Posted by Το πρωί του Σαββάτου 22.12.1945, στις 7.30, απέπλευσε από τον Πειραιά με προορισμό τον Τάραντα της Ιταλίας το πλοίο “Ματαρόα”. Είχε ναυλωθεί από τη Γαλλική Πρεσβεία στην Ελλάδα, για να μεταφέρει τους πλέον των 100 υποτρόφους που θα μετέβαιναν στο Παρίσι για σπουδές. Ανάμεσα τους ο Κορνήλιος Καστοριάδης, η Μάτση Χατζηλαζάρου, ο Κώστας Αξελός. Οι υπότροφοι είχαν επιλεγεί από τον μορφωτικό ακόλουθο της Γαλλίας στην Ελλάδα, Οκτάβιο Μερλιέ, με την σύμπραξη του Ροζέ Μιλλιέξ. Για το ταξίδι και τους υποτρόφους έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά. Στο άρθρο αυτό θέλω να συνοψίσω την ιστορία του πλοίου.
Το επιβατηγό ατμόπλοιο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία Harland and Wolff στο Μπέλφαστ της Ιρλανδίας για την εταιρεία Aberdeen line και καθελκύστηκε στις 2 Μαρτίου 1922 με το όνομα «Diogenes». Είχε ολική χωρητικότητα (gross register tonnage) 12341 κόρους. Ολική χωρητικότητα είναι ο συνολικός εσωτερικός όγκος όλων των μόνιμα σκεπαστών και κλειστών χώρων του πλοίου που βρίσκονται είτε κάτω από το ανώτατο κατάστρωμα είτε πάνω από αυτό, μετρούμενος σε κόρους. Ένας κόρος αντιστοιχεί σε 100 κυβικά πόδια ή 2,83 κυβικά μέτρα. Στην ολική χωρητικότητα περιλαμβάνονται όλοι οι μονίμως κλειστοί χώροι που διατίθενται για επιβάτες, πλήρωμα, φορτίο, και εφόδια πλοίου. Έτσι προκύπτει η συνολική σε όγκο διάσταση του πλοίου η οποία είναι και η επίσημα καταχωρούμενη στα Νηολόγια για κάθε πλοίο εξ ου και η ονομασία “χωρητικότητα νηολογίου” (registered tonnage).
Το πλοίο μπορούσε να μεταφέρει 130 επιβάτες Α΄ θέσης και 422 επιβάτες Γ΄ θέσης.
Τον Ιούνιο 1926 άλλαξαν τα καύσιμα του πλοίου, περνώντας από το κάρβουνο στο πετρέλαιο, κάτι που του επέτρεπε να φτάνει ταχύτητα 15 κόμβων. Αμέσως μετά το πλοίο εκμισθώθηκε στην εταιρεία Shaw, Savill & Albion Company, και μετονομάσθηκε «Ματαρόα», που στην Πολυνησιακή διάλεκτο σημαίνει: «η γυναίκα με τα μεγάλα μάτια». Τον ίδιο καιρό εκμισθώθηκε στην ίδια εταιρεία το αδελφό πλοίο του «Sophocles» που μετονομάστηκε σε Tamaroa.
Μετά την εκμίσθωση του το Ματαρόα ξεκίνησε δρομολόγια από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας προς το Γουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, μέσω Παναμά.
Η εταιρεία Aberdeen Line αγοράστηκε το 1932 από την εταιρεία Shaw, Savill & Albion Company.
Στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου το πλοίο μετέφερε στρατεύματα και εμπορεύματα. Το 1944 μετέφερε Αμερικανούς στρατιώτες στην Ιρλανδία προκειμένου να λάβουν μέρος στην απόβαση στη Νορμανδία.
Το καλοκαίρι του 1945 μετέφερε από τη Μασσαλία στη Χάϊφα παιδιά που επέζησαν το στρατόπεδο του Buchenwald. Σε άλλο ταξίδι μετέφερε 1204 επιζήσαντες το στραπέδο Bergen Belsen από τη Νεάπολη της Ιταλίας στη Χάϊφα.
Άφιξη στο Γουέλινγκτον
Στις 2 Ιανουαρίου 1948 εξερράγη πυρκαγιά στο μηχανοστάσιο του πλοίου, που βρισκόταν 500 μίλια από το Γουέλινγκτον, με προορισμό την Αγγλία μέσω Παναμά. Χάρη στις αποτελεσματικές προσπάθειες της ομάδας πυρόσβεσης υπό τον δεύτερο μηχανικό, η πυρκαγιά έσβυσε χωρις μεγάλες ζημιές στο πλοίο.
Το τελευταίο ταξίδι του Ματαρόα από το Σάουθαμπτον προς τη Νέα Ζηλανδία ξεκίνησε την 21η Νοεμβρίου 1956. Με την επιστροφή του στην Αγγλία, το πλοίο πουλήθηκε σαν παλιοσίδερα. Κατέπλευσε στις 29 Μαρτίου 1957 στο διαλυτήριο πλοίων της Metal Industries Ltd στο λιμάνι του Faslane στη Σκωτία όπου διαλύθηκε.
Οι λιμενικές εγκαταστάσεις του Faslane κατασκευάστηκαν στο διάστημα 1941 – 1942, μετά το τέλος το πολέμου όμως οι ανταγωνιστές απέτρεψαν την λειτουργία του σαν εμπορικό λιμάνι. Το 1946 η Βρετανική Κυβέρνηση αποφάσισε να λειτουργήσει σαν διαλυτήριο πλοίων, και υπέγραψε σχετικό συμβόλαιο εκμίσθωσης του λιμανιού και των εγκαταστάσεων του στην εταιρεία Metal Industries Ltd. Η διάρκεια του συμβολαίου ήταν 20 χρόνια, με αρχικό ετήσιο μίσθωμα 12,500 λίρες.
Metal Industries Ltd’s Faslane yard was operated from 1946 until 1980
Οι προβλήτες είχαν μήκος 3,000 πόδια, με ελάχιστο βάθος 35 πόδια, υπερεπαρκείς γερανούς, άφθονους χώρους αποθήκευσης, 22 μίλια λωρίδες φόρτωσης σε σιδηροδρομικά βαγόνια, και εύκολη πρόσβαση στο οδικό δίκτυο. Η φυσική θέση των εγκαταστάσεων επέτρεπε την διάλυση και των μεγαλύτερων πλοίων, και έτσι το διαλυτήριο στο Faslane έγινε το μεγαλύτερο στην Βρετανική Κοινοπολιτεία.Έπαυσε την λειτουργία του το 1980.
Πηγές
«Ματαρόα, 1945. Από τον μύθο στην ιστορία» (εκδ. Ασίνη)
THE NEW ZEALAND MARITIME RECORD
Metal Industries Ltd Faslane yard saw many famous ships and fascinating people. 9th February 2022. By Craig Borland
@helensburghadv