The poet Nikos Karouzos – Ο Ποιητης Νικος Καρουζος

«άντε μωρέ παλιόκοσμε / που θα κάτσω / να προγραμματίσω»

Ο Ρόντρικ Μπίτον, στην Εισαγωγή στη Νεότερη Ελληνική Λογοτεχνία, σε μια προσπάθεια να κατατάξει τους ποιητές της «μεταπολεμικής γενιάς» σκοντάφτει στον Νίκο Καρούζο: «Από όλους τους ποιητές αυτής της γενιάς, εκείνος που πιθανώς παρουσιάζει τη μεγαλύτερη δυσκολία ως προς την ένταξή του σε κάποια ομάδα είναι ο Νίκος Καρούζος».
Μη καταταξιμος λοιπον ο Καρουζος.
Τον ειπαν ορθοδοξο
Τον ειπαν κομμουνιστη
Τον ειπαν υπαρξιστη
Τελικα μια ταμπελα δεν μπορει να αποδωσει το εργο και την παρουσια του.
Ἡ χρησιμότητα τῆς ἀπειλῆς

Ἔχουν ἀρχίσει νὰ μὲ κυκλώνουν ἐπικίνδυνα οἱ ὧρες.
Ἀκούω τὰ φυλλώματα σήμερα
γίνηκαν ἀνήσυχα χορικά.
Πρέπει νὰ ζήσω τὶς ἀντίστροφες δυνάμεις.
Ὢ καρδιά μου – τρομαχτικότερη σελήνη!

Ποτέ στ’ αλήθεια δεν το ‘μαθα
τι είναι τα ποιήματα …….
Πολλοί τα βαλσαμώνουν ως μηνύματα.
Εγώ τα λέω ενθύμια φρίκης.

“…ήμουνα στους καιρούς της νεότητας αρραβωνιασμένος με την αγωνία. Γιατί βλέπω κάθε εικοσιτετράωρο και πιο καθαρά πως η θρησκευτικότητα είναι ο γάμος με την αγωνία. Και δεν μπορούσε να ήτανε άλλη απ’ το Χριστιανισμό η θρησκεία μου στην Ελλάδα. Και δεν μπορώ να βεβαιώσω τίποτα μέσα μου δίχως την Ορθοδοξία των Ελλήνων…”

Ο Καρουζος εινασι απο την αρχη του βιου υποψιασμενος για το τι τον περιμενει.

Αλλο ομως το βιωμα και αλλο η υποψια.

Καθως το ενα κυμα ερχεται μετα το αλλο, ο ποιητης ορθωνεται σαν κυματοθραυστης που το λεει η καρδουλα του.

Ειναι ασυμβιβαστος, αλλα βαθεια ανθρωπινος.

“Αγωνιώντας κάθε στιγμή να υπάρχει, ο Καρούζος καταργεί τις ψεύτικες αντιπαλότητες για να ορθώσει τις γνήσιες. Στραγγίζει την ποίηση για να την κάνει να πει το ουσιώδες, το τι είναι ο χρόνος και ποια είναι η χρήση του χρόνου. Συνάμα, εμπλέκεται στην περιπέτεια της νύχτας ― γιατί τέτοια πράματα (κακά τα ψέματα) δεν τα λες, δεν μπορείς να τα πεις, αν δεν μπεις στης “άτρωτης νύχτας την νεκροπρέπεια”, αν δεν περιπολήσεις στα χάσματα της ακόρεστης ανασφάλειας, αν δεν γυρίσεις την πλάτη στο “γουδί το γουδοχέρι” του ημερήσιου βολέματος. Ο Καρούζος αρνήθηκε, εσκεμμένα, κάθε άλλοθι. Ανοίχτηκε στο μηδέν, για να το καταργήσει ― να προσπαθήσει, τουλάχιστον. Έζησε στην “πιάτσα”, έγραψε στο “υπόγειο υπερώον” του. Γι’ αυτό και αφέντης του ήταν μονάχα ο Χρόνος, μήτε καν η Γλώσσα. Γι’ αυτό μπόρεσε να πει τα δευτερόλεπτα “κέρματα”, “άμμο”, “κορσέδες της άχρονης διάρκειας”, “φύλλα”, “μικρόβια στα τέρματα των αριθμών”, “κάλυκες”, “σκόνη”, “βέλη σε φαρέτρα”, όπως μας θυμίζει ένα από τα πιο ευαίσθητα κείμενα που αποκρυπτογράφησαν την ποίησή του.”

(Αποσπασμα απο κειμενο του Γιωργου – Ικαρου Μπαμπασακη)

…………

μεταξύ μας Θεέ μου

μεταξύ μας όλα!

ψυχομοναξιά

…………..

“Αγωνία θα πει θυσία των πραγμάτων, ανάγκη γυμνώσεως ως την ανιδιοκτησία των ουρανών, υλική και σωματική και ψυχική. Απ’ την ώρα που γεννήθηκα είμαι χρεωμένος στην αγωνία…”

στο ανύπαρχτο κατατείνω

αδιάφορος και αναντίρρητος


“…στον άγιο αριθμό των ανέργων είμαι πάντοτε μέσα…”

φεύγω απ’ το στόμα μου φεύγω απ’ το μυαλό μου

δεν έχει όρια η κωμωδία της γλώσσας

φεύγω απ’ τα χέρια μου φεύγω απ’ τη στύση.

«Θέλω να πω, δεν είναι κάποιο πνευματικό εποικοδόμημα η μεταφυσική, που μπορούμε να το εξηγήσουμε και να το περιορίσουμε, σύμφωνα με οποιοδήποτε ρεαλισμό, με οποιαδήποτε κοινωνιολογία, με όποια ψυχολογία κι ό,τι άλλο, και τελικά να δείξουμε πως τελειώνουν τα ψωμιά του, αλλά είναι ο βαθύτερος πραγματισμός της υπάρξεως, η βαθύτερη χρήση της ελευθερίας, το εσώτατο κίνητρο, που κατευθύνει στην κλίμακα των απελευθερώσεων έως το θάνατο και τη θέωση … Άρα, λοιπόν, η μεταφυσική αντίληψη δεν είναι παρανόηση της φυσικότητας, μα είναι η αποκορύφωση της φυσικότητας, η δύναμη που κάνει κατόρθωμα τη φυσικότητα και που χωρίς τη λειτουργία της η φυσικότητα σκλαβώνει τον άνθρωπο»

“…ο Νίκος Καρούζος αποτελεί, ιδίως προς το τέλος της ζωής του, την ιδανική ενσάρκωση της ποίησής του: είναι ο άνθρωπος που έχει συνειδητά απογυμνωθεί κάθε υλικότητα και κάθε πνευματικότητα, που έχει κατασιγάσει τις ανθρώπινες ανάγκες και τις ανθρώπινες επιθυμίες, που έχει περιορίσει στο ελάχιστο την επικράτεια του πραγματικού και έχει βυθιστεί με όλο του το είναι στο μηδέν…” (απο το εξοχο αρθρο για τον ποιητη στο ημερολογιο αναγνωσης).
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΒΕΒΑΙΟ ΔΡΟΜΟ
Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετ’ αμέσως πάθος
ο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστό
έχει ένα βέβαιο δρόμο
τόπους-τόπους αγκάθια
τόπους-τόπους ωραία χαλιά
π’ ο άτυχος τα ματώνει.
Κι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφές
αρχίζουν τ’ άστρα. Εκεί του δρόμου η τέλεψη
πάλι μια γέννα μάς προσμένει.

Εκέκραξα

Ήλιε πατρίδα μεγάλη
εσύ ο πλωτός Όνειρος και των πτηνών ευτυχία
των δεινών ο ασσύριος
και στην έρημη γη το μεθυσμένο χόρτο
δράστης της ωραιότητας ο ποιητής.

Τα πάθη μʼ έχουν εύρει στην καρδιά
μέρες και νύχτες είμαι ο σωματικός που λιώνει
σε λαμπερά ποτάμια σε μαύρες φωνές
αγγίζοντας την ηλιόλουστη Ελένη
και μʼ ενʼ αγγελικό σπαθί
τον άρτο της χαράς έχω μοιράσει.
Εδώ είναι σκοτάδι κι όνειρο βαθύ
πέρα της άλλης νύχτας τα μαλάματα.

Ασμα μικρό

Χάθηκε αυτός ο οδοιπόρος.

Είχε συνάξει λίγα φύλλα

ένα κλαδί γεμάτο φως

είχε πονέσει.

Και τώρα χάθηκε…

Αγγίζοντας αληθινά πουλιά στο έρεβος

αγγίζει νέους ουρανούς

η προσευχή του μάχη.

Εαρ μικρό έαρ βαθύ έαρ συντετριμμένο.

Ο ποιητης μεγαλωνει, γηρασκει, καποια στιγμη αρρωσταινει.

Μπαινει στον Ερυθρο Σταυρο και με τα χιλια ζορια βγαζει χαρτι αποριας, μια και ειναι παντελως ανασφαλιστος.

Η συμπαρασταση λιγων καλων φιλων τον σωζει.

Οχι για πολυ.

“Το ποιημα ειναι το οπλο του ανθρωπου οταν τον κυριευει ο τρομος της φυλακισης στον χρονο. ” εγραψε ο ποιητης.

“Ανθρωπος ωσει χορτος αι ημεραι αυτου. Ωσει ανθος του αγρου ουτως εξανθισει”

Ψαλμοι του Προφητου και Βασιλεως Δαυιδ

20 comments

  1. Το διάβασα από χθες αλλά και σήμερα όσες φορές διάβασα το αφιέρωμα στο τέλος ένας αναστεναγμός έβγαινε αυθόρμητα, ίσως να επηρεάστηκα από την προσωπική ιστορία και το τέλος του ποιητή, ίσως μελαγχόλησα από το Άσμα μικρό!
    καλήν εσπέρα ατελιέ
    υγ. κλικ 🙂

  2. ο Καρούζος είναι μεγάλος ποιητής
    Από την ώρα που γεννήθηκε “ήμουν χρεωμένος στην αγωνία” όπως είπε κι ο ίδιος…

    μου αρέσει η ποίηση του

    “Αἰσθάνομαι μόνος
    ἀφοῦ δὲν ἔχει δεύτερη ζωὴ ν᾿ ἀλλάξουμε
    καὶ τὸ φεγγάρι ταξιδεύει πάντα ἴδιο”

    ωραίο post

  3. Βαθιά είναι η θάλασσα τα πάντα τα σκεπάζει
    Η λήθη, η αποκρύπτουσα, παρά πολύ της μοιάζει

    Στον δάσκαλο Χρόνια Πολλά εκεί που ταξιδεύει
    Η λήθη να σπάει στην πλώρη του, ο πλους να α-ληθεύει

    1. Αγαπητε Μανωλη…που ειναι χαμενος….ο δασκαλος , στα χιονια, στις εορτες, στη δουλεια ??? στο συμμπαν μηπως????:-) 🙂 😉

      1. Όρφια δεν μπορεί να αφήσει τις Ατεληίδες χρονιάρα μέρα!!!
        Μανώλη τι κάνετε εκεί στην καρδιά της Ευρώπης με τα χιόνια;

      2. Καλησπέρα Ρούλα, ο χιονιάς ήλθε όπως πάντα απροειδοποίητος και απρόσκλητος. Μας κουκούλωσε μερικές μέρες με χαμηλές θερμοκρασίες. Σήμερα ζέστανα απότομα και το χιόνι έγινε γρανίτα διόλου ελκυστική. Ουδέν τρεπτότερον του καιρού αν δεν υπήρχε ο άνθρωπος.

        1. μανωλη!!!!
          ηρωα των χαμηλων θερμοκρασιων και των υψηλων πτησεων και εφορμησεων προς τα ανθρωπινα!!!!

  4. Κρόσσια κρατώ του φεγγαριού
    του ήλιου ακτίνες παίρνω,
    για να κεντήσω τις ευχές
    που σήμερα σας στέλνω.
    Χ Ρ Ο Ν Ι Α Π Ο Λ Λ Α!!!!!

    1. με ιδιαιτερα μεγαλη καθυστερηση ευχαριστω!!!!!!
      ανταποδιδω!!!!!
      ευχομαι εναργεια και ανοιχτη καρδια!!!!

  5. Περασα να αφησω κι εδω ενα μπιλιετακι με τις ευχες μου.
    Ελπιζω να τις παραλαβετε σημερα. Να ειστε παντα καλα και ευτυχισμενος. Σας φιλω σταυρωτα.

    1. τις παραλαβαμεν μεν
      καθυστερησαμεν να απαντησομεν δε!!!!
      δεσποιναριον!!!!!
      αντευχομαι και εις υμας δια πασαν ευτυχιαν και απροοπτη ευωχια!!!!

  6. Πολυ με συγκινησε η αναφορα στον ποιητη Ν.Καρουζο.Παντα ευστοχος και συνεπης στην αναγκη για πνευματικη τροφη του ατελιε.Και η τεχνη η πολλαπλα εκφρασμενη, διασταυρωνει εδω συναγωνιστικα τα ξιφη για να μας απογειωσει σε υψη που εχει αναγκη ο νους και η καρδια αναζητα με αγωνια,αλλα σπανια τα βρισκει.ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

  7. …και οπως θα καταλαβατε αγαπημενε μας δασκαλε , εμεις σας γιορταζουμε, ανοιγουμε σαμπανιες, τρωμε γλυκακια και ολα αυτα για παρτη σας!!!!!;-)

    1. ευχαριστω ολες τις Ατεληιδες και τον Φιλοσοφο που προσετρεξαν με εορταστικα ανθη και ευχες να περιλουσουν τον χαμενο εις βουκουρεστι εαυτο μου…
      η χαρα σας και η αγαπη σας με ανεσυρε απο την σωρο των τετριμμενων καθημερινων πραγματων και με ανεβασε στα ουρανια μετα των αγγελων και των μικρων ερωτων…

    2. ορφια!!!!! ποιητρια ευαισθητη ψυχη!!!!!
      συνοδοιπορος στην ποιητικη διαδρομη σας, σας ευχομαι τα καλυτερα!!!

Comments are closed.