσον εκ της εμπειρίας και μόνον δύνασθε να αντιληφθείτε το σημαινόμενον.(βοήθεια για ασχετους και ασχετες: “…κι αρχίδια σαν τουλούμια, να κρεμονται στον κώλο σου σαν Συριανά λουκούμια”)
Και να προσθεσω και την συνηθεστατα χρησιμοποιουμενη ομοιοκαταληξια με τα “μυδια”. Εδω προτρέχω της ενότητος των λαϊκων στιχουργημάτων, αλλα για καλό σκοπό.
“Εις την συκιαν εκάθομην και ετρωγα τα μύδια, κι εσυ πεσούσα διπλα μου μου έγλυφες τ’ αρχιδια.“
Της περιφρονησεως
“Γι΄αυτό με τρώγανε τ΄αρχίδια μου“: Συνοδεύει αναφορα εις συναντησιν με πρόσωπον τι.
“Τον έχω γράψει στ΄αρχίδια μου“: Παρεμφερης και η εκφρασις: “Τον εγραψα εκει που δεν πιανει μελανι”.
“Στ’αρχιδια μας και μας, Κωστης Παλαμας“: Μοναδικης πρωτοτυπιας εκφρασις απο την δεκαετια του 70-80. Πλειστα οσα επιχειρηματα κατεληγαν με την εκφρασιν ταυτην.
Οι γενναιοι, οι δυνατοι, και οι δειλοι
“Κλασε μου τ’ αρχιδια“: Δεν φοβαμαι τιποτις ανακραζει ο αναφωνησας. Προκειται περι αντιστασεως σε τσαμπουκαδες, αλλα και ταυτοχρονου αντεπιθεσεως. Αποτελει ιδιαιτερου ενδιαφεροντος η χρηση του ρηματος “κλανω”. Επιτρεψατε μου να αναπτυξω την σκεψη μου επι τουτου. Το ρημα παραπέμπει και σε περιφρόνηση, οπότε ειναι ευλογος η χρησις του, ως πολλαπλασιαστη της εντασεως της εκφρασεως. Κλανω περιφρονων αλλα και γειτνιαζων των ορχεων, οιτινες αποτελουν πηγην ζωογονου δυναμεως και ενεργειας.
Παρομοιες εκφρασεις ειναι οι ακολουθες:
“Θα μου κλασεις μια μαντρα αρχιδια“.
Αντιθετικα, η ακολουθη εκφραση παραπεμπει σε δειλο ανθρωπο: “Μπάζει ο κώλος του και πάγωσαν τ΄αρχίδια του“.
Οπως και η παρομοια: “Δεν έχει αρχίδια να το κάνει“.
Ο γενναιος και δυνατος αναφερεται ως: “Έχει μια οκά αρχίδια“. Παρεμφερης και η εκφραση “αντρας με δυο τονους αρχιδια”.
Βλεπε και το σχετικο επιθετο “Αρχιδατος“.
Υποτιμητικα και υβριστικα γενικης χρησεως
“Τι είπες ρε αρχίδι;” Υποτιμητικη και υβριστικη ερωτηση, προφανως επιδιωκουσα τον ηθικο και πολιτικο υποβιβασμο του υβριζομενου.
Βλεπε και σχετικα:
Φύγε από δω παλιο-αρχίδω…
Αρχιδιές...
Παρε τ’ αρχιδια μου…
Της αγανακτησεως
“Μου’ σπασες τ’ αρχιδια”: Με ταλαιπωρησες τοσο που οι πηγες της σπερματογονιας μου κατεστραφησαν. Παρεμφερης και η εκφραση “Μου’ πρηξες τ’ αρχιδια“.
Σπαζαρχιδης (ο), Σπαζαρχιδω (η): για αγνωστους εις εμε λογους, αμφοτερες οι λεξεις απαντωνται με “σ” αντι για “ζ”, δηλαδη σπασαρχιδης και σπασαρχιδω. Προσωπικως θεωρω πλεον δοκιμη την χρηση του “ζ”.
Της αδιαφοριας
“Στ’ αρχιδια μου σε γραφω και κανω το ζωγραφο“: Ιδιαιτερως διαδεδομενη εκφραση, με ή χωρις τον ζωγραφο.
Ο τεμπέλης και ο εργατικος
Ο τεμπελης: “Τ΄αρχίδια του ξύνει όλη την ώρα”.
Ο Εργατικος: “Παράτριψαν τ’ αρχίδια του από τη δουλειά“.
Της υποτελείας αλλα και της αμφισβήτησης
“Κρεμεται απο τ’ αρχιδια του….“: Το ακρον αωτον της υποτελειας.
“Όποιος νομίζει πως κρεμόμαστε από τα αρχίδια του,να τα κόψει να πέσουμε. ….“: Παραφθορα με αντιστασιακες τασεις.
Στιχουργηματα
“Μαγκες πιαστε τα γιοφυρια, μπατσοι κλαστε μας τ’ αρχιδια”
“Το μουνι δεν ειν’ αρνι να το κλεισεις σε παχνι, το μουνι θελει παιχνιδια με ψωλες και με αρχιδια”
“Τ’ αρχιδια μου στον κώλο σου χτυπανε σα καμπανες”.
Επιμυθιον
Η ανιδιοτελης ταυτη αποπειρα οδηγηθηκε εις το τελος της. Ελπιζω να διεφωτησα αλλα και να εμορφωσα δια της αναδειξεως του γλωσσικου πλουτου των Ελληνων. Σημειωνω οτι οι πλειστες οσες των λεξεων της αρχιδολογιας ειναι ελληνικες. Κατι που αποτελει και απαντησιν προς τους εχθρους της πατριδος, στους οποιους θα απευθυνω λιαν συντομως ειδικον αρθρον. Στο μεταξυ ομως, σας αφιερωνω ενα τραγουδακι του Νικόλα Άσιμου “Ολα τα’ χαμε” (κι αρχιδια είχαμε)…