Posted by Σε όσους απολαμβάνουν την ανάγνωση ιστορικών μελετών, συστήνω ανεπιφύλακτα την μελέτη “Greece and the Central Powers, 1914-1917”, έκδοση αριθμός 143 του εν Θεσσαλονίκη Institute for Balkan Studies.
Ο συγγραφέας George B. Leon, είναι ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο ΕΚΠΑ Γεώργιος Β. Λεονταρίτης, που συνέγραψε και την μελέτη της επακόλουθης περιόδου “Η Ελλάδα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο 1917 – 1918”. Έκδοση ΜΙΕΤ 2005.
Η μελέτη δεν είναι εύκολη στο διάβασμα. Αυτό οφείλεται στο ότι τα γεγονότα που περιγράφει είναι περίπλοκα, δαιδαλώδη, αντιφατικά, με πολλούς πρωταγωνιστές και χωρίς πλήρη τεκμηρίωση, αφού πολλά από τα ιστορικά στοιχεία καταστράφηκαν.
Και έτσι όμως, μόνο διαβάζοντας την μπορεί κανείς να αρχίσει να καταλαβαίνει την διεθνή διάσταση της ύπαρξης της Ελλάδας και βασικά χαρακτηριστικά της, όπως αυτά αποτυπώνονται στον τρόπο με τον οποίο οι άλλες χώρες, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Ρωσσία, Ιταλία, συμπεριφέρονται απέναντι στην χώρα μας.
Το πρώτο χαρακτηριστικό είναι ότι η ηθική κατέχει δευτερεύουσα – στην καλύτερη περίπτωση – θέση στις σχέσεις της Ελλάδας με τις άλλες χώρες, αλλά και στις σχέσεις των άλλων χωρών μεταξύ τους. Η πρωτεύουσα θέση ανήκει στα συμφέροντα μίας εκάστης των χωρών, και είναι ευθέως ανάλογη της δυνάμεως της. Στην περίοδο που εξετάζεται, η Ελλάδα είναι τόσον αδύνατη και πτωχή που θα ήταν υπερβολή να ομιλούμε περί “ισχύος”. Στην καλύτερη περίπτωση η Ελλάδα θα μπορούσε να ευνοηθεί από θετικές εξελίξεις για την μία ή την άλλη χώρα, χωρίς να καθορίζει καμία απο αυτές τις εξελίξεις.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι δεν υπάρχουν όρια στις ενδεχόμενες εξελίξεις. Τα πάντα είναι δυνατά. Ο τότε Βασιλεύς Κωνσταντίνος, για παράδειγμα, και η σύζυγος του Σοφία, θεωρούσαν ότι είναι αναντικατάστατοι και κύριοι του Ελληνικού παιχνιδιού. Εκτός από την οικογενειακή σχέση με τον Γερμανό Κάϊζερ, η βασιλική οικογένεια είχε στενές σχέσεις με τον Τσάρο Νικόλαο της Ρωσίας και την βασιλική οικογένεια της Αγγλίας. Και όμως, ο “άτρωτος” Κωνσταντίνος έφυγε ταπεινωμένος το απόγευμα της 2ας Ιουνίου 1917, επί της βραχύβιας πέμπτης κυβέρνησης Ζαΐμη, που ανέλαβε καθήκοντα την 21η Απριλίου 1917 και παραιτήθηκε την 14η Ιουνίου 1917.
Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι ότι η διάρκεια μιας “κατάστασης” δεν είναι δεδομένη. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι οι περίπλοκες καταστάσεις δεν ελέγχονται εύκολα. Πολύ περισσότερο όταν αφορούν δημόσια θέματα, και αναπόφευκτα εμπλέκουν τον ανθρώπινο παράγοντα.
Σταματώ εδώ και επαναλαμβάνω την προτροπή μου προς τους ρέκτες της ιστορικής γνώσης να διαβάσουν και μία και δύο φορές την μελέτη.
Η χάρτινη έκδοση της πρώτης μελέτης έχει εξαντληθεί. Όσοι ενδιαφέρονται, μπορεί να προμηθευθούν την ηλεκτρονική έκδοση της μελέτης απευθυνόμενοι στο Ίδρυμα Mελετών Xερσονήσου του Aίμου (IMXA).
Η δεύτερη μελέτη είναι διαθέσιμη από τα βιβλιοπωλεία.
Η βρεταννική γελοιογραφία από το περιοδικό Punch που ακολουθεί ειρωνεύεται την αδράνεια του βασιλιά Κωνσταντίνου κατά τη βουλγαρική εισβολή στη Μακεδονία. Ο Βούλγαρος βασιλιάς Φερδινάνδος (Φρέντυ) μπαίνει από το παράθυρο ρωτώντας Ενοχλώ; και ο Κωνσταντίνος (Τίνο) του απαντά Όχι. Νιώσε σαν στο σπίτι σου.
