Posted by Ξεφυλλίζοντας ένα βιβλίο που είχε εκδώσει και χαρίσει στη μητέρα μου ο νονός μου, Ν.Γ. Μαυρής, βρήκα ένα όμορφο τραγούδι για το χελιδόνισμα από το χωριό Σιάννα της Ρόδου, και το καταγράφω.
Ξεκινώ με τον ορισμό. Από την Πύλη της Ελληνικής γλώσσας παραθέτω τον ορισμό που δίνει στο λεξικό του ο Τριανταφυλλίδης.
χελιδόνισμα το [xeliδónizma]: καθένα από τα λαϊκά παιδικά τραγούδια που τραγουδούσαν τα παιδιά για να καλωσορίσουν την άνοιξη κρατώντας ένα ξύλινο χελιδόνι. [ελνστ. χελιδόνισμα]
Χελιδόνι πέταξε,
ηύρεν πύργον κι΄έκατσε,
κ΄εχαμοκελάδησε:
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,
και Απρίλη θαυμαστέ,
όσοι μείς οι μαθητές
μαθημένοι είμεστε
ν΄αγοράζουμεν εφτά,
να πουλούμεν δεκαεφτά.
Το κρασί μες στο ποτήρι,
και τα σύκα στο μαντήλι
και τ΄αυγά μες στο καλάθι.
Δόστε μας την όρνιθα μας,
μη μας γερ΄ο δάσκαλος μας
κ΄’εχετε το κρίμα μας
και την αμαρτίαν μας.
Που πάνω που τ΄ ανώφλια σας
έχει μια περιστέρα.
Ανοίξετε την πόρτα σας
να πούμεν καλησπέρα.
Το τραγούδι αναφέρεται στα “Βυζαντινά – Μεταβυζαντινά, Τόμος Ι (1946) Μέρος Ι”σε άρθρο του Ελβετού Σαμουέλ Μπο-Μποβύ (Samuel Baud-Bovy), του “Νέστορα” της Δημοτικής μας μουσικής , που γυρνούσε στα 1930 τα Δωδεκάνησα για να συλλέξει τη μουσική μας παράδοση. Ο Μποβύ πραγματοποίησε τρία ταξίδια, τα καλοκαίρια των ετών 1930, 1931 και 1933.
Ο Μπο-Μποβύ στο άρθρο του για το χελιδόνισμα αναφέρει σαν πηγή για τραγούδι από τα Σιάννα το άρθρο του Αναστάσιου Αναστασιάδη, «Από τα έθιμα της νήσου Ρόδου. Εορτή εν τη πρώτη του έαρος εν Ρόδω», στο περιοδικό Φόρμιγξ, περ. Β΄, έτ. Στ΄, αρ. 5-6, (Αθήνα 15-30 Σεπτεμβρίου 1910), σσ. 4-5· Επίσης παραπέμπει στο βιβλίο του Α. Βροντή, Της Ρόδου παραδόσεις και τραγούδια, Ρόδος Απόλλων, 1930.