The “Baboulas” tavern in Rhodes – Η ταβερνα του “Μπαμπουλα” στη Ροδο

Οι μυλοι στο Μανδρακι, Ροδος
The windmills of Mandraki, Rhodes, acrylic on canvas, painted by NM.  Οι μυλοι στο Μανδρακι, Ροδος, Ακρυλικο σε μουσαμα, εργο του ΝΜ

Εισαγωγη

Τα μαγαζια με εναλλασσομενα προσωπα με γοητευουν.

Αναφερομαι στα μαγαζια που συνδυαζουν πολλαπλες χρησεις, σε διαφορετικες περιοδους της ημερας και της νυχτας.

Ενα τετοιο θρυλικο μαγαζι, που δεν υπαρχει πια, ηταν η Ταβερνα του “Μπαμπουλα” στην περιοχη του Κοβα της Ροδου.

Αυτο το ενθυμιο του “Μπαμπουλα” ειναι κατα καποιον τροπο ενα μνημοσυνο για τον πατερα μου, που το λατρευε αυτο το μαγαζι και περασε σε αυτο πολλα μεσημερια τρωγοντας ψαρια και θαλασσινα και πολλα βραδυα – μεχρι το πρωι – διασκεδαζοντας με ολο το κεφι και τον ενθουσιασμο που τον χαρακτηριζε.

Θελω να ευχαριστησω θερμα για την συνεισφορα τους στο αρθρο αυτο τον φιλο δημοσιογραφο Γιωργο Ζαχαριαδη που προσεφερε τοσες φωτογραφιες απο το αρχειο του, οπως επισης και την διευθυνση της εφημεριδας “Ροδιακη” πηγη πολυτιμου υλικου που χρησιμοποιησα.

Η περιοχη του Κοβα

Η περιοχη Κοβα ειναι στο ανατολικο μερος της πολης της Ροδου.

Municipal slaughterhouse in Rhodes - Δημοτικα Σφαγεια Ροδου
Municipal slaughterhouse in Rhodes – Δημοτικα Σφαγεια Ροδου

Στις δεκαετιες 1920-1930 οι Ιταλοι κατασκευασαν πολλα βιομηχανικα κτηρια εκει. Ενδεικτικα αναφερω τα Δημοτικά Σφαγεία (1925), την Ηλεκτρική Βιομηχανία (1921), το Οινοποιείο της CAIR (1928) και την αλευροβιομηχανία SAMICA (1938).

Στη δεκαετια του 1960 αρχιζουν οι προσωπικες μου αναμνησεις,

Η περιοχη ειχε ηδη γινει πολος ελξης για μικροβιοτεχνιες, συνεργεια αυτοκινητων, λαστιχαδικα, βουλκανιζατερ και αλλα μικρα εργαστηρια και μαντρες.

Η Ταβερνα του Μπαμπουλα
Η Ταβερνα του Μπαμπουλα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Το 1964 οι γονεις μου αγορασαν ενα αυτοκινητο απο τον Αλεξη, που ειχε το συνεργειο του στην περιοχη Κοβα.

Αυτο το συνεργειο ειναι το πρωτο που θυμαμαι απο την περιοχη.

Η δευτερη αναμνηση ειναι η ταβερνα του “Μπαμπουλα”.

The tavern of Baboulas - Η Ταβερνα του "Μπαμπουλα".
The tavern of Baboulas –
Η Ταβερνα του “Μπαμπουλα” (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη).

Ο Μοιραρχος Χωροφυλακης εν αποστρατεια κ. Σεραφειμ Αθανασιου τοποθετηθηκε ως χωροφυλακας στην Τροχαια Ροδου αμεσως μετα την απελευθερωση των Δωδεκανησων το Μαρτιο του 1947.

Σε σε αρθρο του που αναδημοσιευτηκε στη “Ροδιακη” το 2012 γραφει:

“Και μέσα στην πόλη της Ρόδου, περιοχή του Κόβα, όπου βρισκόταν τότε το μοναδικό κέντρο (ψαροταβέρνα) Μπαμπούλα, δεξιά και αριστερά της οδού Καναδά, υπήρχαν χωράφια με φασολιές, ντομάτες, καρποφόρα δένδρα και  αραιά πανέμορφα σπίτια.”

Η Ταβερνα του Μπαμπουλα
Η Ταβερνα του Μπαμπουλα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Η ταβερνα του Μπαμπουλα

Η ταβερνα του Μπαμπουλα ηταν μια ξυλινη κατασκευη στηριγμενη σε πασσαλους, που ξεκινουσε απο την προκυμαια και προχωρουσε μεσα στη θαλασσα.

Υπηρχε κατι σαν μια μικρη γεφυρα που ενωνε το πεζοδρομιο με την ξυλινη κατασκευη.

Απο μακρυα το “συγκροτημα ” φαινοτανε σαν μια παραμορφωμενη παραγκα.

Η πρωτη φορα που πηγα ητανε ενα μεσημερι, με λιακαδα, στο πρωτο μισο της δεκαετιας του 1960.

Ο πατερας μου προχωρησε μεσα στο μαγαζι και βρηκε τον ιδιοκτητη, που – φυσικα – ειχε το παρατσουκλι ο “Μπαμπουλας”. Ετσι τον φωναζανε ολοι.

Μια παρεα στου "Μπαμπουλα" (δευτερος απο δεξια). Ο πατερλαας μου δεν φαινεται κα, ειναι ο τριτος απο αριστερα.
Μια παρεα στου “Μπαμπουλα” (δευτερος απο δεξια). Ο πατερας μου δεν φαινεται καλα, ειναι ο τριτος απο αριστερα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Ο διαλογος ητανε απλος.

Ο πατερας μου: “Γεια σου Μπαμπουλα, τι εχεις φρεσκο σημερα;”

Ο Μπαμπουλας: “Κυριε …. εχω μεγαλα μπαρμπουνια.”

Ο πατερας μου: “Βαλε τα στα καρβουνα.”

Το μαγαζι ητανε προς το φτωχο και ατημελητο.

Καθησαμε στο σχεδον ακαλυπτο μερος της ταβερνας, και φαγαμε ολα τα μπαρμπουνια που ειχε ο Μπαμπουλας εκεινο το μεσημερι.

Αυτα ηταν τα συμβαντα της ημερας που γνωρισα τον Μπαμπουλα.

Στο ακαλυπτο μερος της ταβερνας του Μπαμπουλα
Στο ακαλυπτο μερος της ταβερνας του Μπαμπουλα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Θυμαμαι τα ολοφρεσκα μπαρμπουνια και το περιεργο οικημα επανω στη θαλασσα.

Σχεδον πενηντα χρονια μετα, μιλωντας με τον θειο μου τον Γιωργο για φρεσκο ψαρι,  μου ανεφερε τον Μπαμπουλα και τα μπαρμπουνια του.

Ο Γιωργος ζει εδω και 60 χρονια στην Αμερικη, και ομως δεν εχει ξεχασει τα μπαρμπουνια του Μπαμπουλα!

(Παρενθεση: Η Ροδος ειχε και ενα αλλο πλωτο εστιατοριο, το περιφημο “Κοντικι”. Αυτο ομως ειναι θεμα για μιαν αλλη αναμνηση.)

Ομως στου Κοβα υπηρχε και μια αλλη ζωη, η ζωη της νυχτας.

Κι αυτη η ζωη της νυχτας ειχε ενα μεγαλο πρωταγωνιστη: τον Μπαμπουλα.

Χορευτρια στον Μπαμπουλα
Χορευτρια στον Μπαμπουλα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Εκει που τα μεσημερια οικογενειες τρωγανε ψαρια και θαλασσινα, και με την μυρωδια των εδεσματων της θαλασσας ακομη στην ατμοσφαιρα, τα βραδυα παιζανε τα μπουζουκια.

Μερικα βραδυα – αναλογα με τη διαθεσιμοτητα των καλλιτεχνιδων – στο κεντρο εμφανιζονταν και χορευτριες με ελαφρα ενδυμασια.

Στη δεκαετια του 1960 οι περισσοτεροι λαϊκοι τραγουδιστες και οργανοπαικτες περασαν απο τον Μπαμπουλα.

Ενδεικτικα αναφερω:

Ο Γιαννης Καμπουριδης, που ητανε στη δεκαετια του 1960 Ενωμοτάρχης, εκπαιδευτής στη Σχολή Χωροφυλακής Ροδου αναφερει σε συνεντευξη του στη “Ροδιακη”:

” Στο κέντρο του «Μπαμπούλα», στου Κόβα, τραγουδούσε ο Καζαντζίδης, η Καίτη Γκρέυ, ο Γαβαλάς.… Όλοι πέρασαν από τη Ρόδο. “

Στην ιστοσελιδα της πολης “Κοκκινογεια Δραμας” διαβαζω για την τραγουδιστρια Σεβας Χανουμ (Σεβαστη Παπαδοπουλου): “Από το 1966 μέχρι το 1970 σε διάφορα κέντρα της Ελλάδας, όπως: στο «Μπαμπούλα» της Ρόδου, στη «Βεντέτα» (1968) της Θεσσαλονίκης με τον Τσιτσάνη.”

Απο μαρτυριες γνωστων του Σωτηρη Καλυμνακη, διαβαζω: “Στην ταβέρνα «Μπαμπούλας» στην Ρόδο ιδιοκτήτης ήταν ένας θείος του πήγε να δουλέψει και κάθισε 4 χρόνια .Εκεί συνεργάστηκε και με την Καίτη Γκρέυ . “

Sevas Hanoum and Stelios Kazantzides
Sevas Hanoum and Stelios Kazantzides

Ομως το νυκτερινο προσωπο του Μπαμπουλα ειχε μεγαλη γκαμα εκφρασεων, που δεν περιοριζονταν μονο στα μπουζουκια και τους χορους οριεντάλ.

Ο Γιωργος Ζαχαριαδης, φιλος και δημοσιογραφος της “Ροδιακης”, γραφει στην ιστοσελιδα της εφημεριδα:

“Kάθε φορά που ερχόταν αεροπλανοφόρο στη Ρόδο , οι νταβατζήδες του Πειραιά φρόντιζαν να φέρνουν γυναίκες και μουσικά συγκροτήματα από την Αθήνα για την διασκέδαση των ναυτών. Και τα καμπαρέ στου Κόβα γέμιζαν γυναίκες που πρόσφεραν διάφορες «υπηρεσίες» στους Αμερικανούς, μάλιστα δε το φημισμένο  νυχτερινό κέντρο της εποχής ο «Μπαμπούλας» δεν λειτουργούσε σαν μπουζουξίδικο, αλλά σαν …καμπαρέ με «καλλιτέχνιδες» από την Αθήνα.”

Χορευτρια αριστερα, ο Μπαμπουλας δεξια
Χορευτρια αριστερα, ο Μπαμπουλας δεξια (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Ειχα την ευκαιρια να επισκεφθω τον Μπαμπουλα και βραδυ, και μαλιστα μετα απο εντονη διαφωνια των γεννητορων μου. Η μητερα μου διερωτατο με μαλλον εντονο τροπο “τι δουλεια εχουν τα παιδια στο κεντρο αυτο”, μια και δεν μπορουσε να αρθρωσει τη λεξη “μπουζουξιδικο”. Απο την αλλη μερια ο πατερας μου, διαμαρτυροτανε γιατι “ενα ψαρι θα φαμε, θα ακουσουμε λιγη μουσικη και θα φυγουμε”.

Επικρατησε ο πατερας στη διαμαχη αυτη και καταληξαμε ολοι οικογενειακα στον Μπαμπουλα στην αρχη της νυχτας.

Δεν μπορω να πω οτι θυμαμαι λεπτομερειες, αλλα το μαγαζι ητανε πηχτρα. Οσο λιγοι ητανε το πρωτο μεσημερι που πηγα με τον μπαμπα, τοσοι πολλοι ητανε το βραδυ.

Ο Μπαμπουλας (πρωτος αριστερα) με πελατες
Ο Μπαμπουλας (πρωτος αριστερα) με πελατες (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Τα γκαρσονια εκαναν τεμεναδες στον μπαμπα, που οπως καταλαβα αργοτερα ητανε “διακεκριμενος” πελατης.

Ο ιδιος ο Μπαμπουλας ηρθε στο τραπεζι και πηρε την παραγγελια.

Και αφου φαγαμε, αρχισανε τα οργανα.

Ο Ανδρεας Μπαρκουλης στου Μπαμπουλα το 1962 (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)
Ο Ανδρεας Μπαρκουλης στου Μπαμπουλα το 1962 (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Η αδελφη μου θυμαται οτι αυτο συνεβη το 1964, και οτι επαιζε μπουζουκι και τραγουδουσε ο Βαγγελης Περπινιαδης.

Αυτο ητανε το πρωτο και το τελευταιο βραδυ που πηγαμε οικογενειακα στου Μπαμπουλα.

Συνεχισαμε βεβαια να πηγαινουμε για ψαρια το μεσημερι σε καθε ευκαιρια.

Ανεξαρτητα απο το τι χαμος γινοτανε τα βραδυα με τα οργανα και τα τραγουδια, ο Μπαμπουλας ειχε φρεσκο λαχταριστο ψαρι!

Ο Μπαμπουλας υποδεχεται πελατες
Ο Μπαμπουλας υποδεχεται πελατες (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Οι θαμωνες

Ο Μπαμπουλας ητανε μαγαζι για ολους.

Καμμια σχεση με τα σημερινα μαγαζια της νυχτας, που το καθενα εχει την δικη του ομαδα και τυπο πελατων.

Ο Μπαμπουλας καλοδεχοτανε καλλιτεχνες, ηθοποιους, μεροκαματιαρηδες, επιστημονες, επαγγελματιες, σκοτεινους αλλα και φωτεινους πασης κατηγοριας.

Ο Μιμης Φωτοπουλος σοτν Μπαμπουλα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)
Ο Μιμης Φωτοπουλος σοτν Μπαμπουλα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Οπως εμαθα αργοτερα, την ημερα του Σαββατου, απο καιρου εις καιρον, ο πατερας μου επαιρνε τους συνεργατες του και κατεβαινανε απο το εργοταξιο στου Μπαμπουλα κατα τις 4 το απογευμα.

Τρωγανε για μεσημερι, πηγαινανε σπιτι για ξεκουραση, και ξαναβρισκοντουσαν εκει το βραδυ για να κλεισει σωστα η εβδομαδα.

Ο πατερας μου (με την πλατη στο φακο) στον Μπαμπουλα τον Μαίο του 1962
Ο πατερας μου (πρωτος αριστερα) στον Μπαμπουλα τον Μαίο του 1962

Το τελος

Καποια μερα ο Μπαμπουλας επαψε να υπαρχει πια.

Το οικημα κατεδαφιστηκε, για να μην πω – οπως ειναι το σωστο καταθαλασσωθηκε.

Λεπτομερειες δεν ξερω.

Κατα πασα πιθανοτητα ο Μπαμπουλας κατεδαφιστηκε ως κτισμα παρανομο, ή / και ως κτισμα που δεν ηταν συμβατο με την σχεδιαζομενη αναπτυξη του λιμενος της Ακαντια.

Ο Μπαμπουλας ενας σωρος χαλασματα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)
Ο Μπαμπουλας ενας σωρος χαλασματα (Αρχειο Γιωργου Ζαχαριαδη)

Η αδελφη μου μου ανεφερε οτι ειχαν αρχισει οι κινησεις για να κατεδαφισουν τον Μπαμπουλα απο το 1956, και τελικα το κτισμα κατεδαφιστηκε στα τελη της δεκαετιας του 1960.

Ο Μπαμπουλας ομως θα παραμεινει αξεχαστος.