Αυτο το πρόχειρο σημείωμα είναι μια πρώτη απόπειρα ανάλυσης το τι έγινε σις εκλογές των ΗΠΑ.
Πολλοί μιλούν για απειλή της εθνικής ταυτότηας των πολιτών των ΗΠΑ.
Οι πολίτες που αισθάνονται ότι απειλείται η εθνική τους ταυτότηα, κατά την άποψη αυτή, ψήφισαν τον νέο Πρόεδρο.
Το θέμα της “ταυτότητας” είναι σημαντικό, αλλά δεν νομίζω ότι είναι καθοριστικό. Εξ άλλου η δύναμη της Αμερικής είναι η δύναμη της ενσωμάτωσης των ανθρώπων από όλον τον κόσμο. Το περίφημο “διαλυτικό τσουκάλι”.
Η ψήφος προς τον Τραμπ κατά την άποψη μου είναι η ψήφος της “παράλογης επαναφοράς”. Τον ψήφισαν οι πολίτες που πιστεύουν ότι με τον Τραμπ οι ΗΠΑ θα ξαναγίνουν η χώρα του 1950. Η χώρα των ευκαιριών εκείνης της εποχής. Πρόκειται για αυταπάτη κατά την άποψη μου. Ο κόσμος έχει αλλάξει, και μαζί του έχουν αλλάξει και οι ΗΠΑ. Η επαναφορά αυτή είναι μια φρούδα ελπίδα, γιατί δεν στηρίζεται σε τίποτε που να έχει σχέση με την σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
Για τον λόγο αυτό την αποκαλώ “παράλογη”. Σαν άποψη είναι επαναφορά, αφού ζητάει την επιστροφή σε κάτι που έχει ήδη προϋπάρξει. Η ιστορία μας δείχνει ότι δεν υπάρχουν επαναφορές. Όπως είπε και ο Ηράκλειτος, δεν μπορείς να διαβείς το ίδιο ποτάμι δύο φορές. Το ποτάμι αλλάζει, όπως αλλάζει και ο κόσμος. Η ψήφος προς τον Τραμπ λοιπόν αποτελεί την έκφραση της παράλογης, αλλά και ταυτόχρονα ουτοπικής ελπίδας των ψηφοφόρων του να επανέλθουν στο παρελθόν.
Σε ψυχιατρικούς όρους, ο άνθρωπος που αντιμετωπίζει δεινά ελπίζει να επιστρέψει στην μήτρα της μητρός. Στην ασφάλεια, στην προστασία. Γνωρίζουμε όμως ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό. Ο Τραμπ κεφαλαιοποίησε την ελπίδα της επιστροφής στην μήτρα, αλλά δεν μπορεί να την πραγματοποιήσει.
Εδώ ακριβώς έγκειται και ο κίνδυνος Τραμπ. Τι θα παραδώσει ο νέος Πρόεδρος στον ψηφοφόρο που ζητάει την Αμερική του 1950; Τϊποτε σχετικό. Για να δικαιολογηθεί όμως, θα εφεύρει και θα κατασκευάσει τους εχθρούς και τις δυνάμεις που εμποδίζουν αυτή την επιστροφή.
Η παγκοσμιοποίηση είναι μη αναστρεπτή. Οι ΗΠΑ δεν μπορουν να πάνε αυτή την τεράστια δύναμη πίσω. Το μόνο που μπορεί ο νέος Πρόεδρος είναι να εφεύρει εκείες τις δυνάμεις που εμποδίζουν την επιστροφή. Εδώ θεωρώ ότι υπάρχει και ο μεγάλος κίνδυνος. Για να εξηγήσει ο Τραμπ την μη νατροπή της παγκοσμιοποίησης, θα αναγκασθεί να ορίσει τις ομάδες εκείνες που την εμποδίζουν. Παληότερα, στην Γερμανία της Βαϊμάρης, οι ομάδες εκείνες ήσαν οι Εβραίοι, οι Ρομά και οι Ομοφυλόφυλοι. Στις ΗΠΑ του Τραμπ οι ομάδες αυτές είναι οι Μεξικανοί οικονομικοί μετανάστες, και παρόμοιες ασθενείς ομάδες. Ελπίζω να κάνω λάθος. Ο χρόνος θα δείξει.