Εισαγωγη
Ο Ελληνικος Εμφυλιος Πολεμος 1946-1949 αποτελει θεμελιωδες γεγονος για τη νεωτερη ελληνικη ιστορια.
Μαζι με την Μικρασιατικη Καταστροφη του 1922 και τις επιπτωσεις της, ο Εμφυλιος Πολεμος του 1946-1949 αποτελουν τα κλειδια για την κατανοηση της εξελιξης του κρατους, της διεθνους θεσης της Ελλαδας, και της νεοελληνικης κοινωνιας και οικονομιας στον εικοστο αιωνα και μετεπειτα.
Εχουν γραφτει πολλα και ισως γραφτουν περισσοτερα.
Η δε διαμαχη και αντιπαλοτητα αναμεσα στους “δεξιους” ή τους “εθνικοφρονες” και τους κομμουνιστες συνεχιζεται μεχρι σημερα.
Δεν ειναι ομως το φαινομενο αυτο μια απλη γραμμικη επεκταση στο χρονο.
Νομιζω οτι υποκρυπτει και επμπεριεχει μια αντιληψη και πρακτικη για τη διαχειριση των διαφορετικων αντιληψεων που ειναι καταστροφικη. Οτι δηλαδη η εξοντωση ειναι ο μοναδικος τροπος για να διευθετηθει η “αλλη” αποψη, και οι φεροντες αυτην.
Με την απελευθερωση της Ελλαδας απο τους Γερμανους, οι Αγγλοι εθεσαν ως στρατηγικο στοχο την καθυποταξη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και την εγκατασταση μιας συντηρητικης κυβερνησης, σε συνδυασμο με την επιστροφη του Βασιλια. Η στρατηγικη αυτη επιλογη συνδυαστηκε με την ισοπεδωση της δημοκρατικης συγκροτησης τηε χωρας και των θεσμων της. Στο ονομα της εξουδετερωσης των αριστερων, των κομμουνιστων, των αντιφρονουντων, των μη εθνικοφρονων, η Ελλαδα περασε σε ενα καθεστως καταλυσης των δημοκρατικων θεσμων με αντιβαρο την οικονομικη βοηθεια και την εξαγορα.
Μετα την κατοχη απο τους Γερμανους, Ιταλους και Βουλγαρους, η Ελλαδα εγινε μια χωρα που χρειαζοσουν πιστοποιητικο πολιτικων φρονηματων για να βγαλεις διαβατηριο, ή να προσληφθεις στο δημοσιο, και αλλα πολλα.
Ετσι, αντι να επελθουν οι κομμουνισται και να καταλυσουν τη δημοκρατια, ηλθον οι Αγγλοι και την κατελυσαν αυτοι. Βεβαια, οι Αγγλοι ειχαν επιδειξει αναλογη συμπεριφορα και σε αλλες ιστορικες στιγμες και χωρες, οποτε αυτη τους η συμπεριφορα δεν επρεπε να εκπληξει κανενα.
Σε εμενα, τον ασχετο, προκαλει εκπληξη η σταση της Αριστερας εκεινης της εποχης, με αρχη την Συμφωνια της Βαρκιζας. Εν πασει περιπτωσει, αυτο ειναι ενα αλλο θεμα.
Θελω ομως να αναφερω αυτο που ειναι γνωστο σε ολους (σχεδον), οτι δηλαδη πολιτες που στη διαρκεια της κατοχης ήταν μελη του ΕΑΜ, κατεληξαν μετα την Βαρκιζα στο να πολεμησουν με τον Εθνικο Στρατο.
Ξεκιναμε απο το σημερα
Χαρακτηριστικες ειναι οι δηλωσεις του Γραμματεα του Υπουργικου Συμβουλιου κ. Μπαλτακου (21/3/2014):
«Ασφαλώς και είμαι αντικομμουνιστής, έτσι γεννήθηκα και έτσι θα πεθάνω», τόνισε ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Παναγιώτης Μπαλτάκος μιλώντας την Παρασκευή στον ραδιοφωνικό σταθμό Βήμα. Συμπλήρωσε ότι οι κομμουνιστικές ιδεοληψίες, που δεν έχουν επιτυχή εφαρμογή πουθενά, έχουν ταλαιπωρήσει την χώρα.
Στο ιδιο μηκος κυματος και ο Υπουργος Υγειας κ. Γεωργιαδης, μετα απο επισκεψη του στο Ιμπηριαλ Κολετζ στο Λονδινο (17/3/2014).
Συνέχεια στο έντονο επεισόδιο που είχε την Κυριακή 17/3 με Έλληνες φοιτητές στο Imperial College στο Λονδίνο έδωσε ο Άδωνις Γεωργιάδης. Ο υπουργός Υγείας μίλησε στον Alpha όπου απέδωσε την επίθεση σε ακροαριστερούς και κομμουνιστές, για τους οποίους είπε μεταξύ άλλων: «Τους σιχαίνομαι και με σιχαίνονται» και πρόσθεσε ότι «έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να χαϊδεύουμε αυτά τα παλιόπαιδα». (4)
Προσεγγιση
Εκεινο που βρισκω ιδιαιτερα ενδιαφερον περα απο τα ιστορικα, κοινωνικα. πολεμικα, πολιτικα ζητηματα του εμφυλιου ειναι η χρηση της γλωσσας απο τις δυο πλευρες.
Δεν θα επιχειρησω βεβαια αναλυσεις και εξαγωγη συμπερασματων. Απλα θα προσφερω παρατηρησεις και σχολια.
Ο τροπος θα ειναι αφηγηματικος, παραθετοντας λεξεις και εκφρασεις.
Αλλα δεν θα ειναι ευθυγραμμος. Οι λεξεις του τοτε γεννησαν λεξεις του σημερα, καποιες ξεχαστηκαν, καποιες παρεμειναν, και ο χορος συνεχιζεται. Ειναι αναγκαιο λοιπον να παρουσιασθουν και καποιες απο τις συγχρονες λεξεις, που δεν υπηρχαν μεν τοτε, δημιουργηθηκαν ομως απο την ροη της ιστοριας και του πολιτισμου, ο,τι και να’ναι τουτος.
Εθνικοφρων – Νομιμοφρων – Βασιλοφρων
“Με τον ΑΝ (αναγκαστικο νομο) 509, ο πληθυσμός της χώρας χωρίστηκε σε δύο βασικές κατηγορίες: Στους εθνικόφρονες – νομιμόφρονες και στους μη εθνικόφρονες, στους οποίους συγκαταλέγονταν οι κομμουνιστές και οι λεγόμενοι συνοδοιπόροι τους, όσοι, δηλαδή, δε χαρακτηρίζονταν από απόλυτα δουλόφρονη στάση απέναντι στο καθεστώς. Πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι οι εθνικόφρονες για το καθεστώς ήταν ταυτόχρονα και οι πραγματικοί πατριώτες, ενώ οι μη εθνικόφρονες θεωρούνταν απάτριδες και χαρακτηρίζονταν ως μιάσματα του έθνους.” (8)
Η τριαδα εθνικοφρων, νομιμοφρων, βασιλοφρων, αποτελει το ιδεολογικο θεμελιο της Ελλαδος που ανοικοδομειται απο το Δεκεμβριο του 1944 και μετα, εχοντας αποκλεισει τις κυριες δυναμεις της αριστερας, το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, το ΚΚΕ. Ο στοχος ομως αυτης της ανοικοδομησης δεν ηταν μονον ο αποκλεισμος, αλλα η εξοντωση της αριστερας.
Κομμουνιστης
Ο ασπαζομενος τας ιδεας του κομμουνισμου. Γραφεται και με ενα “μ”.
Ισως και το μελος του Κομμουνιστικου Κομματος Ελλαδος.
Ισως και το μελος αλλου κομματος που ασπαζεται τα κομμουνιστικα ιδεωδη.
Ειναι οι κομμουνιστες κατα του εθνους; Οι ιδιοι – ή τελος παντων καποιοι απο αυτους – θεωρουν οτι ειναι κατα του εθνικισμου.
Αρα η εξισωση του κομμουνισμου με αντεθνικες δραστηριοτητες ειναι μαλλον παρατραβηγμενη και κατασκευασμενη προκειμενου να εξυπηρετησει την ιδεολογια της “νεας αρχουσας ταξης”, αυτης που διαμορφωθηκε με το δογμα Τρουμαν.
Εκτος απο τους απλους κομμουνιστες, ειχαμε και κομμουνιστες στο συνθετο, οπως δηλαδη “Σλαυοκομμουνιστης“, που γραφεται επισης με “β”. Αυτη η συνθεση ειναι νομιζω παραλλαγη της λεξης “σλαβομακεδονας”, που γραφεται επισης με “υ”. Εκεινο που θελει να πει ο ποιητης ειναι οτι οι κομμουνιστες δεν ειναι μονον ελληνες, αλλα και σλαβοι, πολλοι δε εξ αυτων μετειχαν στο ανταρτικο, τον συμμοριτοπολεμο, τον ΔΣΕ, οπως το λεει ο καθενας.
Εχομε και αλλες συνθετες λεξεις ομως, οπως Κομμουνιστοσυμμοριτης , ή Κομμουνιστοληστοσυμμορίτης.
Εκφρασεις περι των κομμουνιστων απο τους αντιφρονουντες και εθνικοφρονουντες, και λοιπα μελη της κοινωνιας και του εθνους:
- “Αλητες, προδοτες κομμουνιστες”. Αυτο το θυμαμαι απο τα φοιτητικα μου χρονια, δεκαετια 1970 δηλαδη, δεν μπορεσα να βρω απο ποτε χρησιμοποιειται. Ειναι παντως κλασσικο σημερα.
- “τσεκούρι και φωτιά στα κόκκινα σκυλιά’’. Αυτο ειναι απο τα αγαπημενα της Χρυσης Αυγης σημερα, στην Ελλαδα του 2014.
- “μακρυα απο πουστηδες, πουτανες και κομμουνιστες”. Εκφραση της δεκαετιας του 1960, αγνωστου προελευσεως.
Κομμουνι
Απαξιωτικο παραγωγο του κομμουνιστη. Γραφεται και με ενα “μ”.
“Κομμούνια, κομμούνια θα γίνετε σαπούνια”
Σύνθημα των μελων των παραταξεων ΔΑΠ και ΟΝΝΕΔ στα φοιτητικα αμφιθέατρα στα τελη της δεκαετιας 1990.
Η ΔΑΠ (ΝΔΦΚ) ειναι φοιτητικη οργανωση, ενω η ΟΝΝΕΔ ειναι η οργανωση νεολαιας, και οι δυο στο χωρο της δεξιας της Νεας Δημοκρατιας.
Συνοδοιπορος
Οι κομμουνιστες δεν ηταν μονοι τους. Ειχαν και πολλους συνοδοιπορους. Συναντησαμε τη λεξη και λιγο πριν, στο εδαφιο για τον Α.Ν. 509.
Συμπαθων
Εκτος απο τους συνοδοιπορους, υπηρχαν και οι συμπαθουντες. Μια διαβαθμιση χαμηλωτερα στην κλιμακα των εχθρων του εθνους αυτοι.
Το πληρες φασμα λοιπον ξεκινα απο τους κομμουνιστες, συνεχιζεται με τους συνοδοιπορους, και κλεινει με τους συμπαθουντες.
Τελικα τα κριτηρια ειναι τοσο κρυσταλλινα, που αν καποιος πολιτης δεν ηταν αρεστος, με τον εναή τον αλλο τροπο θα ευρισκετο εις μιαν απο τας ομαδας των εχθρων του Εθνους.
Κομμουνιζω
Σημαινει “ρεπω” προς τον κομμουνισμο.
«Κομμουνιστικό όργανο ήταν η ΕΡΤ. Κομμούνιζε από το πρωί μέχρι το βράδυ. Μέχρι αηδίας». Θεοδωρος Παγκαλος, πρωην Υπουργος Εξωτερικων, καποτε το 2013.
Η χρηση της λεξεως, που εινια μετατροπη του ουσιαστικου “κομμουνι” σε ρημα, απο τον κ. Παγκαλο δεν εκπλησσει.
Ο κ. Παγκαλος ειναι προσφατα εντονωτατα αντι-ΣΥΡΙΖΑ, σε βαθμο παραληρηματος, θα ελεγα οτι βλεπει παντου κοκκινα φαντασματα.
(Μπορει βεβαια να μην τα βλεπω εγω, αλλα αυτο δεν σημαινει οτι δεν υπαρχουν! )
Ανταρτης
Οι μαχητες του Δημοκρατικου Στρατου Ελλαδας (ΔΣΕ) αποκαλουνται κυριως απο την εθνικοφρονα παραταξη ως ανταρτες. Ειναι ομως σχετικα πολιτισμενη λεξη, την χρησιμοποιησε και το περιοδικο TIME οτνα εκανε εξωφυλλο τον Μαρκο Βαφειαδη, τον Αρχιστρατηγο του ΔΣΕ, αποκαλωντας τον “Greek Guerilla Chief Markos”.
Σημειωνω οτι και τα μελη του ΕΛΑΣ αποκαλουνταν ανταρτες. Πολεμουσαν ομως τους Γερμανους και αλλους κατακτητες.
Η λεξη εχει την εννοια του μαχιμου σε μη τακτικο στρατο.
Σχετικες ειναι οι λεξεις ανταρτης πολεων και ανταρτης υπαιθρου.
Συμμοριτης
Η λεξη συμμοριτης ειναι εντελως απαξιωτικη, και χρησιμοποιηθηκε κατα κορον στη διαρκεια του Εμφυλιου αλλα και μετα απο την Εθνικοφρονα παραταξη.
“Οι συμμορίτες αμύνονται σθεναρώς εφ’ όλου του μετώπου των. Τα ναρκοπέδια υπήρξαν το φόβητρο και Διοικήσεων και διοικουμένων. Το ηθικό κατρακυλά. Επί 40 ημέρες ματαίως καταβάλλονται προσπάθειαι διασπάσεώς των. Η Ανώτατη Ηγεσία προ της γενικής καθηλώσεως, υπό την πίεσιν της ανάγκης μελετά την αναθεώρησιν του σχεδίου της. Η κοινή γνώμη είναι ανάστατος” (Βλέπε: Θρασυβουλος Τσακαλωτος “40 Χρόνια Στρατιώτης… “, τόμος Β`, σελίδα 125).
Τωρα το πως καταφεραν αυτοι οι ανταρτες και συμμοριτες να κρατησουν ζωντανη την μαχη απεναντι στον εθνικο στρατο για περιοδο τριων χρονων, απο το 1946 εως το 1949, ειναι μια αλλη ιστορια.
Συμμοριτισμος
«Κατά δημοσιογραφικάς πληροφορίας εκ του μετώπου του Γράμμου άπαντα τα κατεχόμενα υπό των συμμοριτών υψώματα περιήλθον εις τας χείρας των ημετέρων. Από της στιγμής ταύτης ουδεμία αντίστασις υφίσταται εις τον Γράμμον», έγραφε η Καθημερινή. Και πρόσθετε: «Η απώλεια το Γράμμου αποτελεί σκληρότατον πλήγμα δια τον συμμοριτισμόν» Καθημερινη 30/8/1949.
Συμμοριόπληκτος, Ανταρτοπληκτος
«Συμμοριόπληκτοι» ή «ανταρτόπληκτοι» ονομάστηκαν οι κάτοικοι των ακριτικών περιοχών, που κατά την περίοδο του Εμφυλίου πολέμου (1946-1949) υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα χωριά τους και να εγκατασταθούν προσωρινά σε άλλες περιοχές. Στόχος της υποχρεωτικής μετακίνησης των πληθυσμών αυτών ήταν η δημιουργία «νεκρής ζώνης» ώστε να απομονωθούν οι αντάρτες από τον αγροτικό πληθυσμό, ο οποίος τoυς εξασφάλιζε διατροφή αλλά και εφεδρείες.
Οι ερευνητές εκείνης της περιόδου υπολογίζουν ότι οι «συμμοριόπληκτοι» ανέρχονταν περίπου σε 800.000 άτομα. Σε αμερικανικές και ελληνικές στατιστικές εκείνης της εποχής οι βιαίως εκτοπισθέντες από τα χωριά τους ανέρχονταν σε 684.000 άτομα. (12)
Ληστοσυμμοριτης
“Την 1-10-46 ο ληστοσυμμορίτης Μιχαλόπουλος, από τη Νισιούτα Άρτας(το σωστό: Νησίστα – σημερινή ονομασία Ροδαυγή), δολοφόνησε το δημοκρατικό πολίτη Γιάννη Παπά.” (3)
Εδω εχομε μια διαφορετικη λεξη, που αναφερεται στις συμμοριες που εσπερναν τον τρομο στην ελληνικη υπαιθρο κατα την διαρκεια της λευκης τρομοκρατιας.
Πιστοποιητικο Κοινωνικων Φρονηματων
Το 1948 τα πιστοποιητικά καθιερώθηκαν με το νόμο 516 του 1948 (κυβέρνηση Σοφούλη) ώστε να καλύπτουν όλο το δημόσιο τομέα. Το 1954, τα πιστοποιητικά αυτά τα απαιτούσαν οι αρχές ακόμη και για “την έκδοσιν διαβατηρίων προς αποδημίαν ή προσωρινήν μετάβασιν εις το εξωτερικόν”.
Στρατολογια
Ο ΔΣΕ αντιμετώπιζε σοβαρότατο πρόβλημα προσέλευσης μαχητών. Οπως έγραφε ο ίδιος ο Μάρκος Βαφειάδης, η εθελοντική κατάταξη στον ΔΣΕ δεν αποτελούσε ούτε το 10% των νεοεισερχομένων στο αντάρτικο το 1947. Από ένα σημείο και μετά, όμως, οι αντάρτες δεν έβρισκαν άνδρες και εφήβους στα χωριά να στρατολογήσουν και έπαιρναν με το ζόρι ακόμη και γυναίκες και έφηβες. Με την πάροδο του χρόνου ο αριθμός των γυναικών ανταρτισσών αυξήθηκε δραματικά. Την άνοιξη του 1949 οι γυναίκες αποτελούσαν το 30% των μάχιμων και το 70% των βοηθητικών στις μονάδες του ΔΣΕ. Ομως, η υποχρεωτική στρατολογία δεν μπορούσε να έχει την κανονικότητα του επίσημου κράτους. Μια τέτοια κανονικότητα θα σήμαινε στράτευση με βάση ηλικιακές σειρές, φροντίδα για κάποιες ειδικές κατηγορίες του πληθυσμού κ.ά. Αντίθετα, η στρατολογία στον ΔΣΕ ήταν άτακτη χρονικά και γεωγραφικά και βασιζόταν κυρίως στις ξαφνικές βραδινές εισβολές των ανταρτών σε χωριά και κωμοπόλεις ή στις ενέδρες που έστηναν σε τόπους παζαριών των χωρικών. Μπαίνοντας σε κατοικημένες περιοχές οι στρατολόγοι του ΔΣΕ εισέβαλλαν στα σπίτια των κατοίκων αναζητώντας ό,τι υπήρχε διαθέσιμο. (15)
Ταγματασφαλιτες
Τα Ταγματα Ασφαλειας συγκροτηθηκαν το 1943 απο την Ελληνικη Κατοχικη Κυβερνηση του Ιωαννου Ραλλη με την εγκριση της Βερμαχτ για να πολεμησουν την Εθνικη Αντισταση, και ιδιαιτερα τον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Ειναι γνωστοι και ως Ραλληδες και Γερμανοτσολιαδες, επισης και ως ταγματαλητες.
Ορκος των Ταγματων Ασφαλειας (13)
Εθνοφυλακη
Μετα την απελευθερωση της Ελλαδας απο τους Γερμανους οι δυναμεις του ΕΔΕΣ διαλυθυκαν. Οι περισσοτεροι ανδρες του τον Ιανουαριο του 1945 οικειοθελως ενταχθηκαν στα Ταγματα Εθνοφυλακης.
Σημειωτεον οτι την εποχη εκεινη δεν υπηρχε Εθνικος Στρατος.
Εθνικος Στρατος
Ο Εθνικος Στρατος συγκροτηθηκε το 1946 με τη συνδρομη των Αγγλων και λιγο αργοτερα των Αμερικανων.
Οι ανταρτες, συμμοριτες, κομμουνιστες και συνοδοιποροι, τον αποκαλουσαν “Μοναρχοφασιστικο” Στρατο.
Ειναι αξιοσημειωτο οτι ο Εθνικος Στρατος μαζι με τον Βασιλεα αποτελεσαν το ισχυρο διπολο της μετεμφυλιακης Ελλαδας, που καθυπεταξε τους πολιτικους. Το τιμημα αυτης της καθυποταγης το πληρωσε ακριβα η δημοκρατια στην Ελλαδα.
ΜΑΥ (Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου)
Τον Απριλιο 1946 άρχισε η συγκρότηση των «Μονάδων Άμυνας Υπαίθρου» (Μ.Α.Υ.) από όλους τους μη επιστρατευμένους άνδρες, οι οποίοι μπορούσαν να φέρουν όπλο, με σκοπό την ανάληψη στατικών αποστολών. (Γενικο Επιτελειο Στρατου).
ΜΑΔ (Μονάδες Αποσπασμάτων Διώξεως)
Ειχαν επικεφαλης αποστρατους αξιωματικους.
Μονάδες και τα Τάγματα Εθνοφυλακής Αμύνης (ΜΕΑ/ΤΕΑ)
ΔΣΕ (Δημοκρατικος Στρατος Ελλαδας)
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) είναι η ονομασία του στρατού των ανταρτών που πολέμησε κατά της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου (1946-1949). Ως συμβατική ημερομηνία έναρξης του εμφυλίου πολέμου θεωρείται η 31η Μαρτίου 1946, ημέρα των βουλευτικών εκλογών, όταν μια ομάδα ανταρτών επιτέθηκε στο σταθμό Χωροφυλακής στο χωριό Λιτόχωρο Πιερίας. Τους μήνες που ακολούθησαν οι επιθέσεις των ανταρτών κατά της Χωροφυλακής πολλαπλασιάστηκαν, ενώ οι δυνάμεις των ανταρτών αυξήθηκαν. Στις 28 Οκτωβρίου 1946 δημιουργήθηκε το Γενικό Αρχηγείο των ανταρτών, ενώ τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς οι δυνάμεις των ανταρτών έλαβαν την ονομασία Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. (14)
Συμμοριτοπολεμος ή Ανταρτικο
Ο πρωην Προεδρος της Ελληνικης Δημοκρατιας Χρηστος Σαρτζετακης γραφει:
“Αὐτὴ ὑπῆρξεν ἡ νικηφόρος κατακλεὶς τριετοῦς καὶ πλέον ἐνόπλου ἀγῶνος τοῦ Ἔθνους ἐναντίον συμμοριτοπολέμου, ἐπιβληθέντος εἰς τὴν Ελλάδα ἀπὸ τοὺς βορείους, ὑπὸ κομμουνιστικὸν τότε καθεστώς, γείτονάς της, …Συμμοριτοπολέμου, ἀποσκοποῦντος εἰς τὴν ὑλοποίησιν ἀφ ἑνὸς τοῦ παλαιοῦ, ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 19ου αίῶνος, πανσλαβιστικοῦ σχεδίου ἐπεκτατικῆς καθόδου εἰς τὸ Αἰγαῖον…” (1)
Λευκη τρομοκρατια
Η περίοδος που ξεκινά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και μέχρι τις εκλογές του Μαρτίου 1946, χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο μέρος των ιστορικών ως περίοδος της «λευκής τρομοκρατίας», λόγω των συστηματικών διώξεων οπαδών του ΕΑΜ. Στόχος τους ήταν η αποδυνάμωση του ΕΑΜ μέσα από την εξουδετέρωση των κοινωνικών του ερεισμάτων και τη διάλυση των οργανώσεών του. Για να το επιτύχουν αυτό έπρεπε πρώτα να συγκροτήσουν ένα νομιμόφρονα κρατικό μηχανισμό, το οποίο σήμαινε την απομάκρυνση όλων των φιλοεαμικών στοιχείων και τη στρατολόγηση αντικομμουνιστών. Παράλληλα η κυβέρνηση επεδίωξε να τρομοκρατήσει τους οπαδούς του ΕΑΜ. Στην ύπαιθρο, ιδιαίτερα, η Εθνοφυλακή αρχικά και η Χωροφυλακή στη συνέχεια, σε συνεργασία δεξιές παραστρατιωτικές ομάδες, εξαπέλυσε μια εκστρατεία βίας κατά των αριστερών στα χωριά. Σύμφωνα με το ΕΑΜ, περίπου 1.500 αριστεροί δολοφονήθηκαν, 6.500 τραυματίστηκαν ή βασανίστηκαν, και 700 γραφεία και τυπογραφεία του ΕΑΜ καταστράφηκαν. Στο ίδιο πλαίσιο οργανώθηκε μια τεράστια επιχείρηση συλλήψεων και φυλακίσεων. (14)
Κονσερβοκουτι
“Τα κονσερβοκούτια τα χρησιμοποιούσαν οι νέοι της ΕΠΟΝ και του εφεδρικού ΕΛΑΣ στις πόλεις (κυρίως στην Αθήνα) για να κατασκευάζουν αυτοσχέδιες αντιαρματικές «βόμβες».
Μια περιγραφή υπάρχει στο βιβλίο «Παιδιά της Αθήνας» όπου γράφει (μεταφέρω από μνήμη) ότι έβαζαν στο κονσερβοκούτι ένα- δυο αυτοσχέδια δυναμιτάκια και ότι σκουριασμένο παλιοσίδερο έβρισκαν. Κατόπιν τοποθετούσαν το κονσερβοκούτι, άναβαν τα δυναμιτάκια και με την έκρηξη εκσφενδονίζονταν τα σιδηρικά προκαλώντας ζημιές στα οχήματα των ναζίδων.
Ίσως από αυτό να τους κόλλησαν τη ρετσινιά οι χίτες, ταγματασφαλίτες και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις που πούλησαν αργότερα τον τόπο.” (5)
Για καποιο λογο που δεν τον ξερω, τα κονσερβοκουτια σαν οπλα των κομμουνιστοσυμμοριτων αναφερονται σχεδον παντα στις εκδηλωσεις μνημης των γεγονοτων στον Μελιγαλα Μεσσηνιας.
Πολεμίτιδα
“Στα οχυρωμενα υψωματα, ειδικα στα κλειστα καταφυγια και πολυβολεια, αρχισε να εκδηλωνεται μια ασθενεια που αργοτερα πηρε τη μορφη επιδημιας. Την ονομασαν ‘πολεμιτιδα’ και ηταν ενας συνδυασμος ισχυρου φοβου και κλειστοφοβιας. Οσοι την παθαιναν περιεπιπταν σε μια κατασταση απαθειας και αδιαφοριας, που για μερικους υπηρξε μοιραια στο ιδιο το πεδιο της μαχης.” (11)
Μουλάρια και ντενεκέδες
“Στο Αίγιο μέχρι το 1949 τα περιστατικά έκθεσης κομμένων κεφαλιών ήταν τόσο πολλά και ανατριχιαστικά που ο τοπικός τύπος ( “Αιγιώτης”) δημοσίευσε ένα δυνατό άρθρο του Ανδρέα Βαρελά με τίτλο “Μουλάρια και ντενεκέδες”. Το άρθρο αναφέρεται στους διάφορους κατσαπλιάδες που μάζευαν κεφάλια μέσα σε γκαζοτενεκέδες από τα θύματά τους για να πληρωθούν με μια λίρα το κεφάλι… ” (7)
Ραντεβου στα γουναραδικα
Επιλογος
«Στας 28 Αυγούστου η κίνησις ήτο σχεδόν άνευ αντιστάσεως και το βράδυ τα τμήματά μας ολοκλήρωσαν τον Β. Γράμμον και εξεχύνοντο προς κατάληψιν του Ν. Γράμμου. Τα τμήματά μας εσημείωσαν με φωτιές χαράς και αποδείξεως την κατάληψιν των συνόρων… Στις 29 Αυγούστου στας 5μ.μ. κατελήφθη από τους καταδρομείς του Ρούσσου η Μπάρα του Ν. Γράμμου. Την 30ν Αυγούστου, στας 5μ.μ., η VIII Μεραρχία κατέλαβε το Κάμενικ. Στας 10 το πρωί κάθε αντίστασις εσταμάτησε παντού». Θρασυβουλος Τσακαλώτος: «40 Χρόνια Στρατιώτης της Ελλάδος», Αθήναι 1960, τόμος β’, σελ. 278
Πηγες
(1) Μνημη Εθνικη
(2) (αστο καλυτερα…)
(4) Ο Αδωνις Γεωργιαδης σιχαινεται τους κομμουνιστες
(5) Σχόλιο του Doctor στην ιστοσελιδα www.slang.gr
(6) Η ιστορική αλήθεια και τα γουναράδικα
(7) Το χρονικό των κομμένων κεφαλών
(8) Ριζοσπαστης: ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 509/1947
(9) Οι κομμουνιστες θα μας παρουν τα σπιτια, γραφει ο Ν. Μπογιοπουλος
(10) Γιωργου Πετροπουλου, Η υποχώρηση του ΔΣΕ και το τέλος του εμφυλίου πολέμου.
(11) Γιωργος Μαργαριτης, Ιστορια του Ελληνικου Εμφυλιου Πολεμου 1946-1949, Τομος Β, σ.64
(12) συν-οδοιπορια: συμμοριοπληκτοι
(13) αρταινω – ποιοι ηταν οι ταγματασφαλιτες
(14) ΑΣΚΙ – Ο Ελληνικος Εμφυλιος Πολεμος
(15) Νικος Μαραντζιδης, Το παιδομαζωμα στον Εμφυλιο, Καθημερινη 12.08.2012