Ο Χο Τσι Μινχ Στην Κουζίνα

Ο Χο Τσι Μινχ γεννήθηκε την 19η Μαΐου 1890 σε ένα χωριό κοντά στην Σαϊγκόν στο Βιετνάμ. Αναδείχτηκε στον εθνικιστή κομμουνιστή ηγέτη που ίδρυσε τη Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ το 1945 και νίκησε τους Γάλλους στη μάχη του Ντιεν Μπιεν Φου το 1954. Δεν έζησε για να γιορτάσει τη νίκη του Βιετνάμ επί των ΗΠΑ. Μετά το 1975 το ενωμένο πλέον Βιετνάμ σε ένδειξη τιμής και μνήμης για τον ηγέτη που οδήγησε τη χώρα στη μεγάλη νίκη της, η Σαϊγκόν μετονομάστηκε σε πόλη του Χο Τσι Μινχ.

Όλα αυτά είναι γνωστά σε πολλούς σε όλο τον κόσμο. Εκείνο που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι ο Χο Τσι Μινχ στα νιάτα του εργάστηκε σε κουζίνες σαν βοηθός και μάγειρας. Στο σημείωμα αυτό αποτυπώνω τα μαγειρικά βήματα του Βιετναμέζου ηγέτη, που ξεκίνησαν στο ταξίδι με το πλοίο που τον μετέφερε για πρώτη φορά μακριά έξω το Βιετνάμ, για την περίοδο από τον Ιούνιο 1911, όταν αναχωρεί από τη Σαϊγκόν με προορισμό τη Μασσαλία, μέχρι το 1917, όταν αναχωρεί από την Αγγλία και μεταβαίνει στο Παρίσι. Τα στοιχεία για αυτή την εποχή της ζωής του Βιετναμέζου ηγέτη είναι λιγοστά, και πολλά έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η περιγραφή που ακολουθεί στηρίζεται κυρίως στα όσα αναφέρει ο βιογράφος του William J. Duiker έχοντας πηγή  την αυτοβιογραφία του Χο Τσι Μινχ.

Ο Nguyen Tat Thanh, όπως ονομαζόταν το 1911 ο νεαρός Βιετναμέζος, είχε από καιρό βάλει στο μυαλό του να πάει στη Γαλλία για να μάθει όσα περισσότερα μπορούσε για τους από το 1858 αποικιστές της χώρας του. Είχε μάθει γαλλικά, και έψαχνε την ευκαιρία για το μεγάλο ταξίδι του στη Δύση.  

Amiral Latouche Treville

Μετά από συνέντευξη του με τον πλοίαρχο Louis Édouard Maisen την 2α Ιουνίου 1911, τον οποίο έπεισε ότι παρά το ότι ήταν λεπτοκαμωμένος θα άντεχε στη σκληρή δουλειά του πλοίου, ο Χο Τσι Μινχ  εντάσσεται στο πλήρωμα του πλοίου “Amiral Latouche Treville” την επόμενη μέρα με το όνομα Van Ba ως βοηθός στην κουζίνα και μισθό 45 γαλλικά φράγκα το μήνα. Το πλοίο με 72 άτομα πλήρωμα απέπλευσε την 5η Ιουνίου 1911 από τη Σαϊγκόν με προορισμό τη Μασσαλία στη Γαλλία, μεταφέροντας επιβάτες και εμπορεύματα. Το ταξίδι διήρκεσε πολλές μέρες.

Η εργασία του βοηθού της κουζίνας που εξυπηρετούσε περίπου 800 επιβάτες και πλήρωμα άρχιζε στις 4 το πρωί κάθε μέρας. Καθάριζε την κουζίνα, άναβε τις φωτιές στους φούρνους, κουβαλούσε κάρβουνο και τρόφιμα από τα αμπάρια στην κουζίνα και έπλενε τα μαγειρικά σκεύη. Τα χάλκινα τηγάνια ήταν τόσο μεγάλα, που έπρεπε να τα σέρνει στο δάπεδο, ενώ για να καθαρίσει τις μεγάλες κατσαρόλες έπρεπε να ανέβει σε καρέκλα. Η θερμοκρασία στην κουζίνα ήτανε πολύ ψηλή, ενώ στα αμπάρια είχε κρύο και υγρασία. Όταν είχε τρικυμία, ήτανε πολύ δύσκολο το να ανεβαίνει και να κατεβαίνει σκάλες φορτωμένος με βαρύ φορτίο. Η εργασία τέλειωνε στις 9 το βράδυ, οπότε διάβαζε ένα βιβλίο ή βοηθούσε αγράμματους ναυτεργάτες να γράψουν γράμματα στις οικογένειες τους.

Όταν το πλοίο έφτασε στη Χάβρη την 15η Ιουλίου 1911, έχοντας κάνει μια στάση ολίγων ημερών στη Μασσαλία, το πλήρωμα αριθμούσε 58 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του κυρίου Van Ba. Δεκατέσσερα μέλη του πληρώματος δεν άντεξαν τη σκληρή δουλειά και εγκατέλειψαν το πλοίο σε κάποιο από τα ενδιάμεσα λιμάνια.

Μετά την άφιξη του στη Χάβρη, ο Χο Τσι Μινχ έμεινε στη βόρεια Γαλλία για μερικές εβδομάδες και μετά μπαρκάρισε με άλλο πλοίο για ένα ταξίδι στην Αφρική και την Αμερική για να καταλήξει το 1912 στη Νέα Υόρκη και μετά στη Βοστώνη, όπου εργάστηκε στην κουζίνα του ξενοδοχείου Parker House σαν ζαχαροπλάστης, όπως αναφέρει σε μια ταχυδρομική κάρτα που έστειλε από τη Βοστώνη σε ένα φίλο του στο Παρίσι. Η κάρτα αυτή αποτελεί ένα από τα πολύ λίγα στοιχεία από την παραμονή του στις ΗΠΑ.

Parker House Hotel, Boston, USA

Το 1913 ο Χο Τσι Μινχ μετέβη στην Αγγλία για να μάθει τη γλώσσα. Πρέπει να έμεινε εκεί για τρία τουλάχιστον χρόνια, δουλεύοντας για να ζήσει. Η πρώτη του δουλειά στο Λονδίνο ήταν να καθαρίζει τον πάγο και το χιόνι σε ένα σχολείο. Σύντομα παράτησε αυτή την εξοντωτική δουλειά και ανέλαβε καθήκοντα θερμαστή, που ήταν ακόμη χειρότερη. Τελικά προσελήφθη σαν βοηθός στην κουζίνα στο ξενοδοχείο Drayton Court Hotel στο West Ealing, κοντά στο σταθμό από τον οποίο έφευγαν τα τρένα για την δυτική Αγγλία. Το ξενοδοχείο αυτό έπαυσε να λειτουργεί το 1962. Το ομώνυμο παμπ όμως συνεχίζει τη λειτουργία του.  

Δεν είναι γνωστό πόσο παρέμεινε στο Drayton Court Hotel. Στην αυτοβιογραφία του αναφέρει ότι κάποια στιγμή προσελήφθη σαν βοηθός στην κουζίνα του πολυτελούς ξενοδοχείου Carlton Hotel, όπου αρχιμάγειρας ήτανε ο Auguste Escoffier.

Το Carlton δεν υπάρχει σήμερα. Κατεδαφίστηκε το 1957 – 1958. Στη θέση του είναι το κτήριο της πρεσβείας της Νέας Ζηλανδίας στο Λονδίνο. Στον τοίχο υπάρχει αναμνηστική πλάκα που αναφέρει ότι ο Χο Τσι Μινχ δούλεψε το 1913 στο ξενοδοχείο. Στην αυτοβιογραφία του, ο Χο Τσι Μινχ αναφέρει ότι στην αρχή έπλενε πιάτα. Το πρώτο βήμα ήτανε να πετάξει τα αποφάγια και μετά να βάλει τα λερωμένα πιάτα στην λεκάνη για πλύσιμο. Όταν όμως έβλεπε στο πιάτο άγγιχτο ένα μεγάλο κομμάτι μπριτζόλας ή κοτόπουλου δεν το πετούσε αλλά το έβαζε χωριστά και το φύλαγε. Μια μέρα τον είδε να κάνει κάτι τέτοιο ο Εσκοφιέ και τον ρώτησε «γιατί δεν πετάς τα πάντα στα σκουπίδια όπως οι άλλοι;» Ο Χο Τσι Μινχ απάντησε ότι έπρεπε να δοθούν στους φτωχούς. Ο Εσκοφιέ τον παρότρυνε να βάλει  τις επαναστατικές ιδέες στην άκρη και να φροντίσει να μάθει κοντά του την τέχνη της μαγειρικής. Λίγο μετά τον προήγαγε σε βοηθό ζαχαροπλάστη, με αύξηση μισθού.

Carlton Hotel, London, 1905

Κάποιοι αναφέρουν ότι ο Χο Τσι Μινχ ήτανε στην κουζίνα του Carlton Hotel το βράδυ της 4ης Αυγούστου 1914, όταν δείπνησε εκεί ο Ουίνστων Τσώρτσιλ με τον Λόιντ Τζώρτζ, αμέσως μετά το Υπουργικό Συμβούλιο στο οποίο συζητήθηκε η έναρξη του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου.  Δεν είναι εξακριβωμένη όμως η ημερομηνία της 4ης Αυγούστου, αφού η συνεδρίαση του Συμβουλίου τελείωσε μετά τα μεσάνυχτα, όταν η κουζίνα του ξενοδοχείου ήταν κλειστή. Είναι πιθανό το δείπνο να έλαβε χώρα την 2α Αυγούστου, και όχι την 4η. Επίσης δεν είναι εξακριβωμένο – παρά τα όσα αναφέρει η αναμνηστική πλακέτα – ότι ο Χο Τσι Μινχ δούλευε στο ξενοδοχείο εκείνη την εποχή.  

Υπάρχουν επίσης εικασίες ότι για ένα διάστημα μετά την λήξη του πολέμου  απασχολήθηκε σαν ζαχαροπλάστης στην κουζίνα του πορθμείου Newhaven – Dieppe, χωρίς όμως να έχουν  επιβεβαιωθεί. Το Βιετνάμ δώρισε το 2013 μια αναμνηστική πλάκα  στην πόλη του Newhaven για να παραμείνει ζωντανή στην μνήμη των πολιτών το πέρασμα του Χο Τσι Μινχ από την πόλη.

Από το 1919 ο Χο Τσι Μινχ εγκαθίσταται στο Παρίσι και ξεκινά την μεγάλη πολιτική του πορεία, έχοντας επαγγελματική εμπειρία σαν δάσκαλος, μάγειρας, και εργάτης γενικών καθηκόντων. Κατάφερε να νικήσει τους Γάλλους, να ιδρύσει τη Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ, και να θέσει τις βάσεις για τη νίκη του 1975, που δεν έζησε για να την δει.