Greece: voices from the past

Mermaid – Γοργονα

As Greece continues to suffer from the worst financial, social and political crisis since the civil war of 1945-1949, I retreated back in time, and heard some voices from the past.

Καθως η Ελλας συνεχιζει να ευρισκεται εις την δινη της μεγαλυτερης οικονομικης, κοινωνικης και πολιτικης κρισης μετα τον εμφυλιο (1945-1949), αποσυρθηκα εις τον παρελθοντα χρονο για να ακουσω καποιες φωνες.

Kokinia between the wars (1918-1939) – Η Κοκινια στον μεσοπολεμο

“Οι μικροαστοι επιθυμουν τη δικτατορια μοναχα σα φτασουνε στο τελευταιο σταδιο του φοβου ή της απογνωσης ή της αβουλιας. Μα οσο υπαρχουν ελπιδες μιας εθνικης και ατομικης ανορθωσης, θελουνε να βλεπουνε τους λογαριασμους του Κρατους, να τους συζητουνε ελευθερα και να νοιωθουνε πως μπορουνε να αλλαξουνε το προσωπικο κατα το κεφι τους, σα νοικοκυραιοι.

Petite bourgeoisie are in favour of a dictatorship only when they arrive at the last stage of fear, desperation, or lack of direction. But as long as there are hopes of a national and personal recovery, they want to see the finances of the State, discuss them freely and feel that they can change the political personnel as they desire, like good housekeepers. (1)

Greece between the wars – Η Ελλας στον μεσοπολεμο

Η κοινοβουλευτικη συντεχνια βρηκε μια λυση της πολιτικης κρισης, που εσωζε τους θεσμους διχως να προσβαλλει τις σταδιοδρομιες και τα φιλοτιμα των κομματων και των προσωπων: Κυβερνηση συνασπισμου. Τα κομματα της συμπολιτευσης και της αντιπολιτευσης μοιραστηκαν τα υπουργεια με ενα κοινο “προγραμμα περισυλλογης”, αφηνοντας εξω μερικες μικρες ομαδες των ακρων. Βρεθηκε ευκολα και ενας επιβλητικος γερος κοινοβουλευτικος, που ειχε καλες προσωπικες σχεσεις με ολους τους πολιτικους αρχηγους, και του δοθηκε η πρωθυπουργια. ..

The parliamentarians found a way out of the political crisis, that retained the institutions without assaulting the carriers and the pride of the parties and the political personnel: a coalition government. The parties of the majority and the opposition shared the ministerial posts on the basis of a common “recovery programme”, leaving out the small groups of the extremes. It was easy to find a respectable aged parliamentarian, who had good personal relationships with all the party leaders, and make him the prime minister… (1)

Open air market in Thission, Athens – Λαϊκη Αγορα στο Θησειο

Ενιωθε και κατι αλλο, που σε λιγο αρχισε να το νιωθει κι ενα μερος του κοινου: οτι η Κυβερνηση του συνασπισμου απο τη φυση της, ειναι ανικανη να παρει γενναιες πρωτοβουλιες και να επιβαλει ριζικες λυσεις στα οικονομικα και κρατικα ζητηματα, που παραλυανε τη ζωη του τοπου. Ουτε την ξεκουρδισμενη μηχανη της διοικησης μπορουσε να φρεσκαρει και να ξανακουρδισει, ουτε το στρατο να καθαρισει απο τα ταραχοποια στοιχεια του, ουτε αληθινες οικονομιες να πραγματοποιησει και να ισοσκλεισει τον προϋπολογισμο, ουτε την εθνικη οικονομια να διευθυνει και να τη συγκρατησει σ’ ενα ανεκτο επιπεδο μες στη συγχυση των διεθνων οικονομικων συνθηκων.

He also felt something else, which was also felt by the public: that the coalition Government was by nature unable to take bold initiatives and implement all-encompassing solutions to the financial and adminsitrative issues that were paralyzing the life of the country. The government could not refresh the broken down machinery of the state, nor clean up the army of its radical elements, cut public spending, balance the budget, and adequately manage the national economy in the midst of the international confusion.” (1)

Festival in Delphi – Δελφικες εορτες

“Γιατι λοιπον να μη μ’ ανησυχει και να μη με εξοργιζει οταν διακρινω ξεδιαντροπα να καλλιεργειται μια κουλτουρα δηθεν εθνικη απο ατομα ή οργανισμους ή κομματα και με εναν σκοπο, την υποδουλωση σας, τον πνευματικο και αισθησιακο ευνουχισμο σας, την υποπτη αντικατασταση της ανησυχιας απο την ακινδυνη παραδοσιακη γραφικοτητα; Κι υστερα δεν ειναι επισης καπως υποπτη η αυθαιρεσια ορισμενων κομματικων οργανισμων να οικειοποιουνται την προοδευτικοτητα σα να’ ναι γεννημα τους; Και ποία η διαφορα σ’ αυθαιρεσια μ’ εκεινους τους αλλους, τα τρωκτικα του τοπου μας, που ετσιθελικα οικειοποιουνται την εννοια του εθνους, ώστε όταν εναντιωνεσαι στις παρανομες επιδιωξεις τους να γινεσαι αυτοματα αντεθνικος; (2)

Maroussi

So why should I not be worried and outraged when I see people, organizations and parties promoting without shame a supposedly national culture with only one objective, your enslavement, your mental and sensual castration, and the suspicious substitution of concern by the harmless traditional stereotypes? Following that, isn’t it somehow suspicious to see some political organizations pretending that they are the owners of progressive ideas and beliefs? And in what do they differ from the others, the rats of our country, who declare themselves the owners of the concept of the nation, so that when you rise against their illegal designs you automatically become an enemy of the nation?” (2)

Technical Lyceum – Σιβιτανιδειος Σχολη

“Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε.

Fascism in our days appears with two faces. Either provocative, on the pretext of reacting to political or social events that do not favour them, or passive, where fear about everything going on around us is prominent. Tolerance and passivity give room to the challenge of fascism. We seem to prefer the slow and silent death to the reaction of the live and sensitive self inside us. (3)

George Theotokas (left). Athens 1941

Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις, μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας.

Not finding any resistance from a solid education, all these create a suitable ground for egocentricity to bloom, emptiness, and of course every animal instnct. Notice how they dance (the fascists) making these militarymovements, away from any desire to contaqct and communicate. Their song, with the coded repeating words, the anbsence of the book (reading) and thinking from their behaviour, and the goal of a comfortable career and easy success. (3)

M. Karagatsis in his youth

Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας – που ή φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη. Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος «αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα ‘ναι αργά για ν’ αντιδράσουμε. Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.

We experience day after day the part of ourself that is either scared or does not think, seeking to maximize personal benefits. Until we find the right “leader” to command this despicable side of our existence. But then it will be too late to react. Neonazism is you and us – as in the known play of Pirandello. It is us, us and our children. We accept to be inhuman when we face AIDS carriers, due to lack of knowledge, but so “human” and understanding in front of the humanoids of fascism, not only because of lack of knowledge, but also because of fear and habit.    (3)

Greek Civil War 1945-1949

Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.

And Evil is lurking without precaution, without shame. Neonazism is not theory, thought, or anarchy. It is a show. You and us. And Death is the protagonist. ” (3)

Young women on a boat outside the port of Alexandroupolis – Κοπελλες σε βαρκα εξω απο την Αλεξανδρουπολη

“Στο αναμεταξυ (1921) οι νεοπλουτοι, μπουχτισμενοι απο ευκολοκερδισμενο παρά και λιμασμενοι απο μακροχρονια νηστεια, το’ χαν ριξει εξω. Γινοταν ενα γλεντι αλλιωτικο, ουτε πρωτογονο ουτε συμβατικο, μα κατι το ατοπο, το χυδαιο. Προβαλαν μεσα στην ξαφνιασμενη κοινωνια της Αθηνας ανθρωποι αγνωστοι, μυστηριοι, που κανεις δεν ηξερε πούθε βαστουσε η σκουφια τους, με τις τσεπες φίσκα στο χρημα και διχως συναισθηση τι παει να πει χρημα. Σπαταλουσαν ποσα αφανταστα σ’ ενα γλεντι κακογουστο κι άνοστο, μη λογαριαζοντας τιποτα, μην ξεροντας πως να διαθεσουν τα εκατομμυρια τους. Βασικη προϋποθεση του γλεντιου ηταν ν’ αποχτησουν αμερικάνικο αυτοκινητο και να τριγυρναν στους ανυπαρκτους τοτε δρομους της Αττικης, αραζοντας σε ξωτικα λιμανια – Ραφηνα και Σκαραμαγκα – που ο μη εκατομμυριούχος μοναχα στ’ ονειρο του μπορουσε να τα ιδει. Ησαν εκει κατι βρωμοταβερνες, που παρισταναν τα κεντρα πολυτελειας, που πουλουσαν τα τηγανητα μπαρμπουνια και τον μποτιλιαρισμενο σταφιδιτη σε τιμες αστρονομικες. (4)

Rafina 1930

In the meantime (1921), the newly rich, fed up by easily won money and starved by long abstinence, were going overboard. They were partying in a different way, neither primitive nor conventional, but somehow out of place and vulgar. Unknown, mysterious people, who nobody knew where they were coming from, were emerging in the midst of the puzzled Athenian society, with their pockets stuffed with money and no conception whatsoever of what money means. They were wasting unimaginable amounts of money in pasties of bad taste, disregarding everything, not knowing what to do with their money. A basiv requirement for them to have a good time was to buy an american car and roam the non-existent roads of Attica, arriving at exotix ports – Rafina and Skaramanga – which an ordinary person could see only in their dreams. There were some horrible tavernas there, pretending to be luxurious restaurants, selling fried barbounia and bottled wine at astronomical prices  ” (4)

Miss Europe, 1926

“Η Ελλαδα πεθανε και τη σκοτωσαμε εμεις – δεν ειναι ρητορικο σχημα. Δεν υπαρχει προηγουμενο λαου που με αποφαση της Βουλης (ομοφωνη) να καταργει τον τροπο της γραφης που συντηρησε τη γλωσσα του ζωντανη δυο χιλιαδες χρονια. .. Ο ευρωπαιος, οταν υιοθετησει το μηδενισμο, ελεγε ο Ντοστογιεφκσυ, εχει τα ιδια ερεισματα ζωης που συντηρουσε και θρησκευομενος: την προτεραιοτητα της λογικης, τον ωφελιμισμο, τη θεσμοποιηση των ατομικων εξασφαλισεων, γι’ αυτο και δυσκολα φτανει στην κοινωνικη αποσυνθεση και στο χαος. Ενω λαοι που επεζησαν μεσα στους αιωνες χαρη σε διαφορετικα ερεισματα ζωης – οπως οι Ρωσοι ή οι Ελληνες – οταν γινουν μηδενιστες, “βουτανε κατακεφαλα στον παραλογισμο” – δεν ξερουν μετρο. ” (5)

Musicians – Στης μαστουρας το σκοπο

Greece is dead and we killed her – this is not a rhetorical statement. There is no precedent of a people who with a unanimous parliamentary vote abandons the way of writing that has preserved his language alive for two thousand years…. The european, when becomes a nihillist, wrote Dostoevski, has the same pillars in life that he had when he was a believer: the priority of rational thinking, utilitarianism, the institutionalization of the personal, and so it is difficult for him to arrive at social disintegration and chaos. While peoples who have survived through the centuries thanks to other pillars in life, like the Russians or the Greeks, when they become nihillists, “they go all the way to insanity”, they know no restraint.  (5)

Korina in the Allatini Factory (6)

Θα σου παρουν τον ισκιο των δεντρων, θα τον παρουν

Θα σου παρουν τον ισκιο της θαλασσας, θα τον παρουν

Θα σου παρουν τον ισκιο της καρδιας, θα τον παρουν

Θα παρουν τον ισκιο σου… (7)

They will take away from you the shadow of the trees, they will take it

They will take away from you the shadow of the sea, they will take it

They will take away from you the shadow of the heart, they will take it

They will take away your shadow… (7)

Plakes, Volos

Sources – Πηγες

(1) Γιωργος  Θεοτοκας, ΑΡΓΩ 1936, Εστια. George Theotokas, ARGO 1936, Hestia Publishing.

(2) Μανος Χατζιδακις, Η πολιτκη στην τεχνη και η κακη τεχνη της πολτικης,   Ο Καθρεφτης και το Μαχαιρι, 1988, Ικαρος. Manos Hadjidakis, Politics in art and the bad art of politics, The mirror and the knife 1988, Ikaros Publishing.

(3) Μανος Χατζηδακις, Φεβρουαριος 1993, ΑΒΕΡΩΦ. Manos Hadjidakis, February 1993.

(4) Μ. Καραγατσης, Γιουγκερμαν, 1938, ΕΣΤΙΑ. M. Karagatsis, Yungermann, 1938, Hestia Publishing.

(5) Χρηστος Γιανναρας, Finis Greciae, 1986, Το Κενο στην τρεχουσα Πολιτικη, Εκδοσεις Καστανιωτη. Christos Giannaras, Finis Greciae, 1986, The vacuum in present day politics, Kastaniotis Publishing.

(6) Korina – Ceramics Allatini

(7) Γιωργος Σεφερης, Μερες Ε’, 15 Μαρτη 1947, Ικαρος Εκδοτικη. George Seferis, Days E’, 15 March 1947, Ikaros Publishing.